In 1872 werd de Württembergische Schwarzwaldbahn geopend. Deze lijn werd opgericht tussen Stuttgart en Nagold met als doel het Zwarte Woud te ontsluiten en hiermee onder meer hout te vervoeren van het Zwarte Woud naar Stuttgart. Toen later de lijn Pforzheim – Calw werd aangelegd werd het deel van Calw naar Nagold opgenomen in de Nagoldtalbahn. Tot de Württembergische Schwarzwaldbahn wordt sindsdien gerekend het traject van Stuttgart- Zuffenhausen tot Calw. Ik wil het traject modelleren zoals het was rond 1900 al zal ik qua materieel een beetje smokkelen hier en daar.

Momenteel is de lijn actueel omdat een heropening op stapel staat onder de naam Hermann-Hesse-Bahn. Dat gaat dan met name over het traject Weil der Stadt tot Calw. De lijn van Stuttgart naar Weil der Stadt is altijd in gebruik gebleven, zij het dat deze lijn vanaf 1978 is opgenomen in het S-bahn netwerk van de regio Stuttgart. Het resterende deel (Weil der Stadt – Calw) is in onbruik geraakt, voor het herstel worden momenteel bruggen hersteld en wordt de lus bij Schaffhausen en Dätzingen afgesneden door een tunnel te boren.

Het traject leent zich FANTASTISCH voor een modelbaan thema en ik wil dat hier eens uitdiepen. Ik heb helaas geen ruimte voor een modelbaan maar misschien ga ik nog eens verhuizen en kan het dan. Ik wil in ieder geval mijn fascinatie in dit topic de vrije loop laten en dus een mooi baanplan ontwikkelen. Wat ik zo mooi vind aan het traject is het deel tussen Weil der Stadt en Calw. De lijn maakt daar twee geweldige lussen die zich goed lenen voor namaak op schaal. Ook wordt er behoorlijk wat hoogte overwonnen.

De Württembergische Schwarzwaldbahn is in rood weergegeven, in blauw de Nagoldtalbahn. Vanuit Calw verlaten beide lijnen het station parallel. Al gauw begint de Württembergische Schwarzwaldbahn te stijgen ten opzichte van het Nagoldtraject die laag bij de rivier blijft. De Schwarzwaldbahn was hier tot Althengstett vanaf het begin uitgevoerd als dubbelspoor: een beetje een unicum om dat direct vanaf eerste aanleg te doen in Württemberg. Reden hiervoor is dat de baan tussen Calw en Althengstett zeer steil is (tot wel 1 op 60). Vandaar dat treinen vanaf Calw veelal werden ondersteund met duwlocs en/of dubbeltractie. De extra loc koppelde dan weer af in Althengstett waarna de trein de reis met één loc kon vervolgen. Het dubbelspoor was dus vooral bedoeld om ongestoord terugrijdende locs te kunnen laten rijden. De lus boven Calw was een steil stijgende spoordijk met een hoogte van wel 28 m! Een brug werd niet haalbaar geacht omdat de grond instabiel zou zijn, vandaar een gigantisch dijklichaam. Direct na de lus gaat de trein door een tunnel. Dan volgt een sterk stijgend deel naar Althengstett. Vanaf Althengstett is de lijn weer enkelsporig naar Stuttgart - Zuffenhausen war hij dan weer samenkomt met andere sporen tot Stuttgart Hbf.

Als treinbedrijf zie ik nebenbahn-locs voor me (T3, T9) met passagierstreinen. Wellicht wat grotere locs (C, AD, T18, T5) op de Nagoldtalbahn. Daarnaast goederentreinen (Fc's, T9, Tn): houttreinen en gemengde goederentreinen vanaf calw richting althengstett. Dus rongenwagens, langholzwagens en diverse goederenwagens. Ook leuk om te vermelden: in Althengstett was een afleverpunt voor faecaliën (poep). Vanaf Stuttgart werd in latrinewagens (die zijn te koop bij brawa) faecaliën afgevoerd die in Althengstett werden leeggepompt in een bassin. Lokale boeren gebruikten dit als mest. Althengstett had ook goederensporen dus er kunnen ook wat gesloten goederenwagons en hooiwagons staan bijvoorbeeld.

Station Calw is als model in de handel te koop, ook het kenmerkende stellwerk is als model beschikbaar. Verder had Calw een betriebswerk met een driesporige (?) locloods en een draaischijf. Leuk station om te maken dus. Baanplannen heb ik van de stations al dateren die uit de jaren zestig, ik houd me aanbevolen voor oudere plannen.

