Nieuws:

Bekijk eens een willekeurig artikel in onze informatieve Stichting 3rail Wiki.

Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...

Gestart door Jan22 zaterdag 25 september 2021, 00:55:40

0 leden en 1 gast bekijken dit board.
Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Draadje is afgesplitst van een ander draadje
In het draadje De bouwdoos en zijn voorbeeld ... komen allerlei bouwdozen ter sprake
en het origineel waarvan elk model is afgeleid.
Soms is dat simpel, soms moeilijk, soms onmogelijk.

Opzet, inhoud
Dit draadje gaat over de Württembergse Standaard Stations.
Dat gaat om types (I, IIa, IIb, IIIa, IIIb), kenmerken, en (epoche afhankelijke) stijlen
van stationsgebouwen in het echt, en in model.
Voor wie het interesseert is er een spreadsheet,
en die bevat links naar internet (van echte stationsgebouwen, spoorlijnen, foto's, en modellen).

Ontstaansgeschiedenis
Württembergse Standaard Stations zijn simpel te typeren:
Type I, type IIa en Type IIIa is een pdf-bestand met tekeningen van buitenkant en interieur van dergelijke station.

Het bestand is te downloaden vanaf de Bottwartalbahn vereniging.
Dat is een club die een museumlijn realiseert op een "vergeten baan".
Het stuk gaat over H0e stations. Smalspoor dus.
Smalspoor, dat is misleidend al klopt dat toevallig voor de Bottwartal Bahn.
Die spoorlijn is inderdaad smalspoor.

Württembergse Standaard Stations zijn allemaal (een kleine 60) gebouwd door één opdrachtgever (met aantal private maatschappijen erom heen).
Al die stations en spoorlijnen zijn in amper 20 jaar gerealiseerd, met grote haast, dus door standaardisatie, en om geld te besparen zijn lijnen vaak als smalspoor uitgevoerd, maar voorbereid op normaalspoor.
Zo werden stations, bruggen en tunnels alvast gemaakt voor normaal spoor opdat dit dan later alsnog simpel kon. Zover is het vaak niet gekomen, omdat een trein die soms maximaal 20 kilometer per uur kan rijden op een steil (tot 4%) en bochtig traject niet kan concurreren met de auto.

De politiek toen (de auto was er nog niet) was om de meeste dalen te ontsluiten met een spoorlijn,
om zo de industrialisatie te versnellen, en dat plan slaagde, zozeer dat sommige dalen ontvolkt raakten (want nog niet ontsloten). 
De bedoeling was ook dat uitsluitend particulieren de banen zouden aanleggen (en niet de overheid) maar daarvan kwam niets terecht, dus nam de overheid het voortouw.
Uiteindelijk moesten de gemeenten de grond (voor de spoorbaan)  om niet afstaan, en de stationsgebouwen zelf bouwen en betalen, en daarop strandde na WO-II het schip. Rond 1980 hadden de meeste gemeenten daarvan schoon genoeg, stopten de betalingen, en kort daarop stopten ook de spoorlijnen. Formeel omdat er niets meer te vervoeren viel.

Na de nodige oorlogen, en de introductie van de heilige koe ligt alles anders.
Autowegen gaan voor, wat te doen met al die spoorlijnen?
Tussen 1980 en 2010 zijn talloze lijnen afgebroken en, met EEG-subsidie, omgebouwd tot lange afstands fietspaden.
Veel stationsgebouwen bleven staan, werden verkocht, en omgebouwd tot woonhuis, kroeg, amateurtheaterzaal, museum, e.t.c. Die zijn er dus nog.

De documentatie is deels te vinden op sites van LA-fietsers, en mensen die "vergeten spoorlijnen" bewandelen (of met de auto volgen).
Die documentatie is ontsloten via de Duitstalige wikipedia, en gedeeltelijk via de Engelstalige, maar niet in het Nederlands/Vlaams. Die uitleg vind je hier.

Bijlage:
Als bijlage van dit bericht hangt een .TRA-bestand. Dat bestand bevat een spreadsheet met 4 werkbladen.
Je kunt het openen door de extensie te vervangen door .XLSX.
Als bijlage hang ik er telkens de laatste versie aan, want af en toe zijn er nog wat toevoegingen.
Dat komt omdat de Duitstalige wikipedia niet volledig is, en er wordt nog aan gewerkt.
Het is min of meer toeval om meer normaalspoor/smalspoor WSS-exemplaren te vinden dan is opgesomd. 

Modellen
Hoewel er in het Bottswartal-artikel verwezen wordt naar een Toppmodell Bahnhof van Kleinbotwar op bahnonline.ch, is die link allang niet meer te vinden (zoektocht mislukt. De link in dat artikel geeft dan ook een foutmelding).
Het station zelf bleek trouwens ook onvindbaar (afgebroken dus).

Een speurtocht op Ebay leidde tot een waslijst aan namen voor één en het zelfde type stationsgebouw, van verschillende merken, zoals Faller, Plastoy, Pola, Vau-Pe, Kibri en Noch, en enkele supermodellen van merken zoals Topmodell. Aanvankelijk leken al die stations op elkaar. En toch ook weer niet. En daarom is bouwjargon nodig (architectuur) om de verschillen te leren zien.

Bouwbegrippen zijn o.a. te vinden bij www.joostdevree.nl en in de wikipedia. Maar omdat het om (zuid-)Duitse bouw gaat, is vooral de Duitstalige wikipedia in het voordeel: die biedt meer typerend Duitse (midden-Europese) bouwdetails
aan. en informatie over stationsgebouwen en (zelfs opgeheven) spoorlijnen.

Het begon hiermee:
Citaat van: Hanzi op maandag 06 september 2021, 20:11:31
Citaat van: Jan22 op maandag 06 september 2021, 19:39:46
@citaat Niedlingen, Pola 551?
Ja klopt Jan, die naam Niedlingen hoort ook weer niet bij dit station.
Deze is volgens mij van Faller en de vraag is, of er ook een origineel van bestaat/bestond.


Citaat van: Hanzi op maandag 06 september 2021, 21:36:24
(...) Bahnhof Unter-Lenningen lijkt wel redelijk op het Faller station (...).
Faller noemt het tegenwoordig Bruderstadt art.nr. 190072.

Uber-Lenningen heeft trouwens een zelfde station als Unter-Lenningen :D.
Zou dit station model hebben gestaan voor het Faller station en heeft Faller het verbreed, wat kozijnen toegevoegd en het dak aangepast, of staat het origineel toch ergens anders? Oordeel zelf.
bron: Lenningen


Ik reageer daarop met:
Citaat van: Jan22 op dinsdag 07 september 2021, 00:01:08
Er zijn een paar varianten de moeite waard om te vergelijken:
(...)

Beschrijvingsmodel
Hoe beschrijf je een model zodanig dat je het kunt vergelijken met een ander gebouw (al dan niet model 1:87 of of 1:1)?

  • het aantal ramen pal onder de nok (aan voor- en zijkant) (1,2,3 of 7?),
  • dwarsbalk onder de nok (boven het raam, hanenbalk?)
  • pirons (versieringen op het dak zoals pieken, windvaantjes, antennes)
  • wel/geen wolfskap (wolfseinden x4, x2 of niet), indien niet: zadeldak?
  • dakkapel wel/niet, en zo ja waar (op zadeldak of op wolfseind)
  • vlaamse gevels (0, 1 of 2)
  • kruisdak of steekdak (wel of geen kruiselingse nok),
  • het aantal schoorstenen en de lokatie ervan (t.o.v. spoor of straat)
  • vorm en kleur van de schoorstenen
  • het aantal ramen en deuren op de begane grond
  • het aantal ramen op de 1e verdieping (als die er is)
  • de beschroting (aan-/af- wezig) en indien aanwezig: zolder (ja/nee), 1e verdieping(ja/nee), begane grond(ja/nee-
  • gestucte muur, bakstenen muur, vakwerkmuur, schindel-muur (4 varianten, en er is een 5e variant met een zandstenen muur op de begane grond waarschijnlijk van een andere bouwer of door renovatie naar een andere bouwstijl)
  • patrijspoorten op zolder (alleen bij type IIIa en IIIb).

Hoe meer je weet, hoe meer verschillen je kunt onderscheiden
(het zijn allemaal variabelen, en sommige kwamen variabel voor in het echt bij WSS-types).

Epoche, tijdvak, stijl
Welke van deze kenmerken zijn stijlbepaald (dus epoche afhankelijk) en welke niet?
Dat is vaak niet meer na te gaan omdat de meeste foto's gemaakt zijn na 1980.


  • De wolfskap is duidelijk: wegens te duur later geschrapt als standaard.
  • De dakkapel moest wijken voor de vlaamse gevel (meer sta-ruimte).
  • Veel gebouwen zijn ook gebouwd én zonder vlaamse gevel, én zonder dakkapel.
  • De vakwerkmuur is duidelijk: later geschrapt als standaard.
  • Een bakstenen muur was er niet in de eerste epoche van WSS types (eerder en later wel, en tijdens ook bij Vering & Wächter stations)
  • De beschroting (warmteisolatie) rotte vaak van de muur af, en werd niet overal gehandhaafd.

Om een gebouw te kunnen beschrijven zijn dus bouwtermen en bouwstijlen nodig.
Die staan o.a. uitgelegd in de wikipedia.

Van die bouwstijl ga ik in dit draadje een en ander laten zien:
met pijlen in foto's en met namen erbij om die kenmerken te benoemen in bouwtermen.
Ik zal regelmatig bronnen noemen, en ernaar verwijzen.

Faller geeft tegenwoordig vaak bij stations aan wat de epoche (het tijdperk) is.
Tijdperken in treintjesland zijn genormeerd per land.
Het blijkt dat voor gebouwen (voor architectuur) soms iets andere tijdperken gelden. 
Een andere maatschappij (en deze lijnen hebben vaak minimaal 4 eigenaren gehad) hanteert andere kleurcodes, en schildert een station over van donkerbruin, naar geelbruin of naar grijsblauw.
Het kwam allemaal voor, en bepaalt het begin van een nieuw tijdperk. Zelfde gebouw, andere stijl.

De laatste epoche is het moeilijkst. Veel gebouwen zijn vanaf 1980 vermarkt. Nieuwe eigenaars hebben de stations vaak grondig verbouwd, en lang niet altijd historisch verantwoord. Het verschil tussen een standaard koninklijk Württembergs station en een standaard station van Vering & Wächter is niet altijd zo duidelijk geweest.
Bij renovatie zijn andere ramen geplaatst, gebouwen ertegen aan geplakt, muren zijn versterkt, en boogvormen boven raam en deur zijn rondgemetseld, als ze daarvoor recht gemetseld waren met een rond gevormd houten kozijn.
 
Sommige stations in epoche 3 hebben een vooruit gestoken hokje op het perron voor de perronopzichter en het schakeltableau, maar lang niet allemaal. 

Doel van de Bijlage:
Dit draadje terug brengen tot spreadsheet, aanvullende links, en een paar bewerkte foto's van bouwstijlen.
Huidige bijlage is versie 2.0. De thuis versie is 2.1. Dat terug brengen van dit draadje lukt nog niet erg.  :D
Want het is nog niet af. Waarschijnlijk komt er nog een werkblad bij, over de gebruikte bouwbegrippen.

Afwijkende lijnen (op dit moment 7) (en stations) worden wel genoemd,
maar met een hekje voor de stationsnaam en voor de lijnnaam.

Elk gebouw is ontworpen door een architect(-enbureau)
De architectuur blijft me bezig houden: er zijn standaard stationsgebouwen, gebouwd aan andere lijnen, zelfs in voormalig Pruisen, en door andere bouwers, met dezelfde lijnen en contouren als de Würtembergse standaard stations, maar met stilistische verschillen zoals stenen friezen (gemetselde hoekpilaren aan een gebouw) of een volledig bakstenen of zandstenen begane grond. Terwijl de Würtembergse standaard stations op die plekken schindels (houten schilvers) hebben, en zeker geen steen.

Met name bij lijnen gebouwd door Wächter en Vering, valt de overeenkomst sterk op. Dat doet vermoeden dat architect (ontwerp) gelijk is, maar de uitvoering verschilt, b.v. door gebruik van lokaal verworven bouwmateriaal, of dat gekozen is voor een regionale uitstraling.  En dat het dan dus niet gaat om Epoche-kenmerken maar om regio-kenmerken.

