Hallo allemaal
In dit topic wil ik verslag doen van het in de originele staat terugbrengen van de 1218, de ex-ACTS 1253. In totaal ben ik acht dagen wezen klussen in de loods in Blerick, en ik heb op alle dagen foto's gemaakt van de werkzaamheden en de vorderingen. Daarvan ga ik een soort bouwverslag maken, met één klusdag per aflevering.
Waarom? Om een aantal redenen. In de eerste plaats natuurlijk om jullie een kijkje in de keuken te gunnen na alle geheimhouding die bij dit project hoorde. Het moest immers een verrassing worden dus kon ik helaas niks vertellen voordat de loc klaar was...
Een andere reden is dat ik wil laten zien hoeveel erbij komt kijken om een restauratie als deze voor elkaar te krijgen, en dat ook nog in slechts twee maanden tijd. Ik denk dat lang niet iedereen beseft hoeveel uren er daarwerkelijk in zijn gaan zitten. Tussen de kluszaterdagen door werd door de mensen uit Blerick ook nog aan de loc gewerkt, vaak tot in de kleine uurtjes. Dan zijn er nog de werkzaamheden die op de achtergrond werden gedaan, zoals het gieten van de replica's van de nummer- en fabrieksplaten en alle research naar de uiterlijke details die in orde gemaakt moesten worden.
Dit verslag is dus niet bedoeld om namens het team op de borst te kloppen, maar om enig inzicht te geven waar je aan begint als je het besluit neemt "even" een loc te schilderen. Als je er eenmaal aan begint kun je bovendien niet meer terug en komt er steeds meer werk bij... Maar: Ook al was het soms afzien, stressen en werd het nogal eens laat, het was altijd erg gezellig en iedereen die heeft meegewerkt vond het superleuk om te doen en is apetrots op het resultaat
Verder hoop ik dat jullie het gewoon leuk vinden om te zien en te lezen!
Hij of zij? Hoewel er vaak gesproken wordt van 'hij' en 'zijn' als het om een locomotief gaat, zijn er ook mensen die zo'n machine, net als een schip, als vrouwelijk zien. Dat spreekt me op zich wel aan, het getuigt van een zeker respect en ook van bewondering. Ik zal dat in dit verslag dan ook aanhouden en de loc dus met 'zij' en 'haar' benoemen. En geef toe... ze is toch ook gewoon een knappe brunette, of niet?
InleidingIn mei 1999 kwam de ex-NS 1218 in dienst bij ACTS als 1253. De loc reed zware containertreinen totdat ze in april 2003 een defect steunlager opliep. Er was op dat moment geen directe behoefte aan de locomotief en dus werd het lager niet hersteld en kwam de 1253 aan de kant te staan. Na diverse omzwervingen (zie hiervoor het nog te verschijnen januarinummer 2012 van Op de Rails) is ze in het bezit gekomen van de
Werkgroep 1501 / Stichting KLOK, die de loc als onderdelenleverancier voor de 1201 gebruikte. Ze werd gestald in de loods in Blerick nadat een klein aantal (maar wel cruciale) onderdelen was uitgenomen.
Foto WG1501/KLOK
Foto WG1501/KLOKDaar heeft de machine jarenlang stof staan verzamelen, totdat door de organisatie van het NVBS-evenement
60 Jaar 1200 besloten werd "iets" te gaan doen met de 1253. Uit Blerick kwam al snel het ambitieuze plan om de loc terug te gaan brengen in de afleveringstoestand van 1952, dus in het bruin. Daarbij zou ze het oude nummer 1218 weer terugkrijgen. Het streven was om zoveel mogelijk details weer in de oude staat herstellen.
Foto Han DuijveIn september werd de loc naar buiten gereden voor inspectie en een wasbeurt. Daarna konden de voorbereidende werkzaamheden beginnen. Ondertussen kreeg ik op 20 september via de redactie van Op de Rails, waarvoor ik net de eerste twee delen van het 60 Jaar 1200-artikel had geschreven, de vraag of ik mee wilde helpen aan het "onder hoge druk transformeren" van de 1253 in 1218. Daar hoefde ik niet lang over na te denken en op zaterdag 24 september reisde ik voor de eerste keer af naar het verre Blerick (twee uur per trein, dik anderhalf per auto) om mee te helpen aan dit bijzondere project...
Dag 1: zaterdag 24 september 2011
Toen ik aankwam in Blerick bleek dat er al aardig wat werk was verzet. De roosters waren verwijderd, iets waar men een volle dag mee bezig is geweest. Enkele bouten bleken zo vast te zitten dat ze zijn afgebroken. Ook kwam er veel stof vrij uit de filters die achter de roosters zitten. De roosters zijn daarna weggebracht naar een gespecialiseerd bedrijf om ze te laten stralen en spuiten, in de bruine kleur van de bak (RAL 8012).
