Nieuws:

Heb je vragen over de werking van het Stichting 3rail Forum? Krijg deze beantwoord in de Forumtips.

marklin blokbeveiliging

Gestart door marco 59 dinsdag 17 november 2020, 16:35:02

0 leden en 1 gast bekijken dit board.
marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2020

offline
marklin blokbeveiliging
L.s

Graag zou ik duidelijk advies krijgen over de werking en aanleg van blokbeveiliging. Welke seinen heb je daar voor nodig en hoe leg je dat aan. Ter informatie ik heb een analoge baan. Alvast dank marco



Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Simpele vraag, geen simpel antwoord: analoog kun je alle kanten op (veel wegen naar Rome, geen is zaligmakend).
Dus lang.  :D

Als je het voor je zelf het simpelst wil houden, volg de weg van Rob75: Onafhankelijke_analoge_treinbesturing, een uitleg die gebaseerd is op het Märklin Seinenboek (en daar zijn zeker 3 versies van verschenen, in vele talen, en 2e hands te koop voor rond € 15,-).

Hoe pak je het aan: je begint bij de 3rail wiki en leest je in:
https://wiki.3rail.nl/index.php?title=Categorie:Modelbaanbesturing
https://wiki.3rail.nl/index.php?title=Analoge_Blokbesturing
https://wiki.3rail.nl/index.php?title=Onafhankelijke_analoge_treinbesturing

Als dat te diep gaat, begin je bij de buren, want die leggen het simpeler (maar ook technischer, elektronischer) uit.
https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Analoge_baanbesturing
https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Relaisgestuurd_bloksysteem

Als je je met Duits raad weet:
http://www.kazmedia.de/bahn/blocksteuerung.html

Met o.a. dit plaatje:


Märklin tip 411: analoge automatik schaltungen (bevat min of meer dezelfde info als in de oude Märklin Seinenboeken): https://www.maerklin.de/fileadmin/media/service/faq/Technik-Tipp-411.pdf

Stel je een koker voor met 6 tennisballen. Ze kunnen maar een kant op.
De laatste die je in de koker propt, duwt de voorste eruit.
Dat beeld klopt niet helemaal (de oudste die eruit gaat, trekt de nieuwste erin): maar geeft een goed idee.

Stappenplan:
1. teken je baan
2. verdeel die in blokken (elk blok is minstens zo lang als de langste trein)
3. nummer de blokken

4. bereken aantal seinen en sensors (schakelrails)
per blok heb je 1 sein nodig (met een stopplaats), bijvoorbeeld 7188 (sein met treinbeïnvloeding)
en een sensor (voor net na het sein); bij M-rails zal dat meestal een schakelrails zijn

Als een trein van blok II naar blok III rijdt, dan zijn blok II en blok III beide bezet,
en daarom staat het sein aan het eind van blok I op rood.
Dat sein aan het eind van Blok I mag pas groen worden
als de trein uit blok II volledig in blok III staat.

Dat betekent dat je altijd minimaal 1 blok meer moet hebben dan er treinen kunnen rijden.

Bereken aantal trafo's
In praktijk: bij 10 opeenvolgende blokken rijden er maximaal 3 treinen tegelijkertijd.
En dat aantal treinen is tevens het maximum dat op 1 analoge trafo kan rijden.
In praktijk los ik dat op door in de blokbesturing hier en daar van rijtrafo te wisselen.
Opdat er nooit meer dan 3 treinen tegelijk op 1 trafo proberen te rijden.

Het aantal trafo's dat je analoog nodig hebt, is gerelateerd aan het vermogen, en dus aan het aantal treinen,
maar bij blokgestuurd rijden probeer je analoog te voorkomen dat er in een blokreeks te weinig vermogen is.

Als je zoals bij digitaal boosters in zou kunnen zetten (analoog vertaald zware trafo's met veel meer vermogen dan 30 VA), besef dan dat je dikkere kabels nodig hebt (o.a. voor je ringleiding), relais die bestand zijn tegen meer ampere, en schakelingen met dikkere pinnen. Analoog geldt: liever wat meer ("lichte") trafo's van 30 VA dan 1 hele zware.
(Uitgaande van Märklin trafo's van 10 VA, heb je 1 trafo nodig per 2 blokken; die trafo's zaten in de startset's in mijn jeugd).