De keus die de eerste bespreker destijds maakte was zich te beperken tot Würtembergse stations, alle gebouwd door dezelfde opdrachtgever. Die keus leidde tot de aanname dat de opdrachtgever dan dus ook het bouwontwerp bezat, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn (geweest). Wie die architect feitelijk was, is ondergesneeuwd geraakt.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Kibri bouwdoos in schaal N: Unterlenningen.
Kibri is tegenwoordig eigendom van Viessmann.

Ik denk dat Viessmann blij is uit onverdachte bron bevestigd te krijgen
dat dit station een werkelijkheid getrouw model is.

Beschrijving Unterlenningen (Kibri schaal N)
Deze oude doos maakt iets duidelijk bij de foto van voormalig station Unter-Lenningen.
Allereerst de dakkapel is een echte dakkapel. De voorgevel staat niet in een rechte lijn
met de muur eronder (vlaamse gevel, Zwerch giebel), maar zit echt op het dak.
De dakkapel heeft 1 raam, zonder luiken.

De rest van het dak bestaat uit een zadeldak met twee steekdaken (van 2 dakkapellen),
de daken steken in het zadeldak, duidelijk onder nokhoogte (minimaal 1 pannenrij lager).
Het zadeldak heeft geen (=0) wolfseinden, het dak heeft dus geen wolfskap (Walmdach).

Onder het zadeldak aan de zijkanten van het gebouw passen 3 ramen naast elkaar.
Met gek genoeg: 2 luiken.

De (enige) stenen schoorsteen (kennelijk gestuct) staat aan de straatzijde van het gebouw.

Op de begane grond zijn aan de perronkant twee deuren en een raam in het midden.
Er hangt een lantaarn boven het bord met de stationsnaam erop, en dat hangt boven het raam.
Links is een wachthok, rechts een goederenloods.

Dit station lijkt bouwtechnisch sprekend op het voormalige station Unter-Lenningen in het eerste bericht.
In de bijlage (werkblad stationslijst) vind je bij Unterlenningen het type IIa, de spoorlijn (Teckbahn), die loopt van Wendlingen–Oberlenningen, een verwijzing naar https://de.wikipedia.org/wiki/Lenningen#Verkehr.

Teckbahn
Van de Teckbahn heb ik geen fotosites gevonden. Dat komt omdat de baan nog in gebruik is.
En dan moet je bij de wikipedia zijn, voor de meeste foto's.

Of de Teck-lijn in gebruik blijft is, nog maar de vraag. De hoofdreden om de lijn open houden, was een papierfabriek.
Die fabriek sloot zomer 2021, en de machines zijn verkocht aan een bedrijf in India. Industrie weg, treinlijn weg, is de verwachting van de Teckbode (het plaatselijke krantje).

Naamgeving Modellen
Faller/Pola Hochtann, Niedlingen, Kleiningen, Oberndorf, Bruderstadt, Petworth, Sélestat, Livorno, St-Lorenzen, Ville-Neuve, Grünstein, of Mariafelde (om er eens een paar te noemen), hebben allemaal een wolfskap ( Walmdach) met 4 wolfseinden, en aan spoorzijde twee deuren pal naast elkaar zonder ramen er tussen in, en op de eerste verdieping allemaal 4 ramen langs het perron.

Qua standaardtype zijn ze allemaal IIb, maar ze ogen minimaal zo lang en breed als een type III station.
Enkele van die stationsnamen bestaan echt, maar de meeste bestaan niet, en hebben ook nooit bestaan.
Als een stationsnaam al echt bestaat, dan lijkt dit gebouw niet op wat daar nu staat.

Oberndorf, waarom nou juist Oberndorf?
De grote uitzondering is Oberndorf. Die naam is onvolledig om het origineel vast te stellen.
Een van de Bahnhof Oberndorf lokaties (5 gevonden) is bij de gemeentelijke fusies hernoemd naar Rudersdorf(-Oberndorf). Het voormalig station daar is grondig herbouwd door de eigenaar, en lijkt alleen nog vaag op een WSS. Het lag aan de Wieslauftalbahn (nu fietspad), en dus zijn er foto's van bewaard gebleven o,a, bij vergessene-bahnen.de en rekehrsrelikte.de. Nu is de Wieslauftalbahn nou net zo'n spoorlijn waar particulieren en de koninklijke Württembergse aan gebouwd hebben, en waarvan dus volslagen onduidelijk is wie wat gebouwd heeft.
Dat zul je altijd net zien.

Een andere plaats Oberndorf had 3 stations waarvan er 2 zijn gesloopt, en het had heel goed een van die twee gesloopte stations kunnen zijn. En dat doet je afvragen: waarom kiest een fabrikant een bepaald origineel uit om in model na te bouwen? Waarom Oberndorf?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Bahnhof Hochtann en de Fallerset Kleinigen:
De pijlen wijzen:
- naar de wolfseinden van de wolfskap (Walmdach),
- naar de Vlaamse gevel (Zwerchhaus),
- naar het kruisdak (Kreuzdach), en
- naar de ramen (1 raam aan voorkant en achterkant, 2 ramen aan beide zijkanten van het station).

Zonder pijlen op de begane grond:  2 deuren naast elkaar met elk aan de buitenkant een raam.
Er zit geen raam tussen de twee deuren in.
Zonder pijlen op de 1e verdieping (die is er en is beschroot)
4 ramen langs het perron, met elk 2 luiken.

In het bijgebouwtje met het asfalt dak (tentvormig dak) zit een deur en zitten ramen aan weerszijden van die deur.
goederenloods en sanitairblok staan los. In een van de andere uitgaven is het sanitairblok een kiosk met snackbar (ander kleurtje, andere stickers).

Als je dat vergelijkt met Hanzi's Unter-Lenningen dan vallen de verschillen wel op!
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
De nummers van de bouwpakketten zijn niet altijd duidelijk. Met name niet als stations afkomstig zijn uit Plastoy (Aldi) dozen. Als de gebruiksaanwijzing er nog is, staat daarop welke nummers van welke bouwpakketten aanwezig zijn.
Bij uit elkaar getrokken pakketten kun je daar niet op rekenen. Als de OVP compleet is, helpt dat ook. Op de achterkant staan meestal alle bouwpaketten uit een set afgebeeld.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Vau-Pe en Pola werkten vaak samen, of gaven dezelfde modellen uit met hooguit wat verschillende attributen.
Pola werd overgenomen door Faller. Sindsdien gebruikt Faller alleen nog de naam Pola voor schaal G modellen.
De andere schaalmodellen van Pola verschijnen onder eigen naam.

Van Vau-Pe's Niedlingen is interessant dat het gebouw geen schoorsteen heeft.
Dat zie je het best van boven af. Er zit wel een plekje voor een schoorsteen op het dak, maar het is dicht.
Aan die foto zie je ook goed waarom zo'n dak met kruisende noklijnen een kruisdak wordt genoemd.
Er is dus geen sprake van ingestoken daken (steekdak),
althans ingestoken pal onder de nok wordt daarmee niet bedoeld.

Bij veel andere modellen is het of een kruisdak of een steekdak met hooguit een of 2 panrijen boven de steek
(en dus onder de nok van het andere dak). Soms is het verschil zo klein dat je blijft twijfelen.

Pola 653 is onder tal van stationsnamen uitgebracht, door Faller.
Met name in de tijd dat Faller insolvent was en in zee ging met bedrijven (zoals de Aldi via een tussenhandel)
om nog wat omzet te draaien, gebeurden er vreemde dingen.
Dit station met z'n talloze namen is daar een uniek voorbeeld van.
Pola zelf bleef altijd consistent met het benoemen van gebouwen.

Het laatst bijgevoegde bestand is een screenshot uit de catalogus uit 1986 van twee stations 8222 en 8223.
Vau-Pe 8223 is Niedlingen. Pola 653 Hochtann is overgenomen van Vau-Pe Niedlingen die dat station al heel lang leverde.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Enne, waar wil je heen met deze bouwkundige vergelijkingen?
In de doos van al deze stations zit doorgaans een vel met gordijnen, bordjes met verwijzing naar de wachtruimten, wc's en dergelijke. Het grootste deel van het vel bestaat uit stationsnamen die je naar believen op je vers gebakken ontvangstgebouw kunt plakken.
Tegenwoordig kun je ook nog van alles printen; vroeger moest je met wrijfletters aan de slag als je een zelfbedachte locatie wilde verbeelden.

Wat ik ermee zeggen wil is dat alles kan! Sommige plaatsnamen komen in de werkelijkheid meer dan een keer voor, met of zonder eigen station. Waar het om gaat is dat de verschillende merken van alles op schaal maken dat de realiteit zo goed mogelijk benadert en daar af en toe eens een variatie van aanbieden.
Vergelijken kan altijd maar die namen zeggen eigenlijk niks. Niettemin is een overzicht van min of meer dezelfde gebouwtjes best leuk.
In het echt waren er trouwens per maatschappij ook standaardgebouwen die soms enkele specifieke aanpassingen kregen gericht op de lokale situatie. Faller en consorten doen daar dus ook aan mee.

Groet,

Peter
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: BlikkenTinus op zaterdag 25 september 2021, 10:26:25
1. Enne, waar wil je heen met deze bouwkundige vergelijkingen?
2. (...)Vel met gordijnen, bordjes met verwijzing naar de wachtruimten, wc's en dergelijke.
    (...)stationsnamen die je naar believen op je vers gebakken ontvangstgebouw kunt plakken
3. (...)Vergelijken kan altijd maar die namen zeggen eigenlijk niks.
4. (...)In het echt waren er trouwens per maatschappij ook standaardgebouwen
Bedankt voor je bijdrage.
1. Einddoel: spreadsheet (de bijlage)
2. Ik kwam online zo'n vel tegen en kreeg de bekende déja-vu gevoelens.
3. Namen zeggen inderdaad niets, vooral niet van in elkaar gelijmde stations, wel nog bij bouwdoos-OVP's
4.  Ja daar gaat het inderdaad om: standaard gebouwen per maatschappij.

Ook Bahnhof Reichenbach (im K.) was een standaard met veel varianten.
Dit bouwtype kom je veel tegen in de omgeving van Winterthur
(vooral bij stationsnamen die eindigen op -ikon of -ikoven, wat het zelfde betekent).
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Soms is het goed om buiten je eigen schaalgrootte te kijken.
Je vindt daarin (andere) stations die achteraf ook in schaal h0 blijken te zijn uitgebracht.
Maar ze ogen anders, in een andere schaal.

Een daarvan is Faller Bahnhof Schönweiler.
Het doet denken aan Vau-Pe 8222 (alleen is dat een vakwerkgebouw, geen verticale betimmering).
Dit station is veel langer dan Hochtann c.s., maar dat komt ook omdat het toiletblok
de lengte (van de grondplaat) mede bepaalt. 
Dit type station heeft een dakkapel (en die van Vau-Pe heeft alleen aan de spoorkant een dakkapel), geen Vlaamse gevel.
Van dit Faller model weet ik niet zeker of er maar 1 dakkapel is, omdat de plattegrond ontbreekt.
Uit tekeningen in de handleiding valt op te maken dat het Fallermodel ook een dakkapel aan de straatkant heeft.

Het bewerkte screenshot hieronder is van een schaal G model (van dit model is geen h0-model vindbaar):
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Ik denk dat we wel voorzichtig kunnen stellen dat Unterlenningen alleen voorbeeldgetrouw in N is uitgebracht.
Alle overige bouwsels hebben er wel wat van maar wijken toch te veel af. Zou er toch nog ergens anders een origineel van bestaan???
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Hanzi op zaterdag 25 september 2021, 11:33:08
Ik denk dat we wel voorzichtig kunnen stellen dat Unterlenningen alleen voorbeeldgetrouw in N is uitgebracht.
Alle overige bouwsels hebben er wel wat van maar wijken toch te veel af. Zou er toch nog ergens anders een origineel van bestaan???

Ja, Kibri heeft in schaal h0 Bahnhof Dettingen (B-9498) uitgebracht.
En dat is ook een voorbeeldgetrouw model. Dettingen (Teck), zie foto, bestaat nog.

