Nieuws:

Wilt u Stichting 3rail steunen? Dit kan eenvoudig via onze Stichting 3rail Webshop :thumbup:

LED-Raadselen

Gestart door BlueTrain woensdag 22 november 2017, 18:44:48

0 leden en 1 gast bekijken dit board.
LED-Raadselen
BlueTrain
gast

LED-Raadselen
Beste forummers,

Ik ben geen elektronica-expert, maar mijn gedacht is, als ik de "regeltjes" maar netjes volg, kom ik er wel.
Dat ligt toch iets ingewikkelder, blijkt....
Het probleem: Ik had een aantal verschillende "consumptie" LED-lijsten gekocht omwille van hun mooie
licht, grootte en prijs met de bedoeling deze te de-assembleren en toe te passen in bijv. wagon- en huis-
verlichting. Met consumptie-LEDs bedoel ik dat er geen indicatie op de verpakking wordt gegeven wat de
nominale spanningsval van de LEDs is, en hoeveel stroom ze aankunnen. Dat wordt dus meten en
rekenen.
Voorbeeld: LED-lijst met 30 LEDs, gevoed door 3 x 1,5 Volts batterijtjes. De Leds zijn uiteraard parallel
geschakeld, in het voedingssnoertje is één SMD-weerstandje van 10 Ohm opgenomen.
Meten: potentiaalverschil batterijen (open circuit): 4,49 V.
      Potentiaalverschil batterijen (gesloten circuit): 4,37 V.
Spanning gemeten aan  het  eind van de LED-lijst: 2,76 V.
Stroom gemeten bij de batterijtjes: 66 mA.
Bij deze waarden branden de LEDS behoorlijk fel.
M.i. betekenen de gevonden waarden, dat de nominale spanningsval van de LEDs ergens rond de 2,75 Volt ligt
en de doorgelaten stroomsterkte rond de 2,2 mA.
Berekenen: Omdat bij LEDs vooral de stroomsterkte van belang is, bereken ik die ook:
Surprise! Afhankelijk van welke batterijspanning je uitgaat (4,49 of 4,37 V.) kom ik daarbij uit op 160-170 mA
voor de hele lijst! Dat is twee tot bijna driemaal meer dan werkelijk gemeten waarde.

Mijn vragen:
1. Wat is eigenlijk de oorzaak/reden van de spanningsval van 0,12 Volt als je het circuit sluit (de verlichting 
dus AAN zet)?
2. Waar komt het verschil tussen gemeten en berekende stroom vandaan? Het is nogal fors: 66 vs. 160-170 mA,
iemand een idee? Maak ik ergens een reken- of denkfout?
3. In de "literatuur" vind je bij parallelschakelingen van LEDs een voorschakelweerstand bij iedere LED.
Bovenstaande oplossing met maar één weerstand lijkt economischer, maar wat is de "catch", het addertje
onder het gras, of is er die niet?

Wie ontsteekt bij mij het LEDje?  :D 

Alvast mijn hartelijke dank.

Mvg, Willem.       
Re: LED-Raadselen
Forum Moderator
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
Hallo Willem,

Puntsgewijs de antwoorden:
1) Batterijen hebben een ingebouwde weerstand, als er geen stroom loopt, valt er geen spanning over deze weerstand. Als je stroom gaat trekken d.m.v. het sluiten van het circuit, zal de stroom ook door deze weerstand lopen, en dus een spanningsval tot gevolg hebben.
2) Vermoedelijk maak je ergens een fout bij de berekening/redenatie, want dit verschil is te groot. Waar je de mist in gaat zal ik straks nog even naar kijken, dan moet ik even pen en papier erbij hebben.
3) Als je een gemeenschappelijke weerstand gebruikt voor 2 parallel staande leds, dan loopt er door deze weerstand een 2x grotere stroom. Wat dus zorgt dat het verstookte vermogen 4x zo hoog is (P=UI en U=IR, wat resulteert in P=I²R)
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2014

offline
Re: LED-Raadselen
Misschien is het ook handig voor de niet elektro mensen om er bij te zetten dat:
U=spanning in volts
I=stroom in ampere
R=weerstand in ohm
P=vermogen in watt
Je kunt alles bereken maar soms is het ook gewoon leuk om te experimenteren wat zich kan uiten tot kleine knalletjes lichtflitsjes en rookpluimpjes :D
En voor die paar cent die je betaald als je het bij ali haalt maakt dat ook niet uit lijkt mij zo ;)
Re: LED-Raadselen
Forum Moderator
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
Om dan gelijk maar een aanvulling erop te geven, bekijk ook deze powerpoint presentatie, welke ik heb gemaakt voor mijn demo tijdens de gastendag 2014.

