Dit draadje is afgesplitst van Overweg, AHOB en AKI

Monostabiele relais

Monostabiele relais zijn momentschakelaars, en dat moment mag eindeloos duren,
afhankelijk van wat je ermee wilt schakelen, uiteraard.
Ze hebben per stroomkring 1 stabiele kant (voorkeurskant) en een instabiele kant.

Wat wil dat zeggen: van voorkeurskant is sprake als het relais niet aantrekt.
Zolang je het relais schakelt, trekt het aan in de instabiele kant.
Zodra de spanning af valt, valt het relais ook af, terug in die voorkeurstand.

Als een monostabiel relais van het type "change over" is, oftewel wisselcontacten heeft, 
dan kun je in de logica gebruik maken van de voorkeurskant.
Veel monostabiele relais zijn simpeler uitgevoerd en veel goedkoper.
Bij zo'n relais kun je alleen de instabiele kant bedraden, en de voorkeur kant niet. 

Elektronische monostabiele relais zijn bijna altijd gelijkstroom relais, schakelend tussen  een plus en een min pool. De aansluit-richting maakt op zich niet uit; het relais werkt altijd. De aansluit-richting maakt wel uit voor de richting van de afblus-diode die bij het afvallen van het relais de stroompiek opvangt, en daarmee de rest van de schakeling beschermt.

Märklin bood nooit monostabiele relais aan als los onderdeel; wel zaten ze in allerlei accessoires verwerkt, zoals in overweg, ontkoppelrails, en rijrichtingomschakelrelais (in locomotieven).

Viessmann monostabiele relais
Viessmann heeft twee soorten monostabiele relais in het aanbod, beide met relais met wisselcontacten,
de Viessmann 5226 en de 5227.

Het zijn beide kastjes met 2 dezelfde monostabiele relais erin. Er zijn een paar essentiële verschillen tussen de 5226 en 5227. De 5226 schakelt tegen de plus, en de 5227 schakelt tegen de min. De relais zijn dus gepolariseerd (en er zitten diodes verborgen onder het dekseltje die de relais polariseren). Dat is een nadeel want elektronische relais kunnen zowel tegen plus als tegen min schakelen (het maakt ze niet uit).
Die diodes zijn maar bedoeld om de relais af te blussen, daarom staan ze antiparallel, en daardoor zijn de schakelkastjes gepolariseerd.

Tegen de plus schakelen is handig als je met gelijkstroom schakelt (ze zijn vooral bedoeld voor digitaal gebruik anno 2002).  Märklin analoog schakelt altijd tegen de min, dat wil zeggen dat de gele draad schakelt tegen de blauwe schakeldraden.

De 5226 heeft maar aan een kant (vrouwtjes)bussen voor de stekkers van de schakeldraden.
Bij de 5227 zijn de schakelbussen doorverbonden. Daardoor kun je naar wens links of rechts van het blokje schakeldraden aanbrengen. Aan de linkerkant zijn het mannetjesbussen, aan de rechterkant vrouwtjesbussen, dus je kunt ze ook nog in elkaar schuiven en zo een blok van 8 onafhankelijke stroomkringen maken (die dan naar wens tegelijkertijd schakelen).

Wat er in de Viessmann doosjes zit, laat zich raden: een printplaat zoals in de Viessmann 5552, maar met monostabiele relais ( 2 "changeover contacts", oftewel zogenaamde wisselcontacten), en een doorverbonden gemeenschappelijke ader.
Die elektronische relais zijn qua pinbezeting vergelijkbaar met de Hongfa HFD2 monostabiel, zoals de HFD2 (012-S) en de Hongfa HFD2 (024-S).  Ze kunnen per stroomkring 2A schakelen, en dat is voor veel toepassingen genoeg.
Deze Hongfa relais zijn bij de genoemde webwinkel uitloopmodellen en daarom missen ze de aanvullende nummering; ze kosten op dit moment respectievelijk ?1,35 en ? 1,40. Bij Ali zijn ze uiteraard goedkoper. 

Er zit een nadeel aan de Viessmann aanpak: de relais zitten niet in DIP connectoren (dual inline voetjes). Als de relais bezwijken, moet je goed kunnen desolderen om ze te vervangen. Het is geen kwestie van de oude even eruit wippen en de nieuwe er even in klikken.

Overigens
Bij de universele (bistabiele) Viessmann relais 5551,5552 zitten wat oudere elektronische relais. Qua  pinbezetting zijn ze vervangbaar door bistabiele Hongfa relais.