Station Unterstetten verscheen het eerst bij Vau-Pe als Bahnhof Waldheim, daarna bij Pola als Bahnhof Unterstetten, daarna bij Faller (Plastoy) als Bahnhof Schönfeld en Bahnhof Lützen.
Er zitten kleine verschillen tussen de 4 modellen, maar de grote lijn is gelijk.
Dit is 1 ontwerp, 1 standaard gebouw, type IIb.

De nieuwste loot aan deze tak heet Faller 190080 Bahnhofset Breitenbach
Dit station komt in 2021 uit. Alleen het station meet 256 x 135 x 150 mm, het toiletblok moet je erbij optellen 90 x 75 x 72 mm.  Het bijzondere van deze uitgave is dat het toiletblok geen deel uitmaakt van de grondplaat van het station.
Je kunt dus zelf kiezen waar je het neer zet. Dat heeft Faller zo wel eens eerder aangeboden.

Beschrijving Faller:
CiteerHistorisches Bahnhofs-Ensemble bestehend aus einem zweistöckigen Bahnhofsgebäude mit Fachwerkobergeschoss, Zwerchhäusern, eingeschossigem Anbau und einem freistehenden Toilettenhaus mit Fachwerk. Krüppelwalmdächer und die zueinander passenden Fassaden sorgen für das einheitliche Erscheinungsbild von Stationsgebäude und WC-Haus.
Ein kleiner Güterschuppen mit Laderampen und ein Bahnübergang mit zwei Schrankenbäumen, Andreaskreuzen und einem Schrankenposten in Klinkerbauweise runden das Set a
Het origineel staat er dus niet bij, want dit is een goedkopere set van < 40,- €, en dan doen ze niet aan historische verantwoording.


*** edited: mei 2022, faller site is gewijzigd.
Wat niet meer leverbaar is, is onvindbaar.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
En dat onderzoek brengt ons bij de stations Güglingen en Ochsenhausen,
want die zijn net als Unter-Lenningen anders:

beneden: 2 deuren met een raam ertussen, of 3 even brede deuren
boven: geen wolfsdak, geen Vlaamse gevels maar echte dakkapellen, meer ramen dan 1 of 2, meerdere schoorstenen.
Op de middelste verdieping (1e etage) zitten 3 ramen, en geen 4, en de muur van de 1e etage is (niet verticaal betimmerd, maar) gestuct

Bij Ochsenhausen wijkt het aantal ramen en de indeling ervan af van die van Güglingen.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Jan,  ik volg dit draadje met interesse, omdat het nogal wat herinneringen uit mijn jeugd oproept.
Vooral Vau-Pe en Pola, dat later met Quick tot Pola-Quick samenging.

Maar ik begrijp nog niet wat je er nu eigenlijk mee voorhebt, om dit alles uit te zoeken en hier te
vermelden.
Misschien kun je dat eens melden.
M vr gr,

Wim Janse
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2019

Als het niet kan zoals het moet dan moet het maar

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Ook ik volg de onderzoeken van Jan met interesse. Wat anderen ook al aangaven, vele oude, en nieuwe, spoorwegondernemingen werkten vaak met een standaardgebouw. Dat is namelijk kostenbesparend, althans in de meeste gevallen. We moeten echter ook niet vergeten dat bouwpakket fabrikanten net zo goed kostenbesparend willen werken. Wanneer een gietmal voor meerdere gebouwen gebruikt kan worden is dat pure winst. En geen enkele onderneming is daar vies van. Dat er dus vele bouwpakketjes zijn die op elkaar lijken en overeenkomsten hebben is helemaal niet vreemd.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: BlikkenTinus op zaterdag 25 september 2021, 10:26:25
In het echt waren er trouwens per maatschappij ook standaardgebouwen die soms enkele specifieke aanpassingen kregen gericht op de lokale situatie. Faller en consorten doen daar dus ook aan mee.

Citaat van: Lobomotion69 op zondag 26 september 2021, 12:38:55
Wat anderen ook al aangaven, vele oude, en nieuwe, spoorwegondernemingen werkten vaak met een standaardgebouw. Dat is namelijk kostenbesparend, althans in de meeste gevallen.
(...)
We moeten echter ook niet vergeten dat bouwpakket fabrikanten net zo goed kostenbesparend willen werken. Wanneer een gietmal voor meerdere gebouwen gebruikt kan worden is dat pure winst.

Een onderzoekende geest is een last.  :D

Jullie hebben het bij het rechte eind: er zijn standaard gebouwen, ook eenheidsstationsgebouwen in grootspoor en in de modelbouw.
Ik ben niet de eerste die me iets afvraagt. Maar de gegevens zijn zoekgeraakt, en te lang geleden gepubliceerd, in het Duits, ook dat nog.

Om goed te (kunnen) zoeken, moet je het juiste jargon weten.
Die standaard heet in het Duits Einheit, en een station is een Bahnhof.

Dus in de wikipedia kom je dan uit op: Einheitsbahnhof, en in Württemberg omdat daar de firma Faller (zit of) zat.

Er is ook een Engelstalige pagina over. En dat onderwerp zit in een categorie Typenbau (bouwtypes).

En laten dat nou beide onderwerpen zijn die de Nederlandstalige wikipedia niet aanbiedt.
Dat is de ene kant: het grootspoor.

De andere kant is het model in relatie tot de werkelijkheid:

Ik trof deze pagina aan,
Bahnhof Güglingen (en wat er niet deugt aan het model)

met meer specifiek deze tekst:
De uitleg rond station Güglingen)

Bij drehscheibe-online(bekijk onderaan de vraagstellingen) ging het ook over model en werkelijkheid.

En een webwinkel gaat ook juist met Bahnhof Güglingen diep in op de details.

En juist over Bahnhof Güglingen (en Bahnhof Ochsenhausen) gaat dit draadje later verder.
Wie zich alvast wil inlezen:

Güglingen:
Schaal h0, Epoche I, 1880 - 1920
Maat station:308 x 140 x 142 mm
Maat toiletgebouw: 151 x 77 x 75 mm
url: Faller.de

Schaal N, Epoche I, 1880 - 1920
Maat station: 165 x 78 x 78 mm
Maat toiletgebouw:  73 x 30 x 35 mm


Schaal Z, Epoche I, 1880 - 1920
Maat station:119 x 56 x 60 mm
Maat toiletgebouw: geen


Ochsenhausen:
Pola 310652 schaal H0 Ochsenhausen is niet op faller.de te vinden, ook niet als Fallernummer.
Bij Pola had dit station vroeger het catalogusnummer B-652.

Faller reserveert de eerste 3 cijfers "330" voor schaal G
en "310" komt niet voor als h0-schaal.

Bij h0-schaal zijn de 3 laatste cijfers van een Faller-artikelnummer
gelijk aan het oude Faller B-nummer in oude catalogi.
Zo heeft 110107 (Güglingen h0) als voorloper gehad Faller bouwpakket B-107 Güglingen.
Ochsenhausen (191742 in h0) zou dus B-742 kunnen hebben gehad. Maar die heb ik nog niet gevonden.

Schaal h0, Epoche II, 1921 - 1945
Maat: 308 x 140 x 142 mm


CiteerBeschrijving:
Mit Dampf durch Oberschwaben! Originalgetreue Nachbildung des 1899 durch die Königlich Württembergischen Staatseisenbahnen erbauten Ochsenhausener Bahnhofs. Das zweigeschossige Empfangsgebäude mit gelben Fassadenanstrich wird durch einen Güterschuppen und einen Fahrradunterstand als seitliche Anbauten ergänzt. Auf der Schmalspurstrecke verkehrt heute die Öchsle-Museumsbahn: www.oechsle-bahn.de.

Schaal N, Epoche III, 1946 - 1977
Maat: 165 x 78 x 78 mm

CiteerBeschrijving (origineel ontbreekt):
Zweigeschossiges Empfangsgebäude mit grobem Fassadenputz, Stockwerkgesims und einer Holzverschalung im Dach- und Obergeschoss. Ein Güterschuppen mit umlaufender Rampe und ein Fahrradunterstand ergänzen als seitliche Anbauten die Station.

Schaal Z, Epoche IV, 1978 - 1985
Maat: 119 x 56 x 60 mm

*** edited: bouwpakketten die niet meer leverbaar zijn
zijn niet langer terug te vinden op websites van Faller, sinds mei 2022
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Hanzi op zaterdag 25 september 2021, 11:33:08
Ik denk dat we wel voorzichtig kunnen stellen dat Unterlenningen alleen voorbeeldgetrouw in N is uitgebracht.
Alle overige bouwsels hebben er wel wat van maar wijken toch te veel af. Zou er toch nog ergens anders een origineel van bestaan???

Jawel: Bahnhof Dischingen!

Met dank aan het uitzoekwerk van Jan :thumbup:.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Hanzi op zondag 26 september 2021, 16:11:18
Met dank aan het uitzoekwerk van Jan :thumbup:.
En nog steeds hard aan de studie  :D

Dat komt door dit citaat:
Citeer
De meest gebouwde Types IIa und IIIa vonden hun weg in het aanbod van de modelbaan producenten:

-Kibri bood Type IIa als station Unterlenningen, in Schaal N en als station Dettingen, in schaal h0.
-Faller biedt Type IIIa in H0 als station Güglingen.
-Noch bood (samen met Toppmodell) Station Honau aan, in schaal h0, en dat model is een voorloper van Type III.
-Toppmodell bood in het verleden ook stations Type I aan, zoals station Kleinbottwar und station Haag.
-Busch bood een Lasercut-Bouwpakket van station Kupferzell.

Eerst legt de tekst uit welke types er zijn I, II en III, a en b, dan geeft de tekst van elk type een foto, en een beschrijving, en daarna volgt een lijst van grootspoor stations die of nog bestaan als halte of zijn vermarkt.

Een aardige site om er dan naast te leggen, is  een site over  banen die veranderd zijn in fiets- of draisine-paden
Er is b.v. een pagina die begint met twee foto's van station Güglingen

Hanzi noemde Lenningen.

Op die wikipedia-pagina staat dit stuk tekst:
CiteerIn Oberlenningen eindigt de Teckbahn van Wendlingen aan de Neckar via Kirchheim (Teck).
De Koninklijke Württembergse Staatsspoorwegen leverden de stationsgebouwen van Unter- en Oberlenningen in 
1899 als standaardstations van het Type IIa, respectievelijk IIIa.

De tekst in de wikipedia is al wat ouder.
Dus Faller station Ochsenhausen (verschijnt in 2021) wordt nog niet genoemd als model.
Maar Pola station Güglingen wordt ook niet genoemd (misschien werd Pola niet serieus genomen als modelbouwer).

Citaat van: Hanzi op zondag 26 september 2021, 16:11:18
Jawel: Bahnhof Dischingen!
Härtsfeld-Museumsbahn Dischingen
Het verval van Dischingen

Het stationsgebouw van Oberlenningen vind je hier (een foto uit mei 2008)

Een pagina die zich ook goed leent voor foto's van eenheidsstations in Württemberg is deze.
Je vind daar onderaan de pagina vele goed gelijkende stations, waaronder Ochsenhausen aan de Öchsle Bahn. Dat is een Württembergse smalspoorlijn met een spoorwijdte van 750 millimeter. Er staan minimaal 4 van deze stationsgebouwtypes aan de lijn, van het type IIa en IIIa. Het mag dan nu een museumlijn zijn, maar ooit was het een "Eingestellte Bahn" (een opgeheven lijn). En dus staat hij hier ook, ook met (andere) foto's van dezelfde stations, zoals Maselheim, Reinstetten, Ochsenhausen. Alleen Äpfingen ontbreekt. Maar die staat met een foto in de wikipedia.

Dat is zogezegd bingo! Plek gevonden, stad gevonden, stationsgebouw gevonden.
Net als bij stationsgebouw Güglingen. Nu nog vergelijken ....

Verrassend: de Faller plattegrond van stationsmodellen Güglingen en Ochsenhausen, en de afmetingen ervan zijn exact gelijk, in schaal h0. Als het ene type IIa is en het andere IIIa, dan is er iets mis.

Natuurlijk vind een mens altijd meer dan strict nodig.
Aan de Bottwartalbahn (ook smalspoor) staan meerdere eenheidsstations, zoals Ilsfeld,  Murrbrücke, Steinheim an der Murr, Oberstenfeld, en Talheim.

