Bespreking en ombouwverslag Fleischmann 1472 Plan V wisselstroom naar Märklin DigitaalHier een bespreking en ombouwverslag van de Plan V.
Geschiedenis:Het materiaal 64 (Mat.64) bestond uit de Plan T (treinstellen bestaande uit 4 rijtuigen) en de Plan V (bestaande uit 2 rijtuigen).
De Nederlandse Plan V is gebouwd door Werkspoor en de firma Talbot uit Aken en zijn gebouwd in de periode 1966-1976. Van de Plan V zijn in totaal 246 treinstellen gebouwd. De Plan V heeft een maximum snelheid van 140 Km/h.
De treinstellen worden ingezet als stoptreinen en kunnen in 100 seconden optrekken van 0 tot 120 Km/h.
Bedrijfsnrs. Bouwjaar Fabriek
401-415 1966 Werkspoor
416-430 1967 Werkspoor
431-438 1968 Werkspoor
441-461 1969-1970 Werkspoor
462-471 1970 Talbot
472-483 1970 Werkspoor
801-840 1970-1972 Werkspoor
841-870 1972 Talbot
871-888 1972-1973 Talbot
889-920 1973-1974 Talbot
921-935 1974 Talbot
936-950 1975-1976 Talbot
951-965 1976 Talbot
Op internet is veel informatie te vinden over de plan V, en dus verwijs ik verder even naar de diverse artikelen die op internet te vinden zijn.
Meer informatie over de Plan V is o.a. te vinden op:
http://www.mat64.nl/http://www.nicospilt.com/Treinstellen_TV.htmhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Mat_'64http://www.nltrein.net/site/maatschappijen/nsr/plan_v/index.htmhttp://www.treinengek.nl/foto/stoptrein888.phpHet Fleischmann model:Dit model is het eerste niet-märklin model dat ik aanschafte. De Plan V bracht altijd al iets te weeg bij me vanwege het aparte uiterlijk. Ik heb het dan ook altijd jammer gevonden dat Märklin deze niet heeft uitgebracht.
Al vaker heb ik overwogen dit model van Fleischmann te kopen, echter zag ik iedere keer een beetje op tegen de ombouw naar Märklin digitaal. Na genoeg moed verzamelt te hebben, heb ik dan toch besloten dit model aan te schaffen en een poging te wagen om deze om te bouwen. Hij past niet helemaal op mijn baan met het thema van een Duits berglandschap, maar omdat ik het model erg mooi vind, doet me dat niet zo veel.
De plan V van Fleischmann is er in 2 uitvoeringen, 1 voor wisselstroom en 1 voor gelijkstroom.
Art.nr. Uitvoering Bedrijfsnummer Bijzonderheden
1472 Analoog/Wisselstroom 942 Utrecht
4472 Analoog/Gelijkstroom 942 Utrecht
De behuizing is van kunststof. Het treinstel bestaat uit twee delen. Het voorste deel met de sleper, bevat geen motor.
Deze zit in het tweede deel van het treinstel. De beide delen worden middels een soort van stroomgeleidende koppelingen met elkaar verbonden, en zo worden massa van de wielstellen en stroom van de sleper van het ene naar het andere rijtuig overgebracht. Het treinstel kan zijn stroom afnemen via de rails of via de pantograaf in het geval men met bovenleiding wil rijden. Hiervoor zit een klein schroefje op het dak in het midden van de pantograaf, welke je met een kleine schroevendraaier kunt instellen op stroom via de pantograaf of via de sleper. Dit kleine schroefje is verbonden met een soort metalen contact welke je, afhankelijk van de draai-instelling, op een bepaalde positie zet waardoor bepaalde printbanen op de printplaat in het binnen deel van de lok met elkaar worden verbonden. Voor de ombouw heb ik besloten om de instelling van het schroefje dusdanig in te stellen dat deze stroom van de sleper afneemt. Ik neem niet de moeite om te kijken naar het afnemen van de stroom via de pantograaf, aangezien ik dit toch niet wil gaan gebruiken. (Wie rijdt er vandaag de dag nog met functionele bovenleiding welke ook nog digitaal ondersteund?)