Aparte trafo (b.v. lichttrafo) voor seinen, wissels, hulprelais
Ga uit van een aparte trafo voor het schakelen van de logica. Probeer dat niet via de rijtrafo's te doen.
Elk sein dat moet schakelen, neemt al gauw 10 VA vermogen. Bij veeltreinen bedrijf heb je automatisch ook veel (blok)seinen. De kans dat er 3 of meer seinen tegelijkertijd moeten schakelen, neemt dan snel toe.

Als je seinen en wissels allemaal via CDU's schakelt, dan sla je meerdere vliegen in een klap: het bespaart op het piekvermogen, en kan daarmee voorkomen dat je 2 lichttrafo's nodig hebt in plaats van 1, en als een trein al op een schakelrails blijft hangen (of als die schakelrails blijft kleven), dan brandt de spoel van sein of wissel niet door.
CDU's vind je in de 3railwiki, maar ook bij de vroegere site van Riny Smetsers (Power Module Viessmann kloon ). Zo, nu heb je meteen ook een andere naam voor een CDU.

Als je DC-relais gebruikt (in plaats van seinen), zoals ik, neem dan een DC-trafo, in plaats van een lichttrafo, dat bespaart op gelijkrichters die ik anders massaal nodig zou hebben.

Dioden zijn onmisbaar
Zodra je overstapt op bloksturing omdat je met veel treinen (meer dan 3 in ieder geval) wilt kunnen rijden, komen er schakelingen voor die simpeler zijn met dioden in de schakeldraden. Dioden voorkomen dat sensors onderling strijdige commando's kunnen geven. Zolang je het trafo-vermogen laag houdt, kunnen dat simpele dioden zijn.
Gemakshalve zou ik er 2x zoveel kopen als er blokken zijn.

5. Nummeren betekent richting geven
Je kunt blokken alleen maar van 1 tot 100 nummeren in de rijrichting.
Als je de rijrichting omdraait, klopt de nummering niet meer (en de schakelingen, bedrading, dus ook niet)

Zodra je besluit dat blokken in twee richtingen bereden kunnen worden, wordt de besturing relatief veel duurder.
Per blok heb je dan 2 seinen nodig (aan beide uiteinden 1), per blok heb je 2 hulprelais nodig om seinbeelden uit en stopplaatsen aan te kunnen schakelen, en 2 sensors (b.v. schakelrails), en dus ook al snel een tiental meter draad extra.

6. Sensors
Bij M-rails nemen veel mensen schakelrails. Maar die zijn niet altijd 100% betrouwbaar (bij K-rails nog minder), daarom kiezen veel mensen voor reedcontacten (of hallsensors), maar die werken met magneten (alle Märklin wissels hebben magnetiseerbare tongen), en zulke sensors moeten b.v. naast de rails gemonteerd om geen bij-effecten te krijgen.

Enkele M-rails rijders zijn, lang geleden, gegaan voor lichtsluizen of voor stroomdetectie middels contactrails.
Dat zijn duur-contacten, en er is dan een CDU nodig om de puls af te leiden waarmee wissels en seinen schakelen.

Andere sensors hebben andere stroomspecs: met een hallsensor alleen, kun je nog geen wissel of sein omzetten.
(te weinig vermogen), dus zijn hulpschakelingen nodig (b.v. een CDU).

7. stopplaats
In het meest simpele geval (1 rijrichting, lok altijd voorop, geen extra slepers onder wagons) is een stopplaats
2x de lok-lengte, zeg 36 cm.

Bij mij is de stopplaats even lang als het blok (de lok mag voorin, achteraan of in het midden zitten).
Die keus heeft gevolgen voor het type sensor, en de plaatsing van die sensor.
Dat betekent o.a. een loskoppeling van seinbeeld en stopplaats (een sein staat op rood, toch moet de trein op de "stopplaats" rijden, en mag pas stoppen mits hij het vorige blok 100% heeft verlaten).