Daar staat verder info bij, die hopelijk zorgt dat het begrip wat duidelijk wordt. Krijg namelijk regelmatig te horen dat mensen die termen dan wel zien staan, maar nog niet snappen wat het inhoud.
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
@Mark & John,

Met middelbare schoolkennis opfrissen is niets mis, maar UIRP is mij bekend :P
Met plofjes en lichtflitsjes is ook niets mis, altijd leuk, maar dat helpt niet echt bij het
bestellen van de juiste weerstanden, die koop ik liever gelijk goed.
Antwoord op 1): Zoiets stond me bij, maar wist het niet zeker (meer). Duidelijk, bedankt!
En dat op 3): Ai, tja, Het zal de routine zijn, die ontbreekt. Bij een schemaatje denk ik niet gelijk aan formules...

Mvg, Willem.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
Maak het jezelf niet te moeilijk. Zodra je een weerstand uit hebt gerekend moet je toch afronden naar de dichtbij zijnde waarde die te koop is.

Ik zou een leuk assortimenten uitzoeken bij de Chinees op internet.
Afhankelijk van je gebruikte spanning zal je waarde ergens tussen de 100 en 5000 ohm uitkomen.

Het addertje is dat als er nu een led stuk gaat zijn en weerstand dus  nul wordt.
Dan is er dus geen spanningsval meer  en gaan alle andere parellel aangesloten leds uit.


Vandaar dat bij parellel schakelen iedere led zijn eigen weerstand de voorkeur heeft.
Dan valt er een uit en de rest doet nog keurig zijn werk.

Nog mooier is om enkele leds in serie te zetten. Dan verstook je minder vermogen in je weerstand terwijl je hetzelfde aan stroom gebruikt.

Mvg Robin.
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
@citaat Om het nog ingewikkelder te maken, op de LED-strip staat als aansluitwaarde 6 Volt.
Kennelijk kunnen de LEDS nog feller dan ze nu al schijnen.
Overigens blijkt maar weer 's, dat je uit moet kijken met die Chinese "waar/troep" danwel met
schimmige Nederlandse importeurs, die met die import een centje proberen te verdienen:
Op de achtergrondfoto van de LED-stripverpakking is een strip afgebeeld met per LED een
voorschakelweerstand, en op de achterkant staat een symbooltje dat de LED-strip deelbaar is
(schaar door strip). Dat is dus duidelijk (zie verhaal Robin) NIET mogelijk. Gevalletje afbeelding
komt niet overeen met het verpakte (jammer, argeloze consument). Als mijn gemeten waarden
kloppen heb je voor één LED een voorschakelweerstand van meer dan 800 Ohm nodig bij 4,37 Volt,
dus de weerstand gaat al snel in rook op als je in de strip gaat knippen...

Als mijn gemeten stroomsterkte juist is (en waarom zou dat niet het geval zijn), dan kun je ook de
benodigde weerstand uitrekenen --> R=(4,37 - 2,76)/0,066= 24,39 Ohm. Normaliter neem je dan
een weerstand van 47 Ohm, maar in dit geval (batterij gedreven voeding) is 10 Ohm niet onlogisch,
piekspanningen komen niet voor en de spanning wordt met de tijd alleen maar lager, bij een hogere
weerstand zou de strip nog sneller doven.
Die keuze heeft wel gevolgen voor de stroomsterkte: I=U/R --> I=4,37 - 2,76/10=0,161 A, dus
161 mA, een verschil van 95 mA met de gemeten waarde.
Het verstookte vermogen P zou dan (0,161)2 x 10=0,259 Watt zijn. Bij een stroom van
161 mA zou een standaardweerstand van 10 Ohm of moeten doorbranden of op z'n minst erg warm
worden. Geen van beide is het geval en dat ondersteunt mijn aanname dat de gemeten waarde
klopt. Alleen waardoor wordt dit verschil veroorzaakt? Maak ik ergens een fout?
Ik hou heel erg van berekeningen, maar dan moeten ze wel (enigszins) met de praktijk kloppen,
anders word ik helemaal gek (nou jah...:P) :D
Wie o wie???

Thnx,
Mvg, Willem.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
Het probleem zit in de manier van meten.
Met een gewone multimeter is het dus niet te doen, zo'n kleine stroomsterkte te meten.
Je zet dus je multimeter in serie met de schakeling, alles wat daartussen zit beïnvloed je meting, weerstand van de kabels, contactweerstand van de pennen en vooral de kwaliteit van je meter.
Een elektrotechnicus kan dit beter uitleggen dan ik.
Wat je wel kunt doen is wat je al gedaan heb.
Het spanningsverschil over de weerstand delen door de weerstand (I=4,37-2,76/10=0,161 A).
Afgezien van de meetfouten en de tolerantie van de weerstand (die je ook niet zo zuiver kan meten met een multimeter) is deze benadering vele malen betrouwbaarder dan die meting van 66 mA.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
Vergeet ook de weerstand van die veel te dunne Chinese draadjes niet.
Die hebben in dit soort situaties opeens invloed.
Of een slechte verbinding ergens in je ledsnoer.