Besturing wil ik doen met Mobile Station (II of III). Ik denk dat ik twee of drie railboxen plaats om rijden door meerdere personen mogelijk te maken. Automatisch treinbedrijf hoeft niet. Liefst zou ik 'op' sessions houden met opdrachtjes. Dus trein samenstellen, vanuit richting Stuttgart naar Althengstett rijden met een gemengde trein waar drie latrinewagens uit moeten worden getrokken en op hun plaats gerangeerd, paar goederenwagens oppikken en dan weer verder naar Calw. Daar weer wat wagens wisselen etcetera. Omgekeerd een houttrein uit de richting Nagold, die dan in Calw bespannen wordt met een extra loc, op naar Althengstett. Extra loc afkoppelen. Verder met 1 loc. De extra loc kan nog wat rangeerwerk doen op Althengstett en dan weer terug naar Calw. Leuke rangeerpuzzeltjes dus, lekker klooien. Passagierstrein ertussendoor om het complexer te maken. Nu al zin in.

Enfin: ik ga dus een baanplan ontwerpen hier. Realisatie wordt nu eerst niks, dan zou ik eerst moeten verhuizen maar daar heb ik eerlijk gezegd geen concrete plannen voor.

Mooie intro, Doevie! Het spreekt voor zich dat ik je ga volgen en ik ben heel benieuwd waar je mee gaat komen. Indien mogelijk, kan ik wellicht helpen met uitzoeken, sporenplannen voor de dag toveren, etc. Just ask!

Groeten,
William

Vaak valt het toch niet mee een stuk echte wereld te vatten in model, behalve als het gaat om zijlijntjes en/of smalspoor-trajecten. Deze twee lussen liggen een stevig eind uit elkaar en de stations ook.
Maar, als experiment en niet gebonden aan ruimte, is het wel heel leuk.
De keuze voor het tijdperk is heel goed. Mooi materieel in die contreien. Ik ben benieuwd!

O, En ik neem aan dat de spoorlijn in 1872 werd geopend. 1972 is ook al lange geleden maar toch anders...


Groet,

Peter

Deze had je vast al wel gevonden:

http://wsb-calw.de/historische-dokumente/lageplaene/

Hi Folks, hier mijn eerste poging om station Althengstett in h0 om te zetten. Ik heb daarvoor het programma Anyrail gebruikt. Eerst maar eens letterlijk op schaal. Probleem daarbij is wel dat het sporenplan dat je hieronder ziet 6.500 x 1.000 mm meet. Beetje groot dus, ik moet comprimeren.

Hoi Doevie,

Ik heb van de week nog gezocht naar oudere plannen dan deze (het station is er immers al sinds 1872), maar helaas leverde dat niets op. Ook in mijn boeken en het Länderbahnreport van Württemberg hrb ik niets meer kunnen vinden... Overigens, apart dat er maar 1 deel is, of ik mis iets...

Jouw omzetting geeft duidelijk aan dat onze hobby maar spielerei is. 6.5 m voor een dergelijk station alleen al. En waar moet je dan rijden? Compromissen zijn een noodzaak. Wat moet Calw dan wel niet worden...

Groeten,
William

Het is daar inderdaad een fantastisch Marklinland. Zit nu een beetje met Google maps in sattelietmodus te kijken naar die oude spoorbaan. Daar staan mooie plaatjes bij. Leuk om er op zo'n manier mee bezig te zijn. De hardware komt wel een keer.

Groet van Jeroen

Zou je hier wat aan hebben?

Leuk dat er weer iemand zich met de spoorwegen in Wurttemberg bezig houdt. 👌

@maarten: dat doe ik al een poosje hoor, 
@William: nee, denk niet dat daar het spoorplan anno 1872 in staat. En inderdaad ja, dat vond ik ook: als je al 6,5 m nodig hebt voor een klein dorpsstationnetje
@jeroen: inderdaad: met google maps neuzen is geweldig! Zo kwam ik dit ook een beetje op het spoor.

Ik heb hieronder geprobeerd het station te verkleinen en toch een beetje de essentie te behouden. Dan kan ik wel met een stuk kortere treintjes rijden helaas...
Ook een paar sfeer plaatjes van het station in modernere tijden.

Dat is een flink stationsgebouw, met een hele mooie klassieke loods erbij!