Bij analoog Märklin (blok-)sein gebruik worden logische begrippen verdoezeld: een trein mag ongecontroleerd  doorrijden tot aan een stopplaats; en als de lok een trein duwt in plaats van trekt, dan maak je het jezelf alleen maar moeilijk.

8. remweg
Sommige mensen vinden een afremmende en optrekkende trein het summum van werkelijkheidsgetrouw.
Daarvoor is rijlengte nodig, voor en na het sein. Die moet je (willen) hebben, dat is een keus. Het gaat niet vanzelf.
Er zijn afremmodules voor de beter gesitueerden, diodematrixes voor de minima, en je kunt afremmen aan de rails (geïsoleerde secties) of op een niveautje hoger (op blokniveau).

Met punt 1 t/m 5 kom je al een heel eind.

Verdeeldheid begon bij het bezuinigen op seinen
Bij punt 4 (seinen) gaan de meningen van analoogrijders sterk uiteen lopen. Je kunt seinen vervangen door veel goedkopere elektronische relais (bistabiel of monostabiel), of door transistorschakelingen. De keus die je maakt, bepaalt ook de plaatsing van en het aantal sensoren, het type sensoren en de noodzaak om al of niet CDU's in te bouwen.

Laat zo'n sein 2e hands € 12-20 kosten en een schakelrail € 2,50 tot € 6,- per stuk. Vergelijk dat met € 0,60 voor een monostabiel relais, € 1,60 voor een bistabiel relais, € 0,05 voor een reedcontact, en € 0,05 voor een supermagneet, en je snapt dat er wildgroei ontstond.

Als je die prijzen vergelijkt met nieuwe Arduino's met monostabiele relaisprintkaarten (16 monostabiele relais voor € 5,-), dan begrijp je dat er ook nog steeds nieuwe analoge wildgroei ontstaat.
Verkijk je niet op het aantal relais. Zo'n relais kaart heeft een CDU aan boord. Daardoor kan de kaart 2-3 relais min of meer tegelijkertijd aansturen, maar ook niet meer dan dat. Software moet zorgen voor timing, opdat relais wel na elkaar aangestuurd kunnen worden. Op Arduino forums duikt van tijd tot tijd de vraag op hoe je de 2e serie van 8 relais aan de praat krijgt. De eerste 8 relais aansturen schijnt altijd wel te lukken. Een antwoord daarop ben ik nog niet tegen gekomen.

Er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Vrijheid, blijheid, kies wat bij je past.
Natuurlijk kun je die Arduino relais boards niet direct aansturen met schakelrails. Er moet een Arduino (Uno of Mega) tussen, want de relais worden met software aangestuurd, en de schakelrails moeten door die Arduino als pinnen worden uitgelezen (ook met software), en die software mag je dan zelf schrijven, want die bestaat nog niet.

Logica Blokbesturing
Old School Analoog Märklin gaat uit van schakelrails die seinen achter zich op rood zetten, en twee blokken eerder op groen. Tussen 2 stopplaatsen in rijdt een trein op de vrije baan (rijspanning rechtstreeks van trafo en/of ringleiding).

Dit komt erop neer dat de voorkant van de trein bewaakt wordt: daar zit de lok, (en dus de sleper).
Elke trein geeft (in principe) maximaal 1 signaal per sensor (tenzij wagons verlicht zijn, en een eigen sleper hebben). Een trein die te lang is voor een blok stopt wel, maar kan onbedoeld achter over de blokgrens blijven uitsteken (en als daar toevallig een wissel ligt, oeps ...)

Een tweede leerschool benadrukt dat je de achterkant van de trein moet bewaken. Dat heeft ook z'n redenen.
En gevolgen. Een trein die te lang is voor een blok, stopt niet, steekt niet aan de achterkant uit over de blokgrens, maar rijdt eventueel wel door een rood bloksein voor zich, waar misschien een trein had kunnen staan, en oeps ...)