Het analoge wisselstroom model heeft 2 kleine lampjes (rood en wit) aan de voorkant en aan de achterkant.
Het treinstel heeft hiermee sluitverlichting wisselend met de rijrichting. Beide lampjes zijn via de massa van het treinstel verbonden. Vooralsnog ben ik van plan dit zo te laten, aangezien het allemaal dusdanig compact aanwezig is, en waarschijnlijk voor de nodige uitdagingen gaat zorgen als ik ze wil isoleren van de massa en wil aansluiten via een retourleiding. De ombouw die ik wil uitvoeren zal uit de volgende stappen bestaan:
- Verven van de rode rijtuig inrichting naar wat realistischer kleuren.
- Plaatsen van rijtuigverlichting
- Aanpassen motorschild
- Aanpassen front/sluit verlichting
- Plaatsen en aansluiten decoder voor motordeel
- Plaatsen en aansluiten functiedecoder
- Plaatsen van passagiers
Een nogal omvangrijk project, die je niet even in een avondje realiseert, maar dat maakt de uitdaging alleen maar groter. Alvorens met de ombouw te starten wordt de kap eraf geschroefd, en wordt de aangesloten bedrading nagetekend, en probeer ik het binnenwerk en bedrading te begrijpen. Het is belangrijk om hier even goed naar te kijken en eventueel foto?s van te nemen, zodat er tijdens de ombouw altijd terug gekeken kan worden hoe één en ander oorspronkelijk zat.
De diverse stappen voor de ombouw zijn hieronder verder beschreven.
1. De binneninrichtingWe beginnen met het makkelijkste deel, het aanpassen van de binneninrichting. Deze is nu van een wat opvallende kleur rood, en vind ik niet erg mooi. Op internet vond ik een foto van de plan V van het binnenwerk:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Plan_V_interieur_eerste_klas.jpghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Interieur_mat64.jpgAan de slag dus.
Het binnenwerk kreeg ik er niet in zijn geheel uit, dus besluit ik maar deze te laten zitten en voorzichtig te schilderen.
Na een avondje kwasten ziet het er als volgt uit:
2. Plaatsen decoder(s) en gebruik geleidingsprint.De bedrading wordt grotendeels los gesoldeerd van de geleidingsprint. Alleen de aansluitingen van de stroomvoerende koppelingen laten we ongemoeid. Ook wordt het omschakelprintje verwijdert.
In het treindeel met de motor komt een ESU lokpilot 52610, in het treindeel met de sleper komt de ESU 52620 functiedecoder. De buitenste printbanen van de geleidingsprint gebruiken we om de sleper en de massa op aan te sluiten welke via de stroomvoerende koppeling worden overgebracht naar de geleidingsprint in het motorrijtuig, zodat beide decoders door Massa (bruin) en stroomdraad (rood) gevoed worden.
Ook de massa punten van de overige wielstellen van beide treinstellen worden op de massa-baan op de geleidingsprint aangesloten. ESU decoders zijn voorzien van een NEM 652-stekker. Bij marklin locomotieven worden deze er vaak afgeknipt omdat marklin locomotieven standaard niet zijn uitgerust met een NEM 652 contra stekker. De fleischmann 1472 is een analoge loc en heeft ook geen NEM 652 contra-stekker aanwezig.
Toch wil ik de stekkers er niet afknippen, en dus gebruik ik 2 contra stekkers van Uhlenbrock. Dit heeft als nadeel dat je veel bedrading weg moet werken, maar als voordeel dat de stekkers aan de decoders kunnen blijven zitten, en deze makkelijk te vervangen zijn in de toekomst. Aangezien de kleuren van de draden van de Uhlenbrock contra?s afwijken van de kleuren van de ESU decoder, moet je oppassen dat je geen draden door elkaar gaat halen en de zaak verkeerd aansluit. (Een vergissing is zo gemaakt). Ook ben ik gewend aan de kleuren die Märklin gebruikt, welke net weer anders zijn. De draden van de contrastekker soldeer ik dus eerst los, waarna ik ze conform Märklin codering weer aansoldeer. Nu kan ik dus de stekker van ESU er gewoon inprikken, en kan ik voor de bedrading van het treinstel gewoon de märklin kleuren hanteren. (Pfff?, maar wel zo makkelijk).
