Roco 79307 - ÖBB Rh 4061.22De wat oudere Oostenrijkse E-Locs met die kenmerkende, grote frontlichten heb ik altijd erg fraai gevonden. Ik zat er dan ook al een tijdje aan te denken, om eens iets van de ÖBB aan mijn locpark toe te voegen. Nu brengt vooral Roco veel ÖBB-locs uit, dus zo kon ik ook meteen eens een model van dat merk uitproberen. Tot voor kort had ik namelijk alleen Märklin-modellen op de baan staan.
De keuze viel op dit model van de serie 4061: de loc ziet er namelijk mooi uit en hij past prima bij de andere locs op mijn modelbaan.
GrootspoorDe eerste exemplaren van de serie 4061 verschenen voor het eerst in 1956 op het Oostenrijke spoor. Het waren lichte locs die vooral in het reizigersverkeer in de vlakke gebieden van Oostenrijk ingezet moesten worden. Opvallend was de bagageruimte in de loc. Men hoopte hiermee een extra bagagerijtuig achter de loc achterwege te kunnen laten. Vanwege deze constructie werden ze als "Gepäcktriebwagen" ingeschaald en kregen ze ook een 4xxx-nummering. Later kwam de ÖBB hierop terug omdat de 4061's toch vooral als normale locs werden ingezet. Ook werd van de bagageruimte veel minder gebruik gemaakt dan gepland. In 1976 kregen ze dan ook een normale Elektroloc-nummering: Rh 1046.
Een aantal exemplaren kregen als eerste locs in Oostenrijk Indusi. Hierdoor konden ze ook hoogwaardige reizigerstreinen naar Duitsland brengen, zoals de
Mozart van Wenen naar München.
Dertien van de 25 locs ondergingen in 1987 een complete metamorfose en kregen een nieuwe lokkast, waarna ze bijna niet meer te herkennen waren. Ook de bagageruimte werd daarbij verwijderd om plaats te maken voor elektrische componenten en grotere cabines.
Tussendoor was het uiterlijk ook al aangepast bij de meeste locs door het gebruik van het opvallende
Pflatsch-logo en de kenmerkende bloedsinaasappel-kleur die veel ÖBB-locs kregen in de jaren zeventig.
VerpakkingDe loc is op zich goed verpakt in de doos. In een donkergrijze schuimvulling zit de loc apart geklemd tussen twee doorzichtige houders, waarbij om de loc weer folie-laagjes tegen krassen zijn gewikkeld. Alleen is de loc door die twee losse houders wat moeilijk uit de doos te halen. Roco levert een aantal losse boekjes bij de locs, met ondermeer een handleiding (met alle CV's), een los blad met een overzicht van de verschillende functies, een overzicht van alle onderdelen, het onderhoudsboekje en een gebruiksaanwijzing voor de geëtste bordjes. In een tweetal aparte zakjes zitten namelijk schildjes die je op de plek van de op de loc gedrukte bordjes kan plakken. Bij mijn loc heb ik ze er nog niet op geplakt en ik weet eerlijk gezegd ook nog niet of ik dat wel ga doen. Echt nodig is het namelijk niet.
Verder bevat de doos nog een zakje met langere remslangen, verschillende koppelingen (Roco- en normale beugelkoppelingen) en twee kapjes die je op de nem-schacht kan duwen, zodat je een gesloten front krijgt. Op de foto's kun je dat aan één kant zien. Helaas is dit kapje een tikje anders van kleur dan de rest van de zwarte voorzijde. Aan de andere zijde heb ik een normale Märklin-koppeling geplaatst. Als je dit doet, let er dan wel op dat je het zwarte ringetje om de Roco-koppeling meeverhuist. Anders blijft de Märklin-koppeling niet goed vastzitten in de schacht.
De stevige remslangen en koppelingshaak laten zich makkelijk aan de voorzijde in de voorgeboorde gaatjes duwen. Dat gaat een stuk beter dan bij de remslangen van Märklin, die snel verbuigen of afbreken.
UiterlijkDe loc ziet er fraai uit en heeft veel leuke details. Kijk maar eens naar de mooi vormgegeven draaistellen, de losse ruitenwissers, de gedetailleerde frontseinen, de complete bedrading op het dak, de tralies achter de bagageruimte-ruiten en de losse treden bij cabine 2 om op het dak te komen. De typische verticale vouwen in de zijkanten van het plaatwerk achter de cabines heeft Roco ook mooi in het model verwerkt. De kap is uiteraard van kunststof gemaakt, maar de handgrepen bij de deur zijn weer van metaal gemaakt. Het frame is van metaal en zorgt ervoor dat de loc nog best een aardig gewicht heeft. Maar een E10 van Märklin voelt bijvoorbeeld toch wel een stukje zwaarder aan. Het spuitwerk en de bedrukking zijn prima in orde en ook onder de kap ziet alles er netjes opgeruimd uit.