Citaat van: Maarten op zaterdag 31 oktober 2020, 19:17:31
Leuk dat er weer iemand zich met de spoorwegen in Wurttemberg bezig houdt. 👌

An sich is het wel apart dat zo weinig mensen zich hiermee bezig lijken te houden. Het aanbod van Bayerische en Preussische modellen is vele malen groter. In de Länderbahnserie heeft zelfs Sachsen meerdere tijdschriften toebedeeld gekregen; Württemberg maar 1...

Zie dit hoekje dan: de spoorbaan maakt bijna een hele cirkel door het bos. In het midden een afgraving, en dan zo hup een tunnel in! Mooier kan je het niet hebben in model
Ook nog een fantastisch restaurantje erbij, zo uit de Faller catalogus. Een oude brug, man, het kan niet op
https://goo.gl/maps/mqb1LZGTYJk42HbPA

@vanderstangetjes: dank voor je enthousiasme, ik vond het zelf ook wel wat hebben  .
@Laenderbahn: tja, Württembergsch, Pruisisch, Bayersch, Saksisch, Zwitschersch, het is allemaal mooi. Ik ben ooit met Württembergs spul begonnen omdat Märklin (Göppingen tenslotte) er best wel veel van had. Bovendien kun je in Württemberg eens een bergje maken, bij Pruisen is dat wat onlogischer, dus qua scenery sprak het me ook aan. Inmiddels heb ik evenveel Brawa spullen als Märklin, maargoed, die komen ook uit Württemberg (Stuttgart).
@Maarten: ja, mooi station he? En inderdaad: best flink qua afmetingen als je bedenkt wat een gehucht Althengstett was in 1872. En inmiddels zijn overal de plaatsen gegroeid en de stationsgebouwen gekrompen.

Onderstaand een poging om de lus uit te beelden in een sporenplan. Er moet nog aan worden geschaafd, maar de basics beginnen zich af te tekenen.
Komend van Calw zijn er een aantal zaken die me fantastisch lijken om in model na te bootsen:

Station Calw: te koop bij Kibri. Niet meer in gebruik, het huidige station Calw ligt dichter bij het dorp.
Betriebswerk Calw: éénvoudig betriebswerk met een draaischijf en twee éénvoudige loodsen. Veel info over te vinden, o.a. in MIBA.
Stellwerk Calw: te koop bij Faller
De splitsing tussen de stijgende (toen nog) tweesporige baan naar Althengstett, en de op gelijk niveau blijvende nagoldtalbahn (toen enkelsporig, nu zweigleisig). Beide banen blijven een hele poos parallel lopen tot de grote keerlus bij Hirsau.
De brugscene: in beide paralelle trajecten zit een brug waar een weg onderdoor gaat (de huidige N296). de twee bruggen hebben op die plek al een behoorlijk hoogteverschil.
Vlakbij deze scene gaat de weg verder over de Nagold, die brug over de Nagold is ook mooi om na te bouwen...
Dan de grote lus waar de dubbelsporige Schwarzwaldbahn over een enorm talud reed. Die spoordijk is nu dik bebost, maar was bij aanleg kaal en bestond uit steenslag. Deze passeert de Tälesback tweemaal: één keer over een soort duiker, en één keer met een brug.
Noordelijk van de lus (da's onderaan in mijn plaatje:)) ligt de kloosterruine van Hirsau, ook al zo'n mooi ding om te modelleren.
Na de brug over de Tälesbach verdwijnt de baan in een korte tunnel en komt er dan door een diepe uitsnede in de berg weer uit. Vanaf daar gaat het steeds stijgend (bijna 2% !) naar Althengstett.

Prachtig thema om na te bouwen    Een leuke uitdaging. succes

Een heel leuk thema met veel mogelijkheden om na te bouwen.

groet
Harald

Hoi Doevie,

Wat betreft Althengstett hebben we hier een versie van het station in 1908:

http://www.gleisplaene-archiv.de/ergebniszwei.php

Kost wel €16

Groeten,
William

Hee, bedankt William! Die had ik nog niet gevonden. Helaas werkt het niet, ik kan via die site niet betalen ofzo, maar ik heb een aanvraag ingestuurd, maar eens kijken wat ik hoor.

Zo luitjes,
Ik heb de afgelopen dagen wat lopen tekenen aan het baanplan. Op een grondvlak van 6 x 6 m (als dat eens kon!) moest het net passen. Ik heb station Althengstett en station Calw naar sporenplannen uit de begintijd gemodelleerd voorzover ik die kon vinden. Uiteraard moet ik het hier en daar door een bocht plooien en dat valt nog niet mee...