Marklin kleuren:1. Motor rechts 5. Motor links
2. Verlichting achter 6. Verlichting voor
3. Functie F1 7. U+ retourleiding/of electronische +
4. Massa 8. Sleper
Het volgende aansluitschema geeft weer hoe de ESU 52610 en 52620 aangesloten zijn. Op de plek waar de ESU kleuren veranderen in Marklin kleuren zijn de NEM652 stekkers ingezet. Roze is hier F1 en schakelt de binnenverlichting. Met F0 wordt de front /sluitverlichting geschakeld welke wisselt met de rijrichting.
Voordat we de bedrading verder vast solderen, gaan we eerst aan de slag met de binnen verlichting, en passen we het motorschild aan en de verlichtingsprintjes (zie punt 4 en 5).
3. Plaatsen van rijtuigverlichtingHiervoor heb ik Viessmann 50491 binnenverlichting gekocht. Let er goed op hoe je deze plaatst , aangezien het noodzakelijk is om deze op de aangegeven delen door te zagen want hij past niet in zijn geheel.
Zorg dat de ronde gaten in de geleidingsprint vrij blijven, anders kun je straks de kap er niet meer opkrijgen en de schroeven niet meer door de gaten krijgen. Voor het 2e klas deel heb ik de verlichtingsprint op 2 plekken doorgezaagd, zodat je 3 stukken hebt. De 2 grotere stukken kun je meteen gebruiken, het reststukje dient nog voorzien te worden van een weestand en een diode (1N4148) om het nog te kunnen inzetten.
Hiermee kan het gehele 2e klas deel uitgerust worden van verlichting. De Elco (condensator) op de verlichtingsprint, wil ik graag uit het zicht hebben. Dus los solderen en verlengen met een paar draadjes zodat de Elco netjes in het vak bij de deuren kan uit het zicht komt.
Voor het 1e klas deel kom je wat ongunstiger uit. Hier gebruik je maar 1 langer deel en 2 reststukjes. Vooral het aparte 1e klas stoelgedeelte is even lastig, aangezien hier nauwelijks bevestiging mogelijk is voor het reststukje op de geleidingsprint. Ik heb deze met superlijm aan de geleidingsprint vastgezet.
De binnen verlichting wordt geïsoleerd van massa aangesloten. Dit betekent dat we op de diode de retourleiding
(blauwe draad van de ESU decoder, welke normaal oranje is bij marklin loks). Op de diodes van de reststukjes, en op de overige verlichtingsprinten worden aangesloten. Om de verlichting te kunnen schakelen met F1 wordt de functiedraad van de decoder met de weerstanden van de reststukjes verbonden en op de 2e aansluiting van de overige printen. Let wel op dat je niet per abuis halverwege ergens de blauwe en de functie draad andersom aansluit, anders heb je straks kortsluiting.
4. Aanpassen motorschildHet motorschild dient aangepast te worden voor digitaal bedrijf. Je kunt hiervoor een speciaal motorschild bestellen, maar als je een beetje handig bent en goedkoper uit wilt zijn is het goed te doen om het bestaande motorschild aan te passen. Haal eerst voorzichtig de koolborstels los, en schroef vervolgens de 2 schroeven op het motorhuis los zodat je het motorschild van het motorhuis kunt verwijderen. De beide spoeltjes en de draden dienen los gesoldeert te worden. Het motorschild moet op 2 plaatsen aangepast worden. Aan één kant is namelijk de middenas doorverbonden met de koolborstel, en aan de onderkant is de koolborstel verbonden met de onderste schroef en dus de motorbehuizing. Beiden dienen geïsoleerd te worden, en dat doen we door op deze plaatsen de printbanen door te slijpen of door te ?krassen?.
Nu heb ik een dremel, maar moet nog steeds slijpschijfjes bijkopen aangezien ze inmiddels allemaal gesneuveld zijn. Geen geduld natuurlijk, dus pak ik maar een kraspen, daar lukt het ook wel mee. (kost wel meer inspanning en zweet).