Aan de Zabergäubahn (eerst smalspoor. later normaalspoor), in 1986 gesloten liggen eenheidsstations zoals Meimsheim, Brackenheim, en Güglingen.

Wie eenheidsstations onder de loep neemt, vindt Marbach, en Dettingen unter Teck .

Opvallend weinig Hochtann-bouwtypes (die met die 4 wolfsdaken, 1 schoorsteen, 2 deuren zonder raam ertussen).
Bijna allemaal zijn ze van het type Güglingen & Ochsenhausen
(met drie ramen onder het dak per kant, en met 1, 2 of 3 deuren).

Er zijn wel types met of zonder wolfsdaken, maar die zonder wolfsdak hebben de overhand.
Er zijn er met of zonder betimmering voor het geheel of voor een gedeelte,
en er zijn maar heel weinig types uitgerust met vakwerk muren.

Waar gaat dat nu weer heen? Naar epoches.
Er zijn standaard types, en er zijn epoches van die standaardtypes.
De wikipedia legt de types uit. Maar niet de epoches.
Die typering houdt onvoldoende rekening met bouwtechnische verschillen (wat epoche-afhankelijk zou kunnen zijn).
Dus dat gaat niet werken, wat mij betreft.

Er bestaat een andere indeling (maar nou net niet voor Einheitsbahnhöfe in Württemberg), en die staat hier (voor in Sachsen).
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Sachsen .... dus een andere bouwstijl, en dus een ander type standaardstation.
Om het punt even duidelijk te maken:

type met 3 ramen op de 1e verdieping, deur in het midden, vlaamse gevel,
opgetrokken uit baksteen, oorspronkelijk 1e verdieping beschroot

neem deze (alledrie): uit bron https://www.sachsenschiene.net/


Voorbeeld Bahnhof Mutzschen



Wat een geblaat weer.  :D
Ik heb de hele mikmak in een spreadsheet geplaatst (in een bijlage),
dat maakt het makkelijker om kolommen te sorteren,
en om te zien wat eventueel nog ontbreekt.
Foto's van stationsgebouwen en hun spoorlijnen zijn te vinden door te klikken op hyperlinks in de spreadsheet.
Er staan op dit moment 78 stations in de lijst met een type aanduiding. Maar uiteraard volgen er meer.
Als het bestand wijzigt, hoef ik alleen die bijlage te vervangen.

Die bijlage is verplaatst naar het eerste bericht.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Voor veel mensen gaat dit zoveel te ver, maar let eens op de details:
Faller Bahnhof Güglingen, Ochsenhausen: ->patrijspoorten dus type III
Dus mag de plattegrond (en de afmeting) gelijk zijn.

Elk type heeft minimale grootspoor-maten (lxb), en die kun je omrekenen naar 1:87
(bijvoorbeld m.b.v. een website), en dan weet je of Faller tegenwoordig een serieuze modelbouwer is of nog steeds niet.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Jan, je hebt me nog geen antwoord gegeven (Maar ik begrijp nog niet wat je er nu eigenlijk mee voorhebt, om dit alles uit te zoeken en hier te
vermelden.)
Dat hoeft natuurlijk persé, als je daar geen zin in hebt hoor; maar ik ben gewoon benieuwd naar je beweegredenen.
Wim
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: WAJ Janse op maandag 27 september 2021, 15:31:33
wat je er nu eigenlijk mee voorhebt, om dit alles uit te zoeken en hier te
vermelden.
In mijn tijd noemden ze onderzoek waaraan geen commercie of maatschappelijk nut kleefde, waardenvrij onderzoek. Je kunt je in het huidige tijdsgewricht oprecht afvragen wat iemand bezielt om zonder winstoogmerk waardenvrij onderzoek te verrichten (en te publiceren).

Ik vat je vraag zo op. En daarom beschouw ik die vraag als een retorische vraag (oftewel een vraag die het antwoord al impliceert, en dus onbeantwoord blijft).

Pola bracht van Pola B-652 2 versies uit: Bahnhof Unterstetten en Bahnhof Ochsenhausen.
Het verschil tussen die twee is o.a. een verschil in type én in epoche (=tijdperk).
Unterstetten is een vakwerkgebouw met een gestucte muur tussen houten balken, het gebouw heeft 4 wolfsdaken, pirons, 1 schoorsteen (straatkant), op de begane grond bij het perron 2 deuren (zonder tussenraam), en op de eerste verdieping 4 ramen langs het perron. Het is typerend epoche I, in de overgangstijd naar epoche II.

Pola Bahnhof Ochsenhausen ziet er totaal anders uit. Beneden 3 deuren, onder het dak 3 ramen, op de 1e verdieping 3 ramen (waarvan 1 een dubbelraam). De muur van begane grond en 1e verdieping is is geen vakwerk, maar wel gestuct, en de muur van de tweede verdieping is afgetimmerd met hout. De kleur is bruin, en dat dateert tot vóór 1950. Er staan 4 schoorstenen op het dak, en er zijn 2 schuine dakvensters.

Daarmee wijkt dit gebouw qua type én epoche ook af van Pola 653 (Bahnhof Oberndorf).

Pola 653 Oberndorf heeft 2 deuren (zonder tussenraam) bij het perron, op de eerste verdieping 4 ramen langs het perron, en 4 wolfsdaken, met prions en 1 schoorsteen. De begane grond muur is gestuct, de 1e verdieping en de zolderverdieping zijn betimmerd met hout. De houtkleur is bruin, en dat betekent dus van vóór 1950.

Met behulp van typematrix en epochematrix kun je zo ieder gewenst Württembergs station kenmerken.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Geweldig leuk! Ik had vroeger Pola station Unterstetten op mijn baan, dat ligt nog steeds ergens in een kist. Ik geloof niet dat ik het destijds heel netjes in elkaar had geknutseld maar ik was ook nog maar een kind... en ik denk zelfs dat ik het later nog eens deels uit elkaar heb gehaald om het weer netter in elkaar te knutselen. Het zien van foto's van Unterstetten brengt herinneringen boven :)
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Waardenvrij onderzoek zonder maatschappelijke relevantie en vol met retorische vragen: het lijkt wel een hobby!

Maar niettemin is de titel wat verwarrend in combinatie met je eerste post. Je gaat een aantal fictieve stations met fictieve namen met elkaar vergelijken en je zoekt ook naar de voorbeelden uit de werkelijkheid.

Voor het grootste deel gaat het hier om verkooptrucjes van de fabrikanten: met bestaande mallen gingen ze wat varianten maken om weer iets nieuws in de catalogus te hebben. Niet te duur en toch aardig. En laat dat nou in het echt ook zo zijn! Je hebt een inderdaad al aantal standaard stationstypen gevonden. Ook kostenefficiënt.

Uiteindelijk zijn de verschillen en overeenkomsten grappig. Dat dan weer wel. Maar de onvermijdelijke eindconclusie is: de fabrikanten hebben leuk wat aan zitten klooien en de ene modelspoorder vond dat kruisdak leuk en de ander weer niet. Veel meer dan één of twee Güglingens, Unterstettens of Zindelsteinen kun je niet op je baan kwijt.

Succes met meanderen in elk geval!

Groet,

Peter

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
De Vlaamse gevel  (of Dts.: Zwerchhaus, dwerghuis) is het kernbegrip geweest, nodig om te begrijpen wat bijna alle modellen kenmerkt:
de gevel loopt rechtuit omhoog naar de nok.

Of je dat topje "dakkapel" noemt of niet, is eigenlijk van secundair belang.
Ik noem het niet zo, want voor mij zit een dakkapel op het dak (dus moeten er pannenrijen onder het raam te zien zijn).
Als die er niet zijn, maar wel een rechte gevel die in rechte lijn ligt met de gevel eronder (verticaal),
dan spreek ik van Vlaamse gevel, en een Duitser van Zwerchhaus ("Dwerg" huis, maar 'Zwerch' heeft natuurlijk wel meerdere betekenissen).

Uit de bron (joostdevree.nl) blijkt dat een Vlaamse gevel in Vlaanderen niet zo heet.
Dat is niet verbazing wekkend. Zo heet die ook niet in het Engels of in het Frans.

Minstens zo interessant vind ik de rol van de moerbalken of kinderbalken bij deze standaard stations.

Niemand heeft het daarover, maar op alle afbeeldingen van de modelstations zijn ze zichtbaar.
Ze liggen dwars op de lengterichting van het gebouw, en ze steken uit door de muur.
Ze bevinden zich tussen de begane grond en de eerste verdieping, en hun functie is onduidelijk.

1. Geven die zichtbare balkuiteinden status ("chaletstijl") of vormen ze de draagconstructie,
en wat heeft e.e.a. te maken met enerzijds het gewelf (de kelder onder het gebouw) en anderzijds de vakwerkmuren boven de grond?
2. Ervan uitgaand dat vakwerkmuren geen gebouw kunnen dragen, hoe wordt draagkracht dan wel gerealiseerd?

Volgens deze bron is de 2e aanname onjuist.
Het vakwerkverband is een stijf muurverband, veroorzaakt door driehoeken.
Het is houtskeletbouw waarbij het skelet zichtbaar is aan de buitenzijde.
De houtdikte en houtsoort bepaalt de draagkracht, samen met de houtstructuur.

Blijft de vragen overeind:
Wat is qua constructie de rol van die balken? Ze dragen de vloer van 1e verdieping en zolder.
Waarom dwars? Omdat dan boomstammen volstaan van max. 9,5 meter.
Het station is te lang, in de lengte; stammen van die lengte pasten niet op een goederenwagon.

Houdt die draagkracht verband met de keldergewelf constructie?
Vast en zeker, mits die constructie doorzet in de muur ...
Hoe? Geen idee. Misschien weet iemand dat wel, toevallig?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Nu moet ik me toch wat harder gaan opstellen:  :D

Citaat van: Jan22 op zondag 26 september 2021, 15:13:56
(...)
Ochsenhausen:
Schaal h0, Epoche II, 1921 - 1945
(...)
Schaal N, Epoche III, 1946 - 1977
(...)
Schaal Z, Epoche IV, 1978 - 1985
(...)

Als je bij Faller op de site kijkt zie je 3 x vrijwel dezelfde afbeelding van het station.
Als je de montagehandleidingen vergelijkt, is er ook weinig verschil.

Maar die 3 verschillende epoches (II,III en IV) staan er echt bij, op de Faller.de site.

Het h0-station kan in epoche II (mits reeds verbouwd, laten we zeggen, laat-epoche II kan nog net),
het N-station in epoche III zou vanaf 1950 in lichtblauwe uitvoering moeten zijn, dus vroeg-epoche III kan nog net.
het Z-station in epoche IV is vermarkt, en toevallig bestaat Ochsenhausen nog (als museum), de kleurstelling is onjuist.

Nog wat harder: je rekent de maten op schaal om. Faller blijft speelgoed.   :?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Is mijn station "Niedlingen" waar je dit topic mee startte dan een type II-A station uit epoche II, of interpreteer ik de matrix verkeerd?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Hanzi op woensdag 29 september 2021, 22:14:35
Is mijn station "Niedlingen" een type II-A station uit epoche II?
Type II-B, omdat het 4 in plaats van 3 ramen heeft langs het perron op de 1e verdieping.
Jouw voorbeeld van Unterlenningen heeft 3 ramen op de 1e verdieping (geen 4), is dus type IIa.

Er is wat raars aan de hand met die indeling, want de hoofdindeling (I, IIa, IIIa) is puur gebaseerd op lengte en breedte maten. En het is totaal niet in te schatten of die maten naar verhouding altijd moeten kloppen.
Die maten zouden wel eens minimale maten kunnen zijn, want menig station (in het grootspoor) wijkt af van de standaard.

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Oh ja, toch weer niet goed genoeg gelezen II-B dus :roll:. Niet dat het er iets toe doet wat mij betreft, maar toch...
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Het bewijs van de categorie III is bijgaande foto:

Patrijspoorten kwamen al voor bij epoche II (mogelijk al epoche I) van type III (Bahnhof Ochsenhausen),
dus ze vormen dus een type kenmerk, en geen epoche kenmerk.
Het was even zoeken in de archieffoto's. Maar dat was het waard.

