Nu ik een tijdje met mijn retro speelbaan bezig ben werd het tijd de koppelingen op mijn veelal blikken wagons onder handen te nemen. Koppelen en ontkoppelen ging niet of moeizaam. Ik deel de ervaring omdat het me verbaast hoe goed die dingen weer te krijgen zijn, ondanks veelal zware mishandeling in hun lange leven!

Mijn rijtuigjes zijn vaak meer dan een halve eeuw oud en dragen nadrukkelijk sporen van mishandeling. Die dingen vallen vroeg of laat in kinderhanden en dat laat zich zien. Niet alleen de hoogte klopt meestal niet, soms zijn kleinere delen binnen de koppeling verbogen. Toch hoefde ik uiteindelijk niks te vervangen. In 8 van de 10 gevallen is afstellen in hoogte genoeg. Daarna gewoon kritisch vergelijken met een puntgave koppeling en afwijkingen voorzichtig corrigeren. Je hebt wel een paar fijne (punt)tangetjes nodig om dat goed voor elkaar te krijgen.

Verder maak ik de koppelingen schoon door ze rijkelijk met WD40 in te smeren en daarna minitieus af te drogen. Ik weet dat veel mensen al overstuur raken wanneer ze met een busje in één ruinte zijn, maar voor dit schoonmaken met achterlating van een oliefilmpje vind ik het topspul. Overigens spuit ik het in een bakje en breng het aan met een wattenstaafje. Dus geen genevel op het rijtuigje. Afdrogen met zacht papier en een tandenstoker voor de kieren en gaten.

Enfin: ik ben werkelijk verbaasd dat ze allemaal weer koppelen, ontkoppelen en los terugduwen als ooit bedoeld. Het is in zijn eenvoud een wereldontwerp.   

Hallo Peytr. Een handig stukje gereedschap hierbij is de Kupplungslehre 7001. Een ding uit de jaren 60, nog steeds verkrijgbaar... Gr Wim

Een goed afgestelde Relex-koppeling koppelt makkelijker dan een moderne M kortkoppeling . En het voorontkoppelen met ontkoppelrail waarna opduwen zonder dat er opnieuw gekoppeld wordt was revolutionair in die tijd (en nog)!

Dag Peter.

Dank voor een prachtig relaas over
de good old Relexkoppeling 
Mag zeker wel eens benoemd worden,
daar het een ingenieus ontwerp is!
Tevens een bevestiging dat het onverwoestbaar is 

Groeten,

Erik.

Uit de catalogus van 1963/1964:

   En er was dus een aparte nederlandstalige catalogus voor België in de vroege jaren '60 vorige eeuw.

  Echt? Was het niet de Nederlandse

Zie de bijbehorende prijzen.
Stonden die in de Nederlandse uitgave niet vermeld in Hfl. ?
We moeten maar weer gauw verder met de lofzang, beetje oneerbiedig van mij.

Citaat van: Baanloos op dinsdag 04 februari 2025, 17:59:06Stonden die in de Nederlandse uitgave niet vermeld in Hfl. ?

Yep

Opgelost dus!
We kunnen weer relaxed verder over de Relexkoppeling.
Waar ik zo verbaasd over ben dat een  M-Kortkoppeling kennelijk minder goed werkt dan deze techniek van ca. 65 jr. oud.
Maar ja t'is natuurlijk geen kortkoppeling, wat ik voor goederenwagons dan niet zo erg storend vind voor personenrijtuigen vooral met vouwbalgen wel.

Feit is dat de kortkoppeling veel nauwere toleranties kent en de koppeling exact in elkaar grijpen en een starre verbinding vormen.
De koppeling moeten bij aankoppelen dus goed tegenover elkaar gepositioneerd staan, om netjes in elkaar te kunnen grijpen.
Zonder deze starre koppeling heeft de schaargeleiding nauwelijks effect.
Voordeel is weer dat ze niet kunnen verbuigen en dus onder normale omstandigheden op de juiste hoogte blijven.
Bij de oude relex koppelingen is dit veel minder kritisch, waardoor ze vaak makkelijker koppelen, maar je hebt dan wel weer een buffer afstand van een meter en ze kunnen verbuigen.
Het is maar wat je voorkeur heeft, al heb je bij nieuwe wagens geen keuze anders dan de kortkoppeling.

CiteerEen handig stukje gereedschap hierbij is de Kupplungslehre 7001

Goed dat je het even noemt, kan handig zijn om één keer de goede hoogte te bepalen, inderdaad!

Citeerwaardoor ze vaak makkelijker koppelen, maar je hebt dan wel weer een buffer afstand van een meter en ze kunnen verbuigen

Goed punt! Mijn focus in deze wondere wereld is op retro speelbanen met een cartooneske hang naar lokale spoorwegen. Wanneer je het serieuzere modelbouwwerk nastreeft is dit wel een dingetje, inderdaad.

Citaat van: Baanloos op dinsdag 04 februari 2025, 16:40:15  En er was dus een aparte nederlandstalige catalogus voor België in de vroege jaren '60 vorige eeuw.

Uiteraard, er waren zelfs 2 catalogussen voor België, een Nederlandstalige en Franstalige

Dat lijkt me dan weer logisch.
Maar ik zou veronderstellen dan men maar één Nederlandstalige catalogus uit zou brengen met desnoods de Belgische en Nederlandse prijzen.
In latere jaren kwamen er losse prijslijsten als bijlage, in BE ook?