Een derde leerschool bepleit dat elke trein voor en achter een sleepcontact of magneet heeft; 1 sensor geeft dan 2 signalen. Een trein rijdt een blok in tot het tweede signaal conditioneel de inrit afbreekt. Een trein die te lang is voor een blok, rijdt eventueel door een rood sein (, en .... oeps)

Die verschillende stromingen hebben eigen oplossingen voor goedwerkende schakelingen, en die schakelingen verschillen uiteraard van elkaar, o.a. qua type bestanddelen.

Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Veel lukt met geduld, liefde en precisie.

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Ik vind dat je het grandioos uitlegt.
TOP!
Wil alleen wel eens weten waar je bistabiele relais voor €1,60 kan kopen...

Mvg. Marcel
Re: marklin blokbeveiliging
Dank voor de uitgebreide uitleg ik ga me inlezen!
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Onderschat het voedingsprobleem (trafo's) niet. Kijk eens bij Ook met veel treinen nog steeds analoog. Harry gebruikt zeker 10 rijtrafo's van 30 VA, en minimaal 1 lichttrafo, misschien 2. Die trafo's staan allemaal in fase, en de bruine draad van alle trafo's is doorverbonden, ook aan de rails.
Dat betekent dat die bruine draad 2,5 mm doorsnede moet hebben, want die krijgt veel (vermogen en stroom) te verstouwen. Hij heeft zoveel rijtrafo's nodig omdat hij met heel veel treinen tegelijk rijdt.

Er ontstaan (onoverzichtelijke) schakelproblemen, want alle seinen krijgen voeding van de lichttrafo, maar worden geschakeld tegen schakelrails (massa van de rails), en de massa van die rails is nergens geïsoleerd (volgens het aloude Märklin principe). Er is daardoor ook geen betrouwbare scheiding tussen schakel-stroomkringen mogelijk.
En als het dan een keertje fout gaat, zoek je je wezenloos.

Toen het bij hem een keertje fout ging, zocht hij weken naar de oorzaak, omdat hij niet begreep wat er kon zijn veranderd. Harry gebruikt geen dioden in de schakeldraden. Het had hem achteraf veel puzzelwerk bespaard, als hij dat wel had gedaan.

Het is ook ongedocumenteerd of er een maximum aantal trafo's is waarvan je de massa in fase kunt door koppelen.
Er zijn maar weinig mensen die hele grote analoge banen hebben gebouwd met 10, 20 of 100 trafo's in fase, en dan nog tijd overhielden om daarover te schrijven.
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Veel lukt met geduld, liefde en precisie.

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Marklin heeft ook een handig boekje waar alles duidelijk staat beschreven incl. schema's.
Voor M-rail: Seinboek voor seinen 7000, 7100 => 0340 (D) + 0341 (E/F/S/SK/DK/NL) of 0343 (E/F/I/NL)
Voor K-rail:  Seinboek voor seinen 7200 serie => 0367 (NL)
0340 Op eBay ca €10. Geen vertaling gevonden.
Bij interesse: stuur maar een pb.

Mvg. Marcel
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Citaat van: loc1200 op woensdag 18 november 2020, 13:13:18
Marklin heeft ook een handig boekje waar alles duidelijk staat beschreven incl. schema's.
Voor M-rail: Seinboek voor seinen 7000, 7100 => 0340 (D) + 0341 (E/F/S/SK/DK/NL) of 0343 (E/F/I/NL)
Voor K-rail:  Seinboek voor seinen 7200 serie => 0367 (NL)
0340 Op eBay ca €10. Geen vertaling gevonden.
Bij interesse: stuur maar een pb.

Mvg. Marcel
340 heb ik wel ...

Wat nu nog ontbreekt in het verhaal is de documentatie die je moet bijhouden.
Harry geeft daar ergens een voorbeeld van.
Wissels, seinen, sensors en blokken geef je elk een uniek nummer, en je houdt bij welke standen waar worden gewijzigd. Het makkelijkst daarvoor is een spreadsheet. maar op papier kan het ook prima.
Als er dan een storing optreedt, dan raadpleeg je eerst de lijst.