Bahnhof Ochsenhausen heeft overigens nooit wolfseinden (schuine vlak van wolfsdak) gehad.
De foto van station Niedlingen toont die wel.
Van de vele archief foto's die ik heb gezien, zijn er maar twee met wolfsdak,
alle andere gebouwen hebben zadeldak met versierde hanenbalken (hoofdgestel).

Ik denk dat die wolfseinden (wolfsdak/wolfskap) wel een epoche kenmerk is,
omdat de constructie ervan moeilijker is, meer vakmanschap vergt, en dus duurder was.
Bij de standaardisatie is alles geschrapt wat duur was.

Het interessante van de Smalspoormuseumbahn Öchlse is het archief. Veel foto's, maar ook veel anecdotes.

Daarin wordt o.a. uitgelegd dat de schroten op de station-gevel vaak eraf rotten, en dus om de paar jaar opnieuw moeten worden aangebracht. Omdat dit te begrotelijk was voor het museum zijn ze over gestapt op multiplex met daarin gefreesde groeven (imitatie schroten). Dat is goedkoper aan te brengen, goedkoper te verven, en en gaat langer mee dan de dunne schroten van de oorspronkelijke aanpak.

Op die methode zijn ze in Nederland bij de Rijksgebouwendienst ook over gestapt. Ik herinner me uit de jaren '70 de nieuwe deuren van het Muiderslot: 70 mm multiplex met een dekkende verflaag (grondverf en topverf inéén), een enorme besparing t.o.v. een Middeleeuws verantwoorde werkwijze.  :D
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Wat er nog mist in je matrix is het verschil vlaamse gevel versus dakkapel.
Betreft dit bouwdeel een versie- of een epoche-kenmerk? Of is dit oncategoriseerbaar?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Hanzi op zaterdag 02 oktober 2021, 07:48:49
Wat er nog mist in je matrix is het verschil vlaamse gevel versus dakkapel.
Betreft dit bouwdeel een versie- of een epoche-kenmerk? Of is dit oncategoriseerbaar?
Klopt, en dat komt deels door een verschil in taalgevoel. In het Nederlands zit een dakkapel op het dak en een Vlaamse gevel geeft aan dat er geen sprake is van een dakkapel (van een dakzitter) maar van een extra verdieping (oftewel een gevelzitter). Misschien spijkers op laag water zoeken....

In het Duits is dat niet zo, en daar maakt men een ander onderscheid
(een dwerghuis staat op de gevel of op het dak). Je zou kunnen zeggen: het dwerghuis ís de dakkapel.


Op de bouwsite van joostdevree.nl wordt het Duitse standpunt aangehouden: beide vormen heten dakkapel, maar de vorm die wij Vlaamse gevel noemen heet daar dwerghuis, en de andere vorm niet.

Dat is de ene kant: is het wel zo logisch, allemaal?

Het andere is: 10 stations waarvan ik foto's heb gezien (van de 59 die ooit gebouwd zijn), hebben Vlaamse gevels. Het aantal met dakkapellen is bijzonder klein (3). Bij 10 stations waren er noch dakkapellen, noch vlaamse gevels.

Het kan zijn dat ze stations met dakkapellen  toevallig allemaal net hebben afgebroken, of dat alleen stations met dakkapellen zijn gebombardeerd door de Engelsen, maar dat lijkt me niet.

Tien van die stations hebben dus geen dakkapellen maar ook geen vlaamse gevels.
Waarschijnlijk al niet vanaf het begin. Dus ik ga nog even op zoek naar zo'n foto uit het jaar 1890
(toen bouwden ze deze standaardstations).

Als ik zulke oude foto's kan vinden van gebouwen zonder dakkapel of vlaamse gevel,
dan is aan/afwezigheid geen epoche kenmerk maar een versie kenmerk.
En dan is de vraag of de indeling in type I/II/III wel volstaat.

Ahh, gevonden. Bahnhof Talheim (rond 1900): geen dakkapel, geen vlaamse gevel.  Helaas in 1978 afgebroken. Ook Bahnhof Kupferzell (Typ IIa), foto 1895: geen dakkapel, geen vlaamse gevel.

Wat te doen met de dubbele dakkapel?

Buz_4Stroke Friedingen (im Scheunewald) toont foto's uit 2010 van een stationsgebouw met 2 wolfseinden, en 2 dakkapellen die een stukje uit elkaar staan. De middelste verdieping heeft 3 ramen, en de begane grond heeft aan de perronkant een asymmetrische deur, en twee naast elkaar gelegen ramen.
Zo te zien zitten er 2 schoorstenen op het dak, een aan de voorkant, en een aan de achterkant van de nok.
Helaas is de rest op die twee foto's te vaag om meer over te zeggen, maar het gebouw komt mij onbekend voor.

Ik heb nog nooit een Württembergs standaard model gezien (wel stations in Baden) met twee dakkapellen naast elkaar aan 1 kant van het gebouw. Daarbij moet je bedenken dat in Württemberg de zolderverdieping bedoeld was als huisvesting voor het lagere personeel, en dure dakkapellen daar niet echt voor bedoeld waren. Het schrappen van luxe lag meer voor de hand dan het verdubbelen ervan.

Bron Bijlage: Productinformatie Busch Bahnhof Kupferzell
Wat bij Busch ontbreekt is de epoche informatie. Aan de kleur van de schroten en de luiken kun je afleiden dat het gebouw uit epoche I of II stamt. Niet later. Maar de hypermoderne lantaarnpaal geeft andere info. Het station is gerestaureerd naar tijdperk I of II, maar dat is gedaan na tijdperk III (grijsblauw), oftewel het station stelt epoche IV voor.
Als je Bahnhof Maselheim of Meinsheim daarmee vergelijkt, dan weet je meteen hoe zo'n station eruit zag in epoche III.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2010

The meaning of life is to give life meaning!

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Goedemorgen Jan,

Als trotse bezitter van het station Güglingen (Faller B-107) in Bad Drieberg-Steinbrücke volg ik deze achtergrond reportage met zeer veel genoegen! :D

Ik heb deze ooit aangeschaft puur en alleen omdat ik dit een heel mooi landelijk stationnetje vond. Nadat ik deze volledig heb voorzien van eigen kleurtjes (en later perrons) staat deze geweldig te stralen op mijn baan. Door jouw onderzoek naar dit en gelijksoortige stations geeft dat gelijk meer geschiedenis aan mijn station. Overigens is dit allemaal wel informatie die ik eigenlijk helemaal niet relevant vindt voor mijn baan, dat dan weer wel. O:-D

Ga lekker verder met jouw zoektocht maar kijk wel uit dat je in jouw onderzoeksmodus op tijd stopt! Ik stel me zo voor dat je door alle zijdelings ook nog opduikende interessante maar voor dit onderwerp niet ter zake doende gegevens erg veel kostbare tijd verliest.

Misschien een idee: Als jij jouw volledige onderzoek hebt afgerond is het misschien leuk om dit alles samen te vatten in een "proefschrift" en daarna te plaatsen in de 3-rail wiki. Dit is dan een geweldig mooi naslag onderwerp! >:-D

Even een fotootje van mijn uitvoering. (niet goed zichtbaar, maar wel aanwezig, de patrijspoorten in de zijgevels) Deze heeft dus ook een vrijstaand toiletgebouw.
Ga zo verder, puur en alleen al "ter leering ende vermaeck!" :thumbup:


Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Er is nog een Faller nieuwtje in 2021, Bahnhof Owen, bestelbaar vanaf 21 december 2021.

Faller (in het Engels):
CiteerConnoisseurs build the Württemberger. Württemberg type IIIa standard station with a light shingle façade, saddle roof, dormers and a base plate based on the original model built in 1899 in Owen, Baden-Württemberg.
The annexes house a goods shed with a circular ramp and a covered waiting hall.
The sanitary facilities are housed in a separate building with half-timbered elements.
A bell, benches, the station clock and rubbish bins are included to allow you to set the scene.

Voor alle duidelijkheid: Owen bestaat. En het ehemalige Bahnhof bestaat bestaat ook nog steeds.
Het gebouw is zelfs gerestaureerd.

Faller 110145 Owen Bahnhof, Württemberg, standaard station type IIIa, Epoche II, 1921 - 1945, met patrijspoorten.

En het ligt unter Teck. Teck is een kasteel.
Het station ligt dus in de buurt van dat kasteel ("Teck").
Terzijde: mijn Leki's komen uit Waldkirch(Teck), en Leki's komen dus daar in de buurt vandaan.

Wat kunnen we over Owen vinden? Owen in de wikipedia, aan de lijn Bahnstrecke Wendlingen (Neckar)–Oberlenningen.

Het stationsgebouw verloor de stationfunktie (het is vermarkt), de halte bestaat nog wel.

Als je naar de zijkant kijkt van het bestand op de Faller website, dan zie je dat hun uitvoering van Owen bij het dak patrijspoorten heeft, (net als Güglingen en Ochsenhausen) type IIIa met patrijspoorten.


Güglingen  (Öchsle-bahn) met patrijspoorten (bron: vergessene bahnen.de)

Ochsenhausen (Öchsle Bahn) met patrijspoorten (bron wikipedia) Oschsenhausen

Owen (Teck-bahn) met patrijspoorten (bron: wikipedia) Owen
Dettingen (Teck-bahn)zonder patrijspoorten (bron: wikipedia) Dettingen

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: Lobomotion69 op zondag 26 september 2021, 12:38:55
Wanneer een gietmal voor meerdere gebouwen gebruikt kan worden is dat pure winst. En geen enkele onderneming is daar vies van. Dat er dus vele bouwpakketjes zijn die op elkaar lijken en overeenkomsten hebben is helemaal niet vreemd.
Soms neemt dat "jatwerk" vreemde vormen aan, en denk ik dat zulk beleid al op de 3D-tekentafel ontstaat.
Neem nou schaal-Z: het postkantoor met de vorm van een Württembergs standaard station.
Dat is Faller 282787, en die kwam dit jaar op de markt.

Op zich is dat ook zo gek niet. Het Württembergs standaard station is gebaseerd op een fase in de neo-romantiek (de revival van het Zwitserse chalet en de Engelse Cottage stijl in de architectuur). Logisch dat die zelfde revival ook voor kwam in andere officiële (zoals de post) en private gebouwen. Het spoor liep achter op de ontwikkelingen.
Ruim 15 jaar later liep dat tijdperk al ten einde, en kwam er een vernieuwingsgolf in de architectuur.

Zoek je verder, dan ligt het heel anders. De bouwstijl was al langer geliefd. Waarvan ik eerst dacht: luxe villa's.
Nee, dat waren vroeg-industriële panden: voorlopers van de latere fabriekshallen!

Al rondneuzende tussen andere oude foto's trof ik ineens het h0-schaal Pola model 146, ook een Postambt voorstellend (zelfde model, andere schaal, vakwerkbouw). Het lijkt sprekend op Pola 652. en daarmee weer op een Faller model.

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Ga er maar even rustig voor zitten, ook in deze film van de Nederlandse Modelspoordagen 2021 komen weer diverse soortgelijke standaardstations voorbij:

Bron: Youtube

Zoals deze 3 screenshots uit de film en wellicht zijn er nog meer te ontdekken [edit: het woonhuis op de tweede foto lijkt er wel wat op maar mist eigenlijk te veel eigenschappen om in het rijtje standaardstations te passen; wél rijdt er op de zolder een modeltreintje rond, zoals te zien in de film!] :

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Is de eerste foto een station versie I-A epoche II
en is de derde foto dan een versie II-B epoche II?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
in ieder geval: alledrie chalet-bouwstijl uit de neo-romantiek (ruwweg 1880-1920).

Foto 1 (met patrijspoorten, zonder tussenliggende 1e etage):
deze combinatie  kan volgens de wikipedia-matrix nooit type I zijn.
Zonder patrijspoorten is het type Ia, epoche II (volgens de wikipedia gegevens).
Met patrijspoorten moet het volgens die gegevens type III zijn. [Klinkt als kolder, eerlijk gezegd]
Faller 110097 en 110097F zien er bijvoorbeeld bijna zo uit (maar hebben 3 deuren).

Foto 3 (lijkt het meest op Faller Bahnhof Schönweiler, schaal G).
Moet Type IIb zijn, uit epoche II (volgens de wikipedia gegevens).

Helaas heeft Faller een hele range stations en aanverwante gebouwen op de markt gezet die allemaal
in de Württembergische Einheits Bahnhöfe reeks vallen.