Roco schaalt de loc zelf in periode III en IV in. Dat kan prima, want de loc heeft de dennengroene kleur gekregen waarmee ze oorspronkelijk in het echt werden uitgeleverd. Ook na 1970 - het beginjaar van de Oostenrijkse periode IV - reden ze nog lang in deze kleur en uitdossing rond. Alleen het logo - van het ÖBB vleugelwiel naar de
Pflatsch - en de nummering werden na verloop van tijd veranderd. Als revisiedatum staat op de zijkant 21 april 1969 vermeld.
De cabines zijn beide mooi ingericht en aan een kant voorzien van een bestuurder. De bagageruimte is helemaal vrij zichtbaar, zonder storende draadjes of gedeeltes van het mechaniek. Erg mooi!
BesturingHet model kun je via het Motorola-protocol aansturen, maar ik heb voor DCC gekozen op mijn CS3. Het standaardadres 3 is bij mij al in gebruik, maar dat was snel te wijzigen, net zo als een extra CV aanmaken om het volume terug te schroeven. De loc heeft in totaal 21 functies: frontlichten; aandrijfgeluid; fluit kort; fluit lang; compressor; conducteursfluit; rangeermodus; frontlichten gedimd; frontlicht cabine 2 uit; frontlichtcabine 1 uit; binnenverlichting bagageruimte; binnenverlichting cabine 1; binnenverlichting cabine 2; koppelingsgeluid; alle geluiden uitzetten; geluid deur openen en sluiten van de bagageruimte; geluid cabinedeur; geluid deur wagon; geluid oliepomp; geluid remmen; geluid ventilator.
RijeigenschappenDe loc heeft goede rijeigenschappen. Het model kan heel mooi langzaam rijden en vloeiend optrekken naar een hogere snelheid. Bij heel langzaam rijden hoor je de motor wel goed draaien, dat is een beetje jammer. Vooral omdat de loc op iets hogere snelheid echt heel stil wordt. Misschien dat met wat aanpassingen in de CV's dit nog verbeterd kan worden. Ik kan er zelf echter mee leven en laat het maar zo voorlopig. Dankzij twee elco's heeft de loc geen enkele moeite met contactonderbrekingen door bijvoorbeeld vuile rails. Elke loc zou dit eigenlijk standaard aan boord moeten hebben. Het zou veel ergernissen schelen met stilstaande locs op onmogelijke plekjes. Ondanks drie aangedreven assen en vier antislipbanden zou de trekkracht iets beter kunnen. Met drie lange personenwagens aan de haak merkte ik dat de loc al aan zijn limiet zat op mijn hellingen van 3%.
Bij het rijden over bepaalde wissels hoorde ik een raar schurend geluidje. Het blijkt dat de kabel die rechts onderaan de voor- en achterzijde hangt, iets te lang is en daarom over de wisselaandrijving schraapt. Ik heb de kabel daarom wat naar binnen gebogen maar het probleem blijft, hij hangt gewoon te laag. Daar moet ik dus nog iets op verzinnen.
Licht en geluid.De verlichting bestaat uit een warmwit, driepunts frontlicht. De loc heeft geen rode sluitlichten. De twee functies voor het uitschakelen van de frontlichten aan beide zijdes zijn dan ook eigenlijk overbodig. Dat is wel waarheidsgetrouw, want pas in periode IV kregen de locs één apart rood sluitlicht onder de rechter lamp. De 'warmwitte' frontseinen hebben een beetje een groene waas. Ik vermoed dat dit door de kap komt. De frontseinen zijn nog te dimmen voor een minder felle gloed. De binnenverlichting van de cabines en de bagageruimte zijn leuke functies.
Het aandrijfgeluid van de loc komt realistisch over en verandert mooi mee met de snelheid. Dit heeft Roco mooi gedaan. Bij de andere geluiden is soms iets te nadrukkelijk wat ruis te horen. Dat is jammer omdat de geluiden op zich wel in orde zijn.
ConclusieRoco heeft met dit model een mooie uitvoering van de Rh 4061 gemaakt. De loc heeft prima rijeigenschappen, een fraai uiterlijk met veel details en een mooie aandrijfsound. De minpunten van de loc beperken zich eigenlijk tot de matige trekkracht en wat kleinere zaken.
Groet, Marc