Een voorbeeld: een sein blijft "kleven". dat betekent dat er een sensor (schakelrails) is blijven kleven. Maar welke? Dan kijk je in de lijst: sein 16 kleeft op rood, welke sensor doet dat? Schakelrails 17 of schakelrails 28. Aha! Check!
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2014

Gek van treinen

offline
Re: marklin blokbeveiliging

Ik ben me juist aan het inlezen over alles wat met seinen te maken heeft en heb mijn eerste rangeersein vanmorgen aangesloten.
De nieuwste Marklin seinen zijn mfx/DCC, maar ook analoog te gebruiken met dan wel stroomonderbreking voor stoppen.
In digitaal bedrijf hoef je het sein alleen op de digitale stroom en massa aan te sluiten (geen stroomonderbreking dus) en even te installeren. Dan is het verder een koud kunstje om dat uiteraard ook naar een pc besturingssysteem te leiden voor automatisch bedrijf.

Veel info over beschikbare lichtseinen, vormseinen, algemeen seinen en plaatsingsmogelijkheden vind je hier in diverse pdf's:

https://1drv.ms/u/s!BIh0coYls2AgisR6Z3ZyIpT5onIxeg?e=QKA0R5

Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Ik zit even te zoeken naar al die oude seinboeken, er is er maar 1 in de moerstaal  :D
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Citaat van: loc1200 op dinsdag 17 november 2020, 21:39:26
Wil alleen wel eens weten waar je bistabiele relais voor €1,60 kan kopen...
Tja, dat zijn dagprijzen, vaak net als snoek in een restaurant.
Ik zal eens voor je zoeken. Ik meen me te herinneren dat die € 1,60 bij Ali was, vorige week of zo.

De laatste keer dat ik ze kocht was op een beurs in Zutphen,
20 stuks DPDT latched voor € 10,- (ramsch, er zaten er een paar met kromme pootjes bij)
De helft was overigens QPDT in plaats van DPDT latched. Ging per piepschuimen doos.
Takamisawa, die blauwe, worden niet meer gemaakt, zat teveel lood in voor de EEG regels, of zoiets.
Ach, doe de hele meuk maar, zei ik quasi achteloos. Zodoende heb ik weer even genoeg.
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Veel lukt met geduld, liefde en precisie.

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Ja, met die bistabiele relais kan je mooie schakelingen bouwen oa voor seinverlichting.
Mijn voorkeur gast ook uit na de 12v uitvoeringen en dubbelpolig.
Mvg. Marcel
Re: marklin blokbeveiliging
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2009

Dwarsliggers op de rails sporen niet

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Citaat van: Adjebelle op woensdag 18 november 2020, 15:23:11
Ik ben me juist aan het inlezen over alles wat met seinen te maken heeft en heb mijn eerste rangeersein vanmorgen aangesloten.
Het gaat je dus om welk sein waar hoort te staan.
Moet even diep nadenken.... heb wel wat sites op dat punt bezocht.

Rijd je Nederlands, Duits of Zwitsers? 
Van die landen is dat gedocumenteerd.
Belgisch is ook redelijk goed gedocumenteerd.
Zweeds ook.

Als je Frans, Italiaans, Noors of Deens rijdt, is het iets lastiger.
Online, bedoel ik.
Re: marklin blokbeveiliging
Lid sinds: 2014

Gek van treinen

offline
Re: marklin blokbeveiliging
Ik rijd Duits (rechts dus), periode III en heb al wel het een een ander gevonden en gekregen en door veel te lezen wordt het al wel een klein beetje duidelijker.
Ik heb ook het superlichtseinen praktijk boek uit 2008. Al wel wat ouder, maar voor mij dus perfect bruikbaar omdat het mij vooral om de plaatsbepaling van een sein gaat, dus wat komt waar. Aangezien dit boek veel situatieschetsen laat zien ga ik er wel aan uitkomen denk ik. Zoniet, dan meld ik me hier weer.  :) Eerst maar eens even een boek gaan lezen.......