Er was ook al het nodige werk verricht aan de fontseinen. De oude lampunits zijn eruit geneden en stalen platen zijn in de gaten gelast, waarna het oppervlak glad is gemaakt met plamuur. Daarna zijn er nieuwe, ronde gaten uit het staal gesneden voor de oude stijl frontseinen. Ook de gaten voor de sluitseinen, in de hoeken van de neuzen, zaten er aan één kant al in. De derde frontseinen zijn verwijderd en de gaten dichtgemaakt. Verder waren o.a. de handgrepen, de cabinedeuren en kopdeuren verwijderd en was één van de stroomafnemers van het dak gehaald.
Op een hoekje van de loc waren enkele proefstukjes geschilderd. Het bruin bleek niet te dekken als het direct op het blauw wordt aangebracht (linksonder, bij de bufferbalk). In de
Hot Hopper werden echter bussen vol ouderwetse primer gevonden, die samengevoegd een merkwaardig roze-achtig kleurtje opleverden. Als dat als grondverf wordt gebruikt (zoals tussen de ladder en de steiger), dekt de bruine verf uitstekend
Het rood linksonder is menie. Op diverse plekken was al de nodige metaalbewerking gedaan. Zo zijn de trapplaten onder de deuren zijn verwijderd en daar kwam de nodige 'ellende' onder vandaan. Een aantal gaatjes voor de afvoer van regenwater bleek te zijn dichtgesmeerd, waarschijnlijk bij het ACTS-blauw schilderen van de loc. Het gevolg daarvan is dat er water in de balken onder de vloer is gelopen en daar de nodige roest heeft veroorzaakt. Dat is zelfs aan de buitenkant te zien in de vorm van bobbels in de zijwand. Eigenlijk moet dit een keer grondig worden aangepakt, maar daar was de tijd niet voor.
Zoals je ziet glimt er nog een heleboel, dus de eerste belangrijke klus die geklaard moest worden was schuren. Maar dan ook echt alles: bak, dak, stroomafnemers, deuren, bufferbalk, buffers, handgrepen, dakleidingen... Het enige wat we
niet geschuurd hebben zijn de draaistellen...
Een blik op het front (cab 2). De nieuwe gaten zijn gemaakt en de frontseinhouders zitten er los in om ze te passen. De kopwand is daar niet recht, dus als je de frontseinen zomaar in de gaten monteert, schijnen ze naar buiten toe. De kokers waar de lamphouders uit zijn gemaakt moeten dus onder een hoek aan de ringen bevestigd worden die rond het gat komen. Het was nog een hele uitdaging om dat goed te krijgen...
De zijde van cabine 1, later op de dag. Hier zijn de platen erin gelast en geplamuurd, maar de nieuwe gaten zijn nog niet uitgesneden.
De oude 'nieuwe' frontseinunits
De hele dag is er eigenlijk alleen maar geschuurd, geschuurd en nog eens geschuurd. Vooral de gele band zorgde voor zweetdruppeltjes, want die ligt nogal dik bovenop het blauw. Als je de wand echter egaal bruin schildert, blijf je dat in reliëf zien, en dat kan natuurlijk niet. Dus werd er goed op gelet dat de overgang tussen geel en blauw overal helemaal glad werd geschuurd. Als de scheidslijn begint te vervagen, zoals hier te zien is, gaat het de goede kant op. Als je met je vingertoppen eroverheen streek, mocht je geen oneffenheid meer voelen. Dat gold voor volledige lengte van de gele band, inclusief de neuzen, en ook voor de scheiding tussen blauw en rood op de bufferbalken. De bruine uitvoering is namelijk de enige waarbij het rood doorloopt tot vlak onder de bovenkant van de bufferbalken.
Een ander schuurtechnische uitdaging waren de plekken waar de grote Vos-logo's hadden gezeten, zie een paar foto's terug. De verf die daaronder gezeten had was uiteraard in veel betere conditie en er moest ter plaatse stevig geschuurd worden om dat verschil eruit te krijgen.
De stroomafnemers en de dakluiken moesten lichtgrijs worden, en dus ging ook de tweede stroomafnemer eraf. Die komen we later in het verslag nog uitgebreid tegen...
In een echte werkplaats wordt hiervoor een kraan gebruikt maar die hadden we niet tot onze beschikking. Gelukkig zijn er mensen die erg handig zijn met heftrucks... Met wat hulptroepen op het dak erbij ging dit vrij makkelijk, al paste het maar nét met de lampen aan het plafond...
Aan het eind van deze eerste klusdag was iedereen donkerblauw van het stof en was de loc, op het dak en de stroomafnemers na, van buiten helemaal geschuurd. Met een beetje geluk zouden we de volgende week met de grondverf aan de gang kunnen!
Wordt vervolgd...Martijn