Het motorhuis wordt gelijk schoongemaakt, en de koolborstels en schroefjes netjes opgeborgen.
Het aangepaste motorschild ziet er dan als volgt uit:
Meet even goed door of op beide plaatsen er geen contact meer bestaat .
Vervolgens kan het motorschild en de koolborstels weer geplaatst worden op het motorhuis.
De blauwe draad van de contrastekker wordt op het eiland van de bovenste koolborstel gesoldeerd.
De groene draad van de contrastekker wordt op het eiland van de onderste koolborstel gesoldeerd.
De massa van de geleidingsprint wordt voor de zekerheid op het kleine eilandje van de onderste schroef gesoldeerd nadat de schroef geplaatst is en het schild weer op de motor is vastgezet. Hiermee is het motorhuis en de wielen tevens met massa verbonden.
5. Aanpassen Front en Sluit verlichtingVoor de front en sluitverlichting moeten tevens de printjes worden aangepast.
Hier dient de verbindingsbaan op de print te worden doorgefreesd. De blauwe draad (voorheen de stroomvoerende draad voor beide lampjes) kan worden los gesoldeerd. Deze komt te vervallen.
Nadat het spoor op de verlichtingsprint is doorgeslepen, kunnen de klemmetjes weer teruggezet worden, en vertint waarna de diodes 1N4148 hierop kunnen worden gesoldeerd.
De grijze en gele draad komend vanaf de decoder worden op deze diodes vastgemaakt. In het deel met de motor wordt de grijze en gele draad van de 52610 aangesloten, in het treindeel met de sleper de grijze en gele draad van de functiedecoder 52620. Zo zullen straks de front/sluitseinen te bedienen zijn met F0 en wisselt de verlichting met de rijrichting. Wel dienen beide decoders hetzelfde adres te krijgen natuurlijk.
Vervolgens worden de printjes weer teruggeplaatst.
6. Plaatsen van passagiers Aangezien ik de ?preiser? figuurtjes nog niet had geschilderd toen ik reeds met de ombouw was gestart, heb ik deze stap als laatste uitgevoerd. Natuurlijk is het slimmer om dit reeds te doen nadat de binneninrichting geschilderd is, en voor wordt verder gegaan met de ombouw. Je kunt er op dat moment namelijk het beste bij.
Omdat ik in dit geval niet kon (wilde) wachten met de ombouw heb ik dit als laatste bewaard, me realiserend dat dit wel een gepriegel zou worden. Wel heb ik nu natuurlijk wel even alles kunnen testen op de werking, en de lok rijdt en schakelt prima. Ik kan dus met een gerust hart aan de laatste fase beginnen, het schilderen plaatsen van de passagiers, en als laatste het programmeren van de decoders.
7. Decoder programmeren met Mobile StationDefault is de Lokpilot ESU 52610 evenals de ESU 52620 functiedecoder ingesteld op adres 3.
Voordat er wordt begonnen met programmeren kun je het beste zorgen dat er geen enkele loc op de baan staat.
In de mobile station kiezen we nu :
1. Nieuw loc
2. Selecteer 37770
3. Wijzig loc
4. Adres -> stel adres 03 in.
Nu kun je het Plan V treinstel op de baan zetten, en testen of deze rijdt. Tevens kun je de functietoetsen testen.
Met F0 schakel je de front en sluitverlichting aan/uit, en met F1 de rijtuigverlichting.
Als dit allemaal werkt, kunnen we nu de overige parameters instellen.
Als eerste heb ik het adres van de decoders aangepast:
1. Wijzig loc
2. Adres -> stel adres in op de gewenste (ik koos voor 71)
Vervolgens gaan we de CV?s voor de motor programmeren. Ik vond ergens (volgens mij op dit forum) dat de volgende instellingen de juiste zijn voor de plan V
CV2 = 6
CV53 =40
CV54 =53
CV55 =20
Deze kun je instellen door :
1. Wijzig loc
2. Reg
3. Betreffende register/CV instellen gevolgd door de waarde.
En nu als laatste : Rijden maar.
Treinsmurf