Op z'n zachtst gezegd: de bestaande matrix over grootspoor stations kan stevig worden opgerekt,
met Faller's model-ideeën over type en epoche.


Op 30 november 2020 overleed Leopold Messmer op 92-jarige leeftijd.
Een van me buren over Corona: je gaat als het je tijd is.
Hij had er, kortom, geen boodschap aan.
Ik toen ook nog niet.

Maar sinds ik weet dat Leopold zo ongeveer alles van Faller heeft ontworpen, denk ik daar heel anders over.
Hij was architect, en in 1954 oprichter van het later grootste architectenbureau van de regio Furtwangen.

Ik zag ergens een foto waarop hij ,,B-271 Villa im Tessin" zat te signeren.
En dat is pas echt grappig, want B-271 is ontwikkeld door Oswald Scherzinger (1929-2018),
en niet door Leopold Messmer.

Dat stond ook in het artikel waarin de foto uit 2017 stond, gemaakt door Daniel Bartetzko.
Ik denk niet dat "ze" het leuk vinden als ik hier een screenshot van die foto plaats.

De deep-link is (hij werkt, maar of het wettelijk zo mag, is een tweede):

Bron: www.moderne-regional.de

Ik denk dat jij die bron al kent.  :D
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Hmm. Komt mijn hypothese toch nog uit? Dat de fabrikanten het niet altijd even nauw nemen met de werkelijkheid?
Alleen waar heel bewust een bestaand gebouw wordt nagemaakt, is het anders.
In alle andere gevallen laat men de fantasie (min of meer)  de vrije loop. Dat scheelt mogelijk ook gedoe met auteursrechten en andere intellectuele eigendomsrechten. De modelfabriksnt kan claimen iets origineels te hebben gemaakt, wat een ander niet zomaar mag overnemen. En de maker van het orgineel kan niet roepen dat zijn creatie zomaar door een ander wordt gekopieerd.
En soms pronkt zelfs de ene ontwerper nog eens met de veren van de ander binnen hetzelfde bedrijf. Dat is dan ook weer grappig.

Groet,

Peter
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Citaat van: BlikkenTinus op zondag 03 oktober 2021, 23:11:40
Hmm. Komt mijn hypothese toch nog uit?
Als dat mijn hypothese was geweest, had ik niets uitgezocht.

Die twee eerder gelinkte tabellen slaan op grootspoor (nou ja, deels smalspoor),
zijn gebaseerd op een artikel erover (van ruim 30 jaar geleden, en dus nu onvindbaar).
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Stel je wilt zo'n station zelf bouwen, waar begin je dan?

Nou, bijvoorbeeld hier: Type I, type IIa en Type IIIa, vanwege de tekeningen van buitenkant en interieur-indeling.

Hoewel er in dat artikel verwezen wordt naar een Toppmodell Bahnhof van Kleinbotwar op bahnonline.ch, is dat artikel daar allang niet meer te vinden (zoektocht mislukt. De link in dat artikel geeft dan ook een foutmelding).

Een "normale"speurtocht leidt via een zoekmachine direct naar Noch 66007 Bahnhof Honau dat als nieuw Toppmodell op de markt verscheen in 2018. Daarbij was los te koop Noch 66103 - Aborthäuschen Honau (het toiletblok).

Op verkoopsites (de gebouwen zijn nog steeds te koop) staat uitvoerige informatie over de reden waarom dit station in schaal h0 in 2018 op de markt kwam, waarom dit station  (en deze lijn) zo lang belangrijk bleef voor (militair) goederenvervoer, en natuurlijk dat het ging/gaat om een Type III (later IIIa) stationsgebouw. In 1893 werd de Echazbahn opgeleverd, en in 1953 verviel de functie van die lijn.

Over de bouwstijl valt o.a. te lezen:
CiteerArchitektonisch ist das Empfangsgebäude Honau mit seinen beiden Anbauten bemerkenswert: Der komplette Bahnhof wurde im Schweizer Chalet Stil gebaut und diente als Prototyp für den Württembergischen Einheitsbahnhof Typ III bzw. später IIIa.

Die wunderschöne Krüppelwalm-Dachkonstruktion sowie viele der liebevollen Details an Balken, Holzverkleidungen und Vorbauten blieben dabei dem Bahnhof Honau exklusiv vorbehalten und wurden aus Kostengründen später bei den Einheitsbauten nicht umgesetzt.

En zover waren we al: wolfseinden (bepaald type dakconstructie, behorend bij een wolfskap) en aanverwante bouw-details werden vanwege de kosten in latere standaardstations niet meer aangebracht: het ontwerp werd versimpeld.
Ik heb zulke zaken ondergebracht in de tabel "epoche"-kenmerken.

Over de bijlage:
De bijlage-bron staat in het midden van de tekening. De tekenaar, Rainer Stein, staat vermeld in de tekening.
Ik raad belangstellenden aan de pdf te downloaden, want dan heb je compact alle info bij elkaar.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Unterlenningen lijkt in zekere zin meer op Honau dan op "Niedlingen",
al hebben Honau en "Niedlingen" een wolfskap en Unterlenningen niet.

Pola's Niedlingen heeft 2 deuren zonder raam ertussen, maar wel ramen naast de deuren,
op de 1e verdieping langs het spoor 4 ramen in plaats van 3
en op zolder (onder het wolfseind) 2 ramen in plaats van 1 of 3 (dat kwam allemaal voor).

Daarmee komt Pola Bahnhof Niedlingen dichter in de buurt van Fallers Breitenbach's station set (190080, verschenen in september 2021), dat een stationtype voorstelt in Epoche II, 1921 - 1945.
CiteerKrüppelwalmdächer und die zueinander passenden Fassaden sorgen für das einheitliche Erscheinungsbild von Stationsgebäude und WC-Haus

Het beeld lijkt wel te kloppen, maar Faller laat zich niet uit over een origineel, of een plek waar dat origineel dan gestaan zou kunnen hebben. Het lijkt op een Württembergs Einheitsbahnhof, maar dat is suggestie.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Er heeft een station bestaan met twee deuren naast elkaar en daarbuiten naast elke deur een raam, en dus met 4 ramen op de 1e verdieping. En een zolderverdieping. Het lijkt sprekend op een standaard station, type IIb.
Dat station heet Dielheim. In 1964 werd het personenvervoer opgeheven en in 1966 het goederenvervoer.

Toch bestaat het gebouw nog, en er zijn foto's van:
CiteerIm Bahnhof Dielheim ist das frühere Gleisbett als Parkanlage auszumachen.
Außerdem ist das Bahnhofsgebäude erhalten und wird als Laienspieltheater genutzt.
Het amateurtheater speelt erin.

Bijvoorbeeld:
foto 13
Dielheim op vergessene-bahnen.de
Op een fietstour bij Komoot.de

Klein probleempje: Deze spoorlijn was privaat initiatief van o.a. twee banken, en het gebouw lijkt dus wel op een Württembergs Einheitsbahnhof, maar is het misschien toch niet. Het is net iets groter en pompeuzer.
Ander probleempje het station lag niet aan een zijlijn, en viel daarom buiten het onderzoek naar de standaardtypes in 1996, en werd dus nooit genoemd.

Bij toeval rondneuzend op Komoot, liep ik op tegen Oberndorf am Neckar (de naam van dat Pola station).

Er bestaan wel 5 plaatsen in Duitstalig gebied die Oberndorf heten, en eentje die Obernheim heet. Dus keus genoeg zou je denken. Laat het nou net zo zijn dat Oberndorf 3 stations had, en nu nog maar 1. Die 2 anderen (Altoberndorf en Oberndorf-Aistaig) zijn opgeheven. De straat waaraan ze liggen, heet nog steeds Bahnhofstrasse (overigens). En de gemeenten zijn samengevoegd tot een wat grotere bestuurseenheid. Die ene die er nog is , is het niet.
De andere Oberndorf-kandidaten hebben geen van allen een verwante bouwstijl (voor zover stations aanwezig).
Op eentje na, Rudersheim-Oberndorf, en die is hernoemd.

In Oberndorf zit/zat de Mauser fabriek (in ieder geval in WO II) en er zijn daar dus nogal wat bomtapijten omlaag gekomen. Het is nog verrassend dat er zoveel wel staat, waaronder achter het station vier grote villa's die allemaal 3 of 4 ramen breed zijn op de eerste verdieping, en met zo'n vlaamse dwarsgevel in het midden.
Zo'n eenheidsstation Type II of III had daar niet gedetoneerd. Maar er staat een ander type stationsgebouw.

Dus dacht ik, dan vind ik Lützen ook wel eventjes. Klopt. Nou, dat station staat dus op instorten, een bouwval tussen opgeschoten bomen (aan een voormalige lijn, in de omgeving van Leipzig). Type I, voor zover er nog iets van te zien is. Vreemde plek. Bij Faller is Bahnhof Lützen type IIb. Gezien de plaats en de lijn denk ik eerder aan Vering en Wächter (Berlijn), een andere bouwmaatschappij..

Dus gelijk eventjes gekeken bij alle links uit de wikipedia over die Württembergse Einheitsbahnhofe.
Die hebben toch echt allemaal maximaal 3 deuren en drie ramen aan het perron, en zijn dus allemaal daadwerkelijk maximaal type III.

Vier komt niet voor, of  behoort niet tot die set. Maar lijkt er sprekend op.
Als je de villa's zo naast elkaar ziet staan in Oberndorf, dan zijn ze bijna identiek  aan eenheidsstations
(maar apart: met patrijspoorten in de nok, als bovenlicht).

Net zoals een station met 5 ramen op de eerste verdieping, nog steeds sprekend lijkt op de standaard.
Zo eentje ben ik ook al tegen gekomen, maar ik heb 'm niet opgenomen, omdat ik denk dat het
een ander standaard station type is.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Ik ging er van uit dat mijn station "Niedlingen" de Pola-653 was, Jan.
En zou Dielheim niet een type II-B kunnen zijn zonder dakkapellen?
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Dielheim is IIb. Als het een WSS-type was geweest. Dat is het niet omdat het aan de
Angelbachtalbahn, de lijn Wiesloch-Meckesheim, ligt.
En die lijn is van een andere opdrachtgever (en bouwer) geweest.

CiteerDie BLEAG, die aus einem Zusammenschluss von zwei Berliner Banken, der Westdeutschen Eisenbahngesellschaft (WEG) in Köln und der Berliner Handelsgesellschaft und dem Geheimen Kommerzienrat Lenz hervorgegangen ist, wurde beauftragt, die beiden Strecken zu bauen und zu betreiben
En dat betekent dat ofwel Vering & Wächter of wel Lenz & Co de bouwer was van dit stationsgebouw.
Beide firma's bouwden ook standaard stations, maar andere.
Dit gebouw voldoet niet aan de typerende kenmerken van de  Vering & Wächter standaard,
en evenmin aan die van WSS-types.



Het station staat nog niet in de bijlage verwerkt.

Er zijn stations waarvan opnames vrijwel onvindbaar zijn, zoals Kleinbottwar (type I) en Haag (type I).
Dus ook even in het staatsarchief rondgesnuffeld ....
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Er zijn stations die sprekend lijken op een W.S.S,
zoals deze: Bahnhof Hochdorf (bei Horb) geopend: 1 juni 1874.
en deze: Bahnhof Herrenberg geopend: 2 september 1879.
en deze: Weissenstein (tegenwoordig een museum), geopend: 1 juni 1874 .

Niet zo gek: deze voorbeeldstations liggen aan de lijn Stuttgart–(via Calw)-Eutingen (oplevering 1874–1879).
Dat zegt genoeg. Dat is ruim 15 jaar voordat het eerste standaard station in Würtemberg werd opgeleverd.
Het zijn dus geen standaard stations, al lijken ze er sterk op.

De eerste heeft zelfs een vlaamse gevel en patrijspoorten in de zijgevel, en lijkt daarom sterk op een type III.
Maar het is dus net andersom: W.S.S.-type-III  lijkt op deze oudere bouwstijl.

Zo zijn er meer stations die er sterk op lijken, maar het toch niet zijn.

achterste voren gebouwd
Je kunt  bij een station zonder rails gefopt worden door de straatkant aan te zien voor de perronkant.
Dat geldt o.a. voor het origineel van Dischingen.
Thomas Key'l (www.themt.de) vermeldt dat Dischingen in de bouwhaast per ongeluk verkeer dom is gebouwd, met de perronzijde aan de straatkant,
en dat heeft geleid tot een verrommeld uiterlijk.

