Vandaag heb ik zo'n zes uur getest. Voor de volledigheid herhaal ik nog even de uitgangssituatie: gisteren viel me op dat er steeds een hapering in de stroomvoorziening was als een bepaalde trein de afslag nam op een van mijn vier meegebogen slanke wissels. Rechtdoor was geen probleem, de andere kant op rijden ging prima en het gebeurde ook niet op andere wissels. De hapering was merkbaar op de hele baan: een fractie van een seconde viel het geluid weg en gingen de koplampen uit van alle locs, en ook de rijtuigverlichtingen knipperden.
Dat de hapering slechts op één van de vier wissels optrad, bewijst dat er een verschil is tussen deze wissel en de drie andere. Het is een rechterwissel.
Ik heb vijf locs op mijn baan. Vandaag heb ik ze allemaal een vaak over de wissel gestuurd, met een aantal rijtuigen of goederenwagons er achter. Meestal over de afslag, af en toe rechtdoor om te testen of het omzetten van de wissel er misschien iets mee te maken had. De hapering trad alleen op bij één trein, dezelfde als gisteren. De vier andere namen de afslag zonder hapering. Net omgezet of niet maakte niet uit.
Dat de hapering slechts bij één trein optrad, toont aan dat het niet alleen aan de wissel ligt. Er is wel iets met de wissel aan de hand, maar er moet ook iets bijzonders aan de hand zijn met die ene trein. Het is een recent model, een lange stoomlocomotief met sleper in de tender (M 37835).
De volgende test was achteruit rijden. Het resultaat: als duwtrein was er geen hapering bij het nemen van de afslag.
Daarna de locomotief in z'n eentje over de wissel gestuurd. Het resultaat: vooruit rijdend is de hapering er nog wel, maar beduidend korter. Achteruit rijdend is er geen hapering. Hoe zachter de loc rijdt, hoe langer de hapering duurt, en héél zacht rijdend valt de loc zelfs even bijna stil (ik heb niet het langzaamste rijtempo uitgeprobeerd). Aan de andere kant, bijna op topsnelheid rijdend is de hapering nauwelijks merkbaar. Ik denk dat dit komt omdat de loc zonder rijtuigen harder kan rijden; ze vergen behoorlijk veel trekkracht. En bij hard rijden valt een kort durende storing natuurlijk minder op. Uit deze test concludeer ik dat de rijtuigen zélf geen factor zijn bij de hapering, met andere wagons achter de loc verwacht ik hetzelfde gedrag.
Daarna ben ik, terwijl de loc in z'n eentje heel langzaam over de baan reed, met mijn neus bovenop de wissel gaan zitten om goed te kijken wat er gebeurde. Het was nauwelijks waarneembaar, maar ik kreeg de indruk dat de tender van de loc (met daaronder de sleper) even een heel klein beetje opwipte. Ik hoorde ook een zacht tikje. En één keer zag ik zelfs vonken! Ik keek goed naar de wissel en vergeleek hem met een andere, maar zag geen verschil. Pas toen ik ging voelen kwam er een kleine doorbraak: een klein plastic stukje in het centrum van de wissel was nét een fractie hoger. Met m'n vinger heb ik er stevig op geduwd om het iets naar beneden te krijgen en dat hielp. De hapering was daarna nog niet weg, maar was wel duidelijk minder geworden. Blijkbaar ben ik op de goede weg. Zie foto voor het betreffende stukje.
Tenslotte heb ik de wissel letterlijk onder de loep genomen en vergeleken met een andere rechterwissel waar geen hapering optrad. Geen zichtbaar verschil. Het enige dat ik nu nog kon verzinnen was om de wissel van plaats te laten ruilen met die andere. Dat leverde zowel een onverwacht als verrassend resultaat op: op de wissel die eerst goed werkte ontspoorde nu prompt de trein! Kan gebeuren na een aanpassing aan de baan, dus de trein weer op de rails gezet en nog een keer geprobeerd. Weer een ontsporing! Dan maar zonder rijtuigen: wéér! Vreemd, heel vreemd. En de andere wissel dan? Jawel, de hapering was er nog steeds, maar nu soms ook een ontsporing. Snap jij het? Ik niet, ik twijfelde zelfs of ik de wissels echt wel had omgeruild. Terugruilen dus. En omdat de loc nu op meer wissels problemen had, ook maar even naar de loc kijken. En warempel, er zaten wat haren en een stofje onder. Schoongemaakt en nog een keer testen. Nu was het weer als vanouds: de wissel van de hapering, terug op z'n oorspronkelijke plek, gaf weer haperingen. Alleen met één loc, niet met de andere. En op de andere gebogen wissels gaat het weer goed. Blijkbaar was het vuil onder de loc de oorzaak van deze verrassende resultaten, het ligt niet aan de plaats op de baan.
Conclusies
- Die ene wissel is op de één of andere manier iets anders dan de drie andere. Er zal héél even kortsluiting zijn tijdens het afslaan. Ik vind de hapering echter niet ernstig genoeg om er wat aan te doen, zeker niet nadat het aandrukken van het stukje plastic midden in de wissel al wat verbetering bracht.
- Die ene loc is een gevoelig type. Waar anderen vrolijk doortuffen over een ietwat afwijkende wissel of bij wat haren of stof op de baan heeft deze er snel last van. Eén verschil dat me bij het schoonmaken opviel was dat er wat veel olie rond de draaiende delen van de wielstellen zat. Hij is nog zo goed als nieuw en ik heb hem zelf nog nooit geolied. Blijkbaar is deze in de fabriek wat royaler gesmeerd dan normaal. Het is geen verklaring voor de hapering, wel voor het verzamelen van haren en stof. Als er nog eens iets met deze loc is, weet ik waar ik als eerste naar moet kijken.
Voor de volledigheid meld ik nog dat de treinen niet alleen over meegebogen slanke wissels zijn gereden maar ook, zonder problemen, over twee gewone meegebogen wissels, in alle richtingen. Met uitzondering van één slanke (zonder haperingen) zijn alle meegebogen wissels via decoder en MS 2 omgezet.