In 1989 werd
150 Jaar Spoorwegen in Nederland uitgebreid gevierd, met een grote tentoonstelling in de Jaarbeurs, een materieelshow met binnen- en buitenlands materieel en een groot aantal bijzondere ritten met historisch materieel door het hele land, nog afgezien van de vele, vele overbreningsritten die dit met zich meebracht
.
Te Utrecht werd de manifestatie
Treinen door de tijd georganiseerd, bestaande uit een materieelshow, een stoomparade, een festivalterrein en diverse tentoonstellingen in de Jaarbeurshallen. Ook de Langste Reizigerstrein Ter Wereld reed in het kader van NS 150, in het voorjaar van 1989.
In juni braken er pas écht drukke tijden aan voor de spoorweghobbyisten! Vanuit heel Nederland en heel Europa vonden overbrengingsritten plaats naar Utrecht... :-D
Als eerste treffen we SHM 7742
Bello aan die met een waterwagen en vijf SHM-rijtuigen op eigen kracht (!) de reis van Hoorn naar Utrecht maakte. Deze foto is genomen op een plek die nu totaal onherkenbaar is, namelijk bij Breukelen, op 17-6-1989.
Op diezelfde dag kwam vanuit Duitsland deze fraaie combinatie over: V200 007 + tweedelige dubbeldekker van de Lübeck-Büchener Eisenbahn, een particuliere spoorwegmaatschappij die in 1934 (!) deze rijtuigen in dienst stelde tussen Hamburg en Lübeck. Er werd trek-duw mee gereden (met een
stoomloc!) waarbij de stoker op de loc zat en de machinist in de stuurstand, als er geduwd werd gereden. Via een soort telegraafverbinding stond deze in contact met de stoker. Thans zijn de rijtuigen, net als de V200, in het bezit van de Verein Lübecker Verkehrsfreunde (
website). Harderwijk, 17-6-1989.
De fraai gerestaureerde Blokkendoos, toen nog tweedelig, was uiteraard ook van de partij. Amersfoort, 17-6-1989.
Voor wie 'm niet herkent: dit is de NS 1502, in de uitvoering waarin hij tot 1969 bij de LNER tussen Manchester en Sheffield heeft gereden, onder het nummer 27000.
De loc werd gedurende het jubileum veelvuldig ingezet, o.a. voor
Candlelight diner-expressen door het hele land. Hiervoor werden de rijtuigen van de SHM gebruikt, inclusief natuurlijk de rode Zwitserse restauratiewagen. Ook was de loc veel op pad met de stam van 6 Berlijnsblauwe Plan E rijtuigen, een taak die hij deelde met een bonte verzameling aan buitenlandse (stoom)locs én de 3737. Verder werd de 27000
Electra graag gebruikt voor overbrengingsritten. Voor deze diensten was de loc (weer) voorzien van de éénbeenstroomafnemers die hij als 1500 had, omdat de originele stroomafnemers die bij de restauratie waren geplaatst niet geschikt bleken te zijn voor gebruik in Nederland. Zevenaar, 17-6-1989.
De 27000 is thans in Engeland (net als de 1505 overigens) en is het trotse bezit van de EM2LS: de
EM2 Locomotive Society (
website). "EM2" is de type-aanduiding die de zeven machines in Engeland hadden. De "EM1" was overigens een vierassige variant van onze 1500.
Ook leuk om te weten: het prototype van de serie EM1, LNER 6000
Tommy, was de allereerste electrische loc die bij NS dienst heeft gedaan. Hij werd van 1947 tot 1952 gehuurd door NS, wat LNER de gelegenheid gaf grondige praktijktests te doen en NS hielp tijdens de wederopbouw. Bovendien kon NS zo alvast ervaring opdoen met een electrische locomotief, vooruitlopend op de komst van de eerste locs serie 1000, in 1948.
Op het Festivalterrein, voor de deur bij de Jaarbeurs, reed de
Arend zijn rondjes, op iets wat een levensgrote modelbaan moest voorstellen, compleet met tunneltje. De in 1939 gebouwde replica van Nederlands eerste stoomloc reed daarbij letterlijk rondjes op een circelvormige baan. Om de slijtage van de wielbanden binnen de perken te houden moest de machine dan ook een paar keer omgedraaid worden om een tijdje de andere kant op te rijden... Utrecht, Jaarbeursterrein, 20-6-1989.
Dit is
Penydarren, de oudste stoommachine op rails ter wereld, gebouwd 1804!
Dat is nu 204 jaar geleden...
Het was de allereerste stoomlocomotief op deze aardbol: Pennydarren werd namelijk 25 jaar vóór de
Rocket van Stephenson gebouwd door ingenieur Richard Trevithick. Hij was bedoeld om paarden in kolenmijnen te vervangen, maar Trevithick was zijn tijd te ver vooruit. Mankracht was goedkoper en aan spoorlijnen dacht nog niemand in die tijd, het project werd een mislukking.
De loc (een replica) deelde zijn stukje recht spoor met een net nieuwe BEMO rangeerrobot, om het contrast maar eens even te ondertrepen... Utrecht, Jaarbeursterrein, 20-6-1989.
De V200 007 van de VLV is inmiddels toegevoegd aan de collectie materieel op het terrein van de materieelshow, wat was gelegen tussen Utrecht CS en de Jaarbeurs. Je had er leuk uitzicht op vanaf de traverse, maar bij de aanleg van perron 18/19 zijn de sporen die daar lagen opgebroken. Utrecht CS, Materieelshow, 20-6-1989.
Hier heb ik verder weinig aan toe te voegen
Utrecht CS, Materieelshow, 20-6-1989.
Ook vertegenwoordigd was de nieuwste telg uit de TGV-familie: de TGV-Atlantique. Stel TGV-A305 was gesleept overgebracht vanuit Frankrijk, maar zou nog een rol op eigen kracht spelen in de radio- en TV-uitzending waarin ook Confetti-stel 4083 figureerde. Utrecht CS, Materieelshow, 20-6-1989.
Als de 27000 niet op pad was voor het één of ander, was ze te vinden op het terrein van de materieelshow. Utrecht CS, Materieelshow, 20-6-1989.
Naamschild van de 27000
Electra (ex-1502). Alle EM2's hadden namen van mythologische figuren, die zij verloren toen ze 1500-en werden:
27000 (1502):
Electra27001 (1505):
Ariadne27002 (1506):
Aurora27003 (1501):
Diana27004 (1504):
Juno27005 (plukloc):
Minerva27006 (1503):
Pandora
De Belgische Spoorwegen waren vertegenwoordigd met... jawel: een Duikbril
Stel 927, net nieuw, Utrecht CS, Materieelshow, 20-6-1989.
Geen NS150, maar dit kwam voorbij terwijl ik stond te wachten: 2513 met de Utrechtse ongevallenkraan. Geldermalsen, 20-6-1989.
Het wachten was namelijk op wederom een overbrengingsrit: de SNCF 141R420 kwam op eigen kracht vanuit Frankrijk naar Utrecht toe om het feestje bij te wonen, mee te doen in de stoomparade en ook enkele ritten door het land te rijden. De 141R420 (141 geeft de asindeling aan) was de loc die de laatste officieel met stoomtractie gereden trein in Frankrijk trok, in 1974. De serie 141 omvatte ruim 1300 locs en was gebouwd in Amerika en Canada door o.a. Baldwin, Lima en Alco. Geldermalsen, 20-6-1989.
Zo...
De volgende update wordt een gewone, maar daarna gaan we vrolijk verder met méér NS150
Martijn