Ga er maar aanstaan om daar als leek nog chocola van te maken.

Een Würtembergs standaard type station is asymmetrisch: de straatkant heeft een andere deur-raam verhouding dan de perronkant op de begane grond, en als er een vlaamse gevel aan de straatkant zit (meestal zit daar alleen een dakkapel), dan steekt de gevel vaak uit op die plek, maar aan de perronkant nooit.
Alleen het goederenstation steekt wat meer naar achteren, de rest van de gevel vormt een rechte lijn, evenwijdig aan het spoor.

Er bestaan stations met zandstenen begane grond of met volledig bakstenen muren of met volledig gestucte muren, en die wijken daarin af, en lijken daarin meer op latere bouwstijlen.
Vooral als zo'n station een simpel dak heeft (zonder enige chalet stijl) dan wordt het lastig.

Waar denk ik aan? Aan stations zoals Winterbach, Ebelsbach, Waldheim (van Vau-Pe, Pola en Faller).
Dat type station laat zich moeilijk indelen in een standaardtype, maar zulke stations kwamen massaal voor.

Bahnhof Limbach .
Limbach bevindt zich aan de lijn Mosbach (Baden) - Mudau (Odenwald express).
M.a.w. de Mosbach-Mudau lijn (wikipedia). De Odenwald baan heeft een wat andere eigendomsverhouding gekend dan de andere besproken lijntjes.

CiteerDie Großherzoglich Badischen Staatseisenbahnen sollten Eigentümer der Strecke sein, ließen diese allerdings durch das Berliner Unternehmen Vering & Waechter erbauen und betreiben.

Aanleg was dus geen Würtembergse aangelegenheid maar een Badense aangelegenheid. En dat scheelde enorm, in ervaring in bouwtempo en in bouwstijl.
Zie ook Verkehrsrelikte Odenwald

Nog 2 voorbeelden van een net een beetje andere bouwstijl:
Bahnhof Lohrbach
Bahnhof Fahrenbach

Je kunt deze gebouwen classificeren als W.S.S. type III, maar eigenlijk zijn ze dat net niet, o.a. door de steunstenen op de hoeken van het gebouw, en wie zegt dat die niet zijn aangebracht door de renovatie architect, en dat dit gebouw er oorspronkelijk gewoon uitzag als een W.S.S. type? Geen idee.

Ze zijn niet meegenomen in de studie Einheitsbahnhof Württemberg van Rainer Stein: Der württembergische Einheitsbahnhof auf Nebenbahnen. In: Eisenbahn-Journal Württemberg-Report. Band 1, Nr. V/96. Merker, Fürstenfeldbruck 1996, ISBN 3-922404-96-0, S. 80–83.

Ze zijn niet meegenomen omdat de Odenwald express niet Würtembergs was, geen gewone Nebenbahn was, en de stations aan de lijn niet door dezelfde opdrachtgever werden ontworpen en gebouwd. Maar ze lijken er wel sterk op.

Inmiddels is duidelijk dat al die stations Einheitsbahnhofe zijn van Vering & Wächter.
Oftewel: ja, het zijn standaard stations en nee, het zijn geen WSS-types.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Een van de zaken waarop m'n oog viel, is het bestaan van een andere bouwer, met een eigen gestandaardiseerde architectuur in die tijd: Vering en Wächter (Berlijn) .
Die firma werd veelvuldig ingeschakeld overal waar het Koningkrijk Württemberg en/of het Groothertogdom Baden het geld niet rond kregen om hun plannen te verwezenlijken. Zo'n beetje overal in het groot-Duitsland van voor WO-II.
Je ziet gebouwen van deze firma o.a. bij de Jagsttalban, de Odenwald express, Kandertalbahn, en Münstertalbahn.

Zo'n voorbeeld was de Jagsttalbahn.
Dat leidde daar tot een aanleg met Italiaanse gastarbeiders, met veel net iets andere stations, en wellicht tot een paar rampen bij aanvang (door aardverschuivingen).

De lijnen van deze firma werden wel in zo'n beetje dezelfde tijd gebouwd, en dus ook met een vage hang naar de Zwitserse chaletstijl (houten daken, zichtbare balken), maar ook een beetje naar de Engelse cottage-stijl (stenen muren).
Citeerit Zunahme der abzuwickelnden Bahnprojekte ging Vering & Waechter besonders bei den Hochbauten für die Empfangsgebäude zu standardisierten Gebäudetypen über.

Citeerzwischen 1896 und 1903 dutzende architektonisch weitgehend baugleich ausgeführte traufständige, zweigeschossige Bahnhofsgebäude mit ca. 40° geneigtem Satteldach und Sichtmauerwerk aus roten Ziegeln.

Aus quer- oder übereckstehenden Backsteinen aufgebaute Zahnfriese (Deutsches Band)
unterteilten die gleisseitig in der Regel durch vier (seltener auch drei) Fensterachsen gegliederte Fassade
horizontal in Höhe der ersten Zwischengeschossdecke.
Zahnschnitte betonten den Kniestock und Lisenen die Gebäudekanten.

Wat mij direct opviel:
- 1 in plaats van 2 patrijspoorten in de zijgevels,
- met baksteen of zandsteen versterkte hoeken van gebouwen.
- ze lijken het meest op type IIb (vanwege de 4 ramen op 1-hoog),
- als ze 3 ramen hebben, lijken ze het meest op type III

Maar ze zijn toch (een klein beetje) anders. Al zijn de bijgebouwen vrijwel identiek van vorm en functie, en meestal van hout.
CiteerSo ist beispielsweise bei den bis heute erhaltenen Empfangsgebäuden von Staufen, Sulzburg, Kandern, Ottenhöfen, Dörzbach, Oberharmersbach und Mudau trotz Variationen diese gleiche architektonische Handschrift offenkundig.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Er zijn 2 stations die me al tijden van de straat houden.
Mijn vrouw denkt zelfs al dat ik de volgende vakantie plan ...  :D

Dischingen en Därligen.

Over Därligen kan ik kort zijn, een Zwitsers station aan de lijn Spiez-Interlaken. Het station is gesloten (zie dat draadje) (er stoppen geen treinen en boten meer, maar nog wel een PTT-bus), en dat ligt voor de hand, want de autoweg heeft Därligen afgesneden van de rest van de bergwand, en er valt daar geen lol meer te beleven. (Het station is geen WSS-type.)
Het buurtstation Leissigen is ook afgesloten. En dat wijst er toch meer op  een gebrek aan reizigers (bron Basler Zeitung, 14.01.2019).


Dischingen (Würtemberg) is apart.  Het is achterstevoren gebouwd. En daardoor is het type inschatten moeilijk.
Het station is opgeknapt door vrijwilligers in een bouwstijl die het station in de jaren '80 al had.
Toen was dit stationsgebouw een kleine 100 jaar oud.
Dischingen komt niet voor op Würtembergse standaard stations.
Logisch want het ligt aan de Härtsfeldbahn, en die lijn is door een andere firma gebouwd.
Dus is het geen Würtembergse standaard station, maar de standaardtypen langs de langs de Härtsfeldbahn worden wel net zo genummerd (type II), en zien er verrassend gelijk uit.

Wie bouwde die lijn ?
De Westdeutschen Eisenbahn-Gesellschaft (uit Keulen) wordt genoemd,
en dat was een suborganisatie van Lenz & Co.

Op Gerard's site staat een schets van Der Ursprungs Zustand:

CiteerOriginal Konstruktionszeichung des Bahnhofs, der dem Härtsfeldbahntyp II entspricht.
Er ist baugleich mit dem Neresheimer Bahnhofsgebäude, nur seitenverkehrt.
Bron: https://www.geralds-bahnseiten.de/hmbdi03.htm
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Er bestaat een website van Förderverein Nebenbahn Blaufelden-Gerabronn Langenburg e.V..
Dat is een vereniging die al jaren een poging doet om de Nebenbahn (zijlijn) Blaufelden-Gerabronn Langenburg leven in te blazen.

In 2021 kregen ze groen licht. Overheid, EU, Toerisme zijn het eens, er liggen kansen voor een herstart als toeristische attractie.
En daarvoor is er door die vereniging jaren aan de weg getimmerd.
In de spreadsheet noem ik die lijn (de Bahnstrecke) Hohenlohe-Bahn.

Bahnhof Blaufelden bestond al langer, maar station Langenburg en station Gerabronn zijn Württembergse standaard stations.
Vandaar de aandacht hier.

De vereniging heeft ter download een pdf-bestand, met daarin foto's van Langenburg-Ludwigsruhe (inmiddels afgebroken), Heilbronn-Sontheim (ligt aan de Bottwartalbahn) en Münsingen (ligt aan de Echaztalbahn). Dat zijn stations die ook in de spreadsheet (wss.tra) staan.

Die vereniging beschikt natuurlijk over veel meer foto's. Veel van die foto's stonden oorspronkelijk bij  www.muswies.de, en dat is een site die alleen nog bij webarchiv.org is te vinden.
Gelukkig linkte die site toen al door naar https://www.nebenbahn.info, en die site bestaat nog steeds.
Dat is de website van de huidige vereniging (ongetwijfeld sinds 2016 ook op facebook te vinden).

Voor de liefhebber heb ik er een paar uitgelicht:
Er staan vragen uit ivm copyright ...

Langenburg (op bron: www.nebenbahn.info:)


Langenburg heeft de blauwgrijze periode meegemaakt, blijkt uit een foto.

Gerabronn
Het opmerkelijke bij Gerabronn zijn de patrijspoorten
op 1e foto zijn ze er wel
op 2e foto zijn ze er niet (na renovatie)
Ik trof ook een foto aan waar de patrijspoorten met rechte latjes waren dichtgetimmerd.
Volgens de gegevens heeft Gerabronn nooit patrijspoorten gehad (op zolder):

Bron: www.nebenbahn.info:



Aan- of afwezigheid van "Bullaugen" of "patrijspoorten" is niet eenduidig.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Ander forum, andere vragen
In 2015 was een draadje op het stummiforum over de Württembergse Standaard Stations waarin een kenner aan het woord komt over de onderscheidingen en de verschenen modellen. Er staan wel meer draadjes op dat forum over keuzes, en over Einheitsbahnhöfe (standaard stations) uit een andere regio of uit een ander tijdperk.

Maar net zoals op dit forum, zijn er relatief weinig mensen die eraan tillen dat een Faller model misschien 2 mm te laag is vergeleken met een Vollmer of Kibri model.  :D En waarom ook.

Prototypes, grootte en patrijspoorten
Stel, je leest het draadje, waar begin je dan?
Hier, omdat ene Bobbel stelt dat de WSS-types zijn voortgekomen uit 4 prototypes.
Die ontstonden in 1891-1892. Vrij snel daarna trad standaardisering op, met basaal 4 types I, II, III, en IV, en IV werd later IIIb.
Hij deelt ze in, in I, IIa, IIb, IIIa, en IIIb, en geeft aan welke stations daar bijvoorbeeld onder vallen.

Wat Bobbel (Klaus) óók aangeeft is dat niet de patrijspoorten maar de gebouwgrootte uit maakt voor type IIIa en IIIb.
Alleen type III stations kunnen patrijspoorten hebben.
IIIa en IIIb kunnen beide patrijspoorten hebben of niet.
Uitsluitend het verschil in grootte vormt het onderscheid tussen IIIa en IIIb.

Dat staat nergens zo duidelijk als hier.
Dat  maakt duidelijk dat Epoche (tijdperk) bij WSS-types beperkt blijft tot verfkleur (maatschappij-kleur), en vereenvoudiging van de bouw (dakopbouw, vakwerkmuren, kozijnen, en schroten).
Een van de tijdperk kenmerken is de uitbouw voor de perronopzichter (wisselwachter).
Die hokjes komen pas in gebruik in de jaren 50 bij enkele stations, en verdwijnen bij de lijnafbraak en vermarkting direct weer van de gebouwen. 

Bijpassende attributen
Iets later in dat draadje bespreekt Klaus de stationsmodellen en nog wat later de bijbehorende lokloodsen, waterkranen, en nog weer later de bijpassende verfkleuren.

