Een stoomtrein rijdt niet zonder water of kolen. Geen water geen stoom, geen vuur geen stoom.

Dus zouden, overal waar nog stoomtreinen kunnen rijden, depots te vinden moeten zijn om water in te nemen, kolen te laden, slakken (restant van verbrande kolen) te storten, zand in te nemen, een inspectieput hebben om te kijken of alles nog goed gaat, en een draaischijf om zo nodig de loc-rijrichting om te keren.

Brig, b.v. heeft een draaischijf (met bovenleiding) en een watertoren (alleen de onderkant is bewaard als opslagschuurtje), geen zichtbare waterkraan, wel een inspectieput (in de ring-lokloods), maar waar zand en kolen staan, geen idee. Brig heeft E-locs en diesel-locs, maar een diesel tankstation heb ik er nooit gezien.

Watertoren Graz (eigen foto 2022):


Graz heeft een watertoren (maar dat is nu een monument), en daar zit de waterkraan niet aan vast.
Graz had een draaischijf (maar nu een rolbrug, en daarmee kun je een loc niet omdraaien), geen zichtbaar kolen- en zanddepot, en misschien wel een inspectieput (maar die heb ik niet gezien).
Graz heeft E-locs en diesel-locs (maar een diesel tankstation heb ik niet ontdekt).


Rolbrug (Schiebebühne) in Graz HBf (eigen foto 2022)

Die rolbrug is op een filmpje uit 2012 op youtube te vinden:

Amstetten heeft wel een draaischijf en een watertoren, en een ringvormige lokloods.
Die watertoren is als kartonnen zelfbouw-model online te vinden (onder het motto: bouw je eigen watertoren).
Het architectonisch ontwerp staat nog steeds online.
De watertoren bevond zich achter de ringvormige lokloods, dus net zoals in Brig. 
Het was een dubbele watertoren, dus ruim 2x zo groot als die in Brig en Graz.

Selzthal heeft een simpele watertoren (niet op de oorspronkelijke plaats), maar de waterkraan zit daar niet aan vast.
Selzthal heeft een draaischijf (met bovenleiding), een zichtbaar kolen/zand depot en een mogelijk op afstand zichtbare inspectieput tussen de rails (maar niet in de ringvormige lokloods).
Selzthal heeft E-locs en diesel-locs. Zichtbaar is een diesel tankstation langs de lijn.

En dan nog Konolfingen ...
Daar zit het depot van de Emmentalbahn Vereniging (in kanton Bern).
Er staat een stoomloc in de lokloods (en die ene dag eentje ervoor).
Dat is geen ringvormige lokloods.
Er is geen draaischijf.
Een waterkraan is niet zichtbaar, een kolen/zand-depot is onzichtbaar.
Een inspectieput heb ik niet gezien, maar staat wel op een foto op de hoofdpagina van dbb.ch:


Stoomloks zijn er wel, onder stoom, de loods in- en uitrijdend.
Er moet dus iets zijn (want het depot is begin- en eindpunt van excursies), misschien in de loods in plaats van erbuiten. De locs hoeven niet om te keren, dus een draaischijf is niet nodig.
Dat blijkt uit foto's van die stoomlocs in actie.

In Délémont (Delsberg) trof ik wél een waterkraan aan (bij de grote draaischijf) maar geen waterpomp:


De inspectieput zit daar in de ringvormige lokloods (niet erbuiten):


In Délémont wordt ieder jaar een keer met stoomlocs gereden.
Dus er moet van alles aanwezig zijn, zelfs als je het niet ziet.

Ik lees altijd met veel plezier het draadje van Haraldigi over Bahnwerke, waterkolommen (=waterkranen), inspectieputten, e.d., omdat hij de research stevig aanpakt.

Als fotograaf dans je om een object heen (een station in ruimere zin) en probeer je te ontdekken wat er nog over is van de historie. Hoeveel is nog herkenbaar? Komen er anno 2022 nog stoomtreinen langs, en kunnen die er dan nog wel terecht? Wat zou er horen te zijn? En wat mis je dan met name? En waar kun je het beste ernaar zoeken? Binnen, buiten, achter, voor, of ver opzij, of ergens achteraf?

En als E-loc fan: Wat rijdt er nu aan locs, triebwagens en stuurstanden? Hoe heeft men bepaalde problemen opgelost? Hoe zit het met bevrachting? Zet men diesel-locs in, zo ja, waar worden die dan geparkeerd en bijgetankt?

Dat zijn natuurlijk 2 verschillende benaderingen, maar soms komen ze dicht bij elkaar. En soms ook niet.

Neem Sankt Gallen (in Zwitserland, niet dat plaatsje in Oostenrijk).
Dat station had een draaischijf en een ringvormige locloods (nu omgebouwd tot shopping mall).
Er staat nog steeds een watertoren, als monument.
Maar stoomlocs hebben er niets meer te zoeken. Er zijn geen kolen, geen zand en er is geen waterinnamepunt.

Het lijkt me vrij logisch dat smerige slakkenputten en kolenopslagplaatsen geheel verdwenen zijn. Zelfs als er nog wel eens een museumlokkie voorbij komt, is dat niet heel hard nodig. De brandweer kan zorgen voor water en als er keer kolen moeten worden genomen, kan dat ook uit de laadbak van een vrachtwagen of meegebrachte wagon. Een mobiele kraan kan helpen laden. Ik heb ook wel van die big bags met kolen gevuld gezien.
Er wordt nauwelijks meer een deugdelijk stoomdepot aangelegd. Zelfs bij museumlijntjes kiest men vooral voor het gemak in plaats van historisch correcte werkwijzen..

Groet,

Peter

De watertoren in St Gallen lijkt qua vorm nogal op die in Graz, maar de ribben zijn breder, en hij lijkt een verdieping te missen.
Beide torens zijn gerenoveerd, maar bij die in St Gallen zijn de ramen bovenin dicht gemetseld.

De watertoren in St Gallen staat pal naast draaischijf en lok remise, zoals eigenlijk wel te verwachten viel. Nadat remise en draaischijf in 2010 werden omgebouwd tot cultureel ontmoetingscentrum, bleef de watertoren staan.