Ik heb de grote lus bij Hirsau op een soort schiereiland gemodelleerd. Dat geeft me lekker veel spoorlengte. Het is een sterk stijgend traject met in het grootbedrijf tot ongeveer 1/60 (bijna twee procent) stijging. Tussen Calw en Althengstett zit zo ongeveer 40 cm hoogteverschil in het baanontwwerp. Dit stuk baan is metéén vanaf het begin in 1872 als dubbelspoor aangelegd om hulplocomotieven de ruimte te geven vanaf Althengstett terug te keren zonder de dienstregeling te hinderen. Dus stel een trein komt vanuit Pforzheim aan in Calw, duwloc erachter, of dubbeltractie, en dan klimmen maar naar Althengstett. Vandaar kan de trein met een enkele loc verder naar Stuttgart, de hulploc kan terug naar Calw. Uiteraard kan een trein uit Calw ook de Nagold volgen, hij blijft dan op gelijke hoogte met het water.

Het hoogeverschil biedt de mogelijkheid om onder Althengstett een fiddleyard aan te leggen voor de bestemmingen Pforzheim en Nagold. Boven Station Calw komt dan een fiddleyard voor de bestemming Stuttgart.
Verder heb ik wat ruimte genomen voor het betriebswerk bij Calw. Interessant daarbij is dat daar een draaischijf lag met een doorsnee van ruim 16 m. Dat is klein voor een draaischijf en in model niet te koop. Zelf bouwen dus.

Hoi Doef,

Mooi uitgewerkt, al is het jammer/ onhandig om de Nagoldtalbahn op deze manier door het gangpad te moeten laten lopen. Wellicht zou het passen om deze middels een tunnel onder de lus bij Hirsau te laten verdwijnen (richting een fiddleyard/ schaduwstation)? Maar ja, dan blijf je ook bij Calw en Althengstett zitten (tenzij de laatste een endbahnhof was, maar dat weet ik niet meer).

Laat de 16 m draaischijf je iig niet ervan weerhouden dit plan niet uit te voeren in een nog te bouwen tuinhuis van 8x8 m! Immers, de firma Hapo heeft zulke draaischijven:

- Open: https://www.hapo-bahn.de/?ngt=w7e311f173b1b2237988404166636227
- Afgedekt met hout: https://www.hapo-bahn.de/?ngt=w7e3201000001d1b7b88404166636227
- Stoom-aangedreven: https://www.hapo-bahn.de/?ngt=w7e32010000335a16f88404166636227

Ik heb er eentje thuis liggen, maar mij is vooralsnog niet duidelijk hoe ik deze op een bepaalde plek moet laten stoppen. Handmatig, dat kan zeker, maar om er nu voor te zorgen dat je precies daar stopt dat de rails mooi aansluiten? Geen idee... Moet ik (ooit) nog eens naar gaan zoeken/ een vraag over stellen op het forum. Overigens is het zeker niet de stilste draaischijf die ik heb...

Wat is nu, serieus (dus geen 8x8 m tuinhuis bouwen), de volgende stap voor jou?

Groeten,
William

Hi Doevie,

Een decoder inbouwen, is dat een idee ?
Zie hier .

groet
Harald

Hoi Harald,

Aangezien niet Doef, maar ik die draaischijf thuis heb liggen, wil ik je bij deze bedanken voor de link. Ik ga 'm eens doornemen.

Met vriendelijke groet,
William

Jammer dat je de meer dan 180° boog op het middenbeen zo kort neemt, je kijkt daar tegen de buitenkant van de boog aan en dan zie je altijd 'gapende' wagonovergangen.
Misschien beter de boog zo ruim mogelijk nemen en de enkelsporige baan er dan laten onderdoor gaan ipv er om heen.

Hoi Anton,

Let even op de periode waarin deze baan zich theoretisch gezien afspeelt (vroeg Epoche I). Toen waren de wagons nog niet zo lang, dus dan kom je daar wat makkelijker meer weg  .

Groeten,
William

Klopt, maar er is plaats...

Hoi Doevie,

Inmiddels zijn we bijna 4 maanden verder... Wow! Ik was eens benieuwd of er nog iets nieuws te melden is van jouw kant?

Ik moest gisteren nog aan dit draadje denken, toen ik mijn 2-rail Hh eens even haar benen liet strekken . Niet meer dan een paar cm, maar de gratie waarmee ze dit deed was van ongekende schoonheid.

Groeten,
William

Haha, even geduld nog, ik ben aan het verhuizen/ verbouwen. Na de zomervakantie neem ik de nieuwe treinenkamer in gebruik.