Verkrijgbare modellen anno 2021
Er is ook een draadje uit 2021:Welcher Bahnhof/ Haltepunkt ist passend? . Opnieuw springt Bobbel er bovenop en geeft een lijst anno 2021 verkrijgbare WSS-modellen en andere modellen, want het gaat in dat draadje niet alleen om Württembergse Einheitsbahnhöfe, maar ook om andere standaards.

Zijn alle WSS-types op dit moment te koop als model?
In 2018 verscheen Bahnhof Kupferzell als lasercut model, en natuurlijk werd dat model op het stummiforum besproken. Hier is  ThomasR  de aangever.
CiteerKupferzell war der erste Einheitsbahnhof des Typs IIa.

Was aber fehlt ist ein Modell I. In Murr wurde das Gebäude Typ I nachträglich aufgestockt.
Was mir jetzt auffällt, die haben die Dinger ja bis 1911 gebaut.

Auf der Rankbachbahn Böblingen-Renningen wurden die 1913 nämlich nicht mehr eingebaut.

Het lijkt wel leuk om die zijlijn erbij te betrekken, maar ten eerste is de lijn tweebaans, normaalspoor, en nog nog in gebruik, ten tweede is hij door een ander bedrijf aangelegd, dus met andere stationsbouw, en ten derde valt het niet mee om daar historische foto's van te vinden, juist omdat de lijn nog wordt gebruikt. En hij staaft de bewering evenmin met historische foto's.

Hij komt deels terug op het Type-I-model, nml.  Faller 110097 Blumenfeld ((110097F Beaufort)):
CiteerBei Faller gibt es den Bausatz 110097, Kleinstation Blumenfeld, der sieht aus, wie eine einstöckige Variante des Modells Güglingen (110107). Das gab es so zwar nie in echt, weil der Typ I, der deutlich kleiner wie der Typ IIIa war, aber so sehr fällt das ja nicht auf, zumal die Wartehalle fehlt. Wir haben hier also eine einstöckige Variante des Typs IIIa. Zwar nicht vorbildgerecht, aber stilgerecht.

1. Dat stationsmodel lijkt type I, maar mist de wachtkamer.
2. Dus is het een type IIIa (maar dan kleiner) waarvan de eerste verdieping is afgebroken.

Het is de 2e opmerking die aan het denken zet.
Huh? Heeft type IIIa dan geen wachtkamer (Wartehalle)?
Dát staat toch nergens?

Sterker nog, in de pdf met de tekeningen staat dat een type IIIa inpandig twee wachtkamers heeft (2e en 3e klas), en een aangebouwde hal.
Die hal ontbreekt bij Blumenfeld. Dit station heeft alleen een aangebouwde goederenloods, geen aangebouwde hal.

Dat is vreemd: waarvoor is die Wartehalle dan, als de Wachtkamer 2e en 3e klas zich in het hoofdgebouw bevinden?

Hoe dan ook:
Kleinstation Blumenfeld heeft 2 Bullauge (patrijspoorten) per kant op zolder, dus is het een type III.
En omdat het WSS-type III is, is het model dus te breed voor een WSS-type-I.
De lengte kan misschien kloppen, de breedte zeker niet.

Ongeacht het ontbreken van de aangebouwde Wartehalle (centrale hal) en ongeacht de wel aanwezige inpandige geheitzte (gestookte) Wartesalen (wachtkamers), is het een mismaakt type III, te lomp. Het is dus niet Klein (zoals Faller.de aangeeft) maar juist te groot, oftewel fake.

Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
In een veel omvattende opsomming over welk stationsgebouw geschikt is voor een bepaald type modelbaan (in 2021)
staat o.a. dit:

CiteerVerschiedene württ. Einheitsbahnhöfe von Faller (= GÜGLINGEN, OCHSENHAUSEN
= Baugröße III) wurden bereits genannt. Doch es gibt noch einige mehr.

Von KiBri gibt es die Baugröße II (DETTINGEN/Teck)
(...)
Für die Hauptbahn gibt noch es den Bahnhof WARTHAUSEN (Faller), dessen Vorbild
an der Südbahn Ulm - Friedrichshafen steht und heute ein Museum beherbergt.
Warthausen ist auch Ausgangspunkt der Öchsle-Museumsbahn.
(...)
Von FALLER wurde im Frühjahr 2021 der Bahnhof GOMADINGEN (Baugröße II)
angekündigt.

Gomadingen
De stationsnaam is bij www.faller.de onvindbaar. Dus je moet het catalogusnummer weten, en dat gaf hij er niet bij.

Hoe zag dat station eruit: Gomadingen op wikipedia is een station met 3 ramen op de eerste verdieping , evenwijdig aan het perron, heeft op de b.g. 2 deuren met daartussen een raam, heeft de 1e verdieping en de zolderverdieping beschroot, heeft schindel-bekleding op de muren op de begane grond, en heeft drie smalle ramen in de geveltop. Er is géén dakkapel en er is géén Vlaamse gevel (zoals bij Ochsenhausen of Güglingen), het station ligt aan de Echazbahn en het WSS-type is IIa (dat staat allemaal in de spreadsheet).

En vindt voor type IIa een Faller station met vakwerkbouwwijze, met op de eerste verdieping 3 even brede ramen; dat valt nog niet mee ...
Neem b.v. Faller 190287 (Talheim), dat is een half raam te smal, of misschien vanwege de ontbrekende dakkapel en vlaamse gevel het stationsgebouw van Winterbach (Faller 131309), omdat je dan alleen maar een of twee deuren dicht hoeft te maken. Ontbreekt alleen het vakwerk op de muur nog ...

Er valt iets op aan een van de foto's op de wikipedia Gomadingen, blik op het dak: Falzziegeln.
Pardon? Het gaat om een bepaald soort dakpan die vanaf ongeveer 1860 in Duitsland (massaproductie voor seriebouw) werd gemaakt. Op de meeste Württembergse Standaard Stations liggen niet deze pannen, maar nou net bij voormalig Bahnhof Gomadingen wel.

Gomaringen
Als dat station Gomaringen (dat is geen WSS, want het ligt aan de Gönninger Bahn, en die lijn is door een ander gebouwd, maar het lijkt er sterk op, en dan IIb of IIIb) was geweest dan had de Aktions Set Breitenbach (met wat kleine foutjes) in de prijzen gescoord:

Dit is de foto van Gomaringen op Vergessene-bahnen.de:

en dit is Faller 190080 Breitenbach.
Zoek de verschillen (aantal ramen in de Vlaamse gevel, patronen in het vakwerkhout, e.d.).

In de bijlage Bahnhof Warthausen (aan de Öchsle Bahn). Dat station is geen WSS; het is veel ouder (geopend in 1847).
Het lijkt sterk op een WSS-type. Maar met een aantal opmerkelijke afwijkingen die meer passen bij een Vering & Wächter standaard station. Maar dat is type het ook niet, want die firma was toen nog niet actief in dit deel van Duitsland.
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: Hochtann, Niedlingen, Oberndorf, Bruderstadt versus Ochsenhausen, Güglingen, ...
Een Faller station dat nooit genoemd wordt in dit rijtje Württembergse Einheitbahnhofe, is
Faller 110112 Steinheim, "werkseitig ausverkauft", volgens faller.de.

Er staat een stukje tekst bij:
CiteerStationsgebäude im Landhausstil der Württembergischen Einheitsbahnhöfe mit einem dreigeschossigen, 
in den Obergeschossen schindelverkleideten Mittelbau mit hellem Anstrich und einem mit Falzziegeln
bedeckten, hervorkragenden Krüppelwalmdach.

Das Erdgeschoss und die zwei seitlichen, mit Zinkblech gedeckten Anbauten, die ursprünglich als Wartehalle und Güterschuppen genutzt wurden, sind gemauert.

Als Fundament dient ein zur Straßenseite hin mit Werksteinen verblendeter Betonsockel mit Stufen, Rampe, Geländer und Bahnsteig.

Dat schept verwachtingen, toch? Alweer een Württembergischen Einheitsbahnhöfe?

Nee, dat is het dus niet, voor alle duidelijkheid. Maar het lijkt weer verbluffend goed, op het eerste gezicht, en dat komt door de imitatie houten schingels (shingles, dakleien zeg maar, tegen de muren op 1e verdieping en zolderetage).

In de Duitse, Zwitserse en Oostenrijkse regio's kwamen de zgn. schindels veel meer voor, niet alleen op het dak maar ook aan de zijmuren, en ook van allerlei soorten en kleuren hout (elk met specifieke voordelen).

In het Württembergse gebied staan veel eiken. En waar veel eiken staan, ontstonden vakwerkwoningen.
En hoe isoleer je die muur het beste? Met houtspaantjes, gespleten hout, oftewel schaliën. Niet met lei.
Maar in gebieden zonder eiken, b.v. larix (een pioniersboom in de alpen), wordt larix gebruikt (b.v. in Wallis), ook voor de schindels.

Kortom: dit Faller-model leert ons iets over architectuur herkennen (Schindels), en over het ontstaan ervan
(vanuit de natuur in de nabije omgeving van het origineel; men bouwde met materieel wat lokaal veel aanwezig was).
Maar het maakt van het model geen WSS-type. Want er zijn een paar andere zaken die niet kloppen.

Er liggen Falzziegeln op het dak. Huh? Speciaal soort dakpan.Moet je ook maar weten:
CiteerInfolge der industriellen Massenproduktion seit Mitte des 19. Jahrhunderts mit Hilfe der Dampfmaschine wurden die traditionellen Dachziegel zunehmend durch Falzziegel ersetzt.

Dat zijn dakpannen die sneller te verleggen zijn om dat ze uitsparingen en uitsteeksels hebben die in elkaar passen.
Je hangt ze als het ware aan elkaar op in plaats van aan een panlat. en dat hebben ze daar dus al meer dan 100 jaar zo in gebruik.

Interessant, en had een WWS-type zulke dakpannen, dan? Nee. Althans dat is niet gedocumenteerd.
Epoche 1 had ze niet. Maar dit gebouw stamt uit Epoche 2, volgens de Faller site. Dus in theorie ....
En die foto in de wikipedia van Gomadingen toont ze wel, en de foto van Gomaringen toont ze niet.

Laten we eens kijken naar Bahnhof Steinheim (am Murr).
Dat station ligt aan de Bottwartalbahn. Even terzijde: een WS-station is asymmetrisch, dus in dit geval heeft de spoorkant 2 deuren met een raam ertussen, en de straatkant heeft 1 deur in het midden met aan beide kanten een raam. Dit ter oriëntatie bij het bekijken van de foto's op wikipedia.

Meteen valt op dat dit station niet van het zelfde type is als Faller's 110112 Steinheim.
In de lengte( evenwijdig aan het perron) mist het een raam op de 1e verdieping
en een deur (of raam) op de begane grond.

Dus het origineel wat Faller met Steinheim model 110112 uitbeeldt moet anders heten of ergens anders liggen.

Andere Bouwfirma's, andere standaard stations
Nou vermoedde ik dat al, want het model lijkt meer op een Vering & Wächter model dan op een WSS-model,
en dat komt vooral door het uiterlijk van de begane grond.

Ook Vering & Wächter bouwden stations in Landhausstil.
Het was eigen aan de Romantiek om landhuizen, chalets en cottages als inspiratiebron te nemen voor stationsgebouwen. Bijna iedereen deed dat zo in die tijd, maar ieder met het materiaal dat dicht bij huis gescoord kon worden. Als dat materiaal klei was => baksteen, leisteen => lei, bomen => vakwerk, zandsteen => enz.
Maar er zijn structurele verschillen, onder andere in degelijkheid en in simpelheid. 

Voor zover ik weet is daarover geen studie verschenen, dus het moet maar weer even gebeuren met wat gefotoshop.

Ik kijk allereerst naar spoorlijnen die door Vering & Wächter zijn gebouwd. Dan weet ik al vrijwel zeker dat die al stationsgebouwen niet WSS-types zijn, niet te oud, en ook niet van een andere bouwer (want er waren er natuurlijk meer): Jagsttalbahn, Odenwald express, Gönninger Bahn, dat soort banen, zijn Vering & Wächter banen.
In de spreadsheet, versie 2.1 zijn het bij elkaar 7 spoorlijnen in het Württembergse land.