Je kunt veel beter uitgaan van je nieuwe situatie. Wat wordt de voedingsspanning?

Mvg,
Robin
Re: LED-Raadselen
Forum Moderator
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
En mede vanwege het feit wat Robin aangeeft, is het advies van Peter dus minder handig in deze situatie.
Je verwaarloost op die manier meer variabelen waardoor je meting meer zal afwijken dan wanneer je met een multimeter de stroom meet (aangenomen dat je deze in een mA range hebt staan).

Ik zou haast zeggen van haal een led los, zet er een hoge weerstand (10K ofzo) bij en hang dat aan een 12V voeding. Meet dan eens de spanning over de led, en de stroom erdoor. Hiermee heb je dan gelijk meer gegevens.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
gezien het grote verschil (berekend 161 mA tov gemeten 66 mA) zou ik er maar van uitgaan dat de gemeten waarde echt niet klopt.
Ik ga er u even vanuit dat de weerstand van 10 ohm van het opschrift van dat ding komt en niet is gemeten, want dat gaat ook niet zo maar.
In dat geval kunnen we er dus vanuit gaan dat de gemiddelde stroomsterkte per LED is: 161/30= 5,36 mA.
Bij deze stroomsterkte is de spanningsval over de LED's blijkbaar 2,76 V (gemeten).
Bij een hogere of lagere stroomsterkte zal de spanningsval dan ook iets hoger resp. iets lager zijn.
Bij betrouwbare LED's is meestal wel een grafiekje in het datablad te vinden maar dat hebben we nu natuurlijk niet.
Als we nu 1 LED op 12V aan willen sluiten, bij dezelfde stroomsterkte, dan hebben we een weerstand nodig van :
R=U/I = (12-2,76) / 0,00536= 1723 ohm. 1,8k is bruikbaar.
Bij 10K ofzo haal je natuurlijk bij lange na niet de 5,36 mA en zal de spanningsval wat lager zijn.
Voorbeeld: I=U/R = (12-2,76)/10000=0,000924 A = 0,924 mA en zal niet echt fel zijn.
De gemeten spanningsval zal lager zijn, bv 2,6 V.
De werkelijke stroomsterke zal dan zijn: (12-2,6)/10000=0,000940= 0,940 mA, iets hoger dus.
Re: LED-Raadselen
Forum Moderator
Lid sinds: 2010

offline
Re: LED-Raadselen
En als je nu uit gaat van diverse weerstanden, en dan spanning/stroom meet, kan je zelf dat grafiekje uit het datasheet namaken. ;)
Dan heb je veel betere waardes dan dit theoretische geneuzel met spanningen en stromen die niet correct gemeten/berekend zijn!
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
Thanx guys, voor jullie opmerkingen en adviezen.

@Peter: aan de factoren die jij en ook Robin noemt, heb ik ook wel gedacht.
De strip is flexibel en de leidinkjes dus heel dun en van onbekend materiaal, mogelijk zit daar een oorzaak.
Toch denk ik dat die 66 mA er niet ver naast zit:
1. het is een waarde die herhaaldelijk gemeten is (bij meerdere "gelegenheden").
2. eerder genoemd: bij 161 mA is het opgenomen vermogen 0,259 Watt, dat is boven de 0,25 Watt van een
     standaard SMD-weerstand. Je mag toch verwachten(?), dat die dan behoorlijk warm wordt, wat niet het geval is.
3. Hoewel ik de LEDs vrij fel vindt, presteren ze nog niet optimaal (kennelijk geschikt voor 6V, echter uitgerust met
     3 x 1,5 Volts blokje). Sub-optimaal verbruiken LEDs veel minder stroom (exponentiële curve).
     Zouden ze sub-optimaal 5 mA verbruiken, dan zouden ze bij hun eigenlijke nominale spanningsval (> 2,76V)
     vele mA's méér gebruiken. M.i. zijn het low current LED's, die rond de 2,0 mA verbruiken. Maar goed, echt
     verklaren doet het de berekende en gemeten waarden niet...
De SMD-weerstand is standaard met opdruk 100=10 x 100= 10 Ohm. Gemeten kom ik op 10,5 Ohm.
Ik weet niet of deze afwijking nog "standaard" is, maar het lijkt mij wel plausibel.
Afijn, ik denk dat ik het advies van John maar opvolg, beetje experimenteren met één LEDje....
To be continued  :)

Bedankt,
Mvg, Willem.
   
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
nog even:
1 twijfel je aan de wet van ohm? Het opschrift 100 klopt met 10 ohm, de spanningsval over de weerstand (1,61 V) gedeeld door de weerstand is de stroomsterkte. Spanningsval goed gemeten? Die weerstand proberen te meten heb ik het al over gehad.
2 wat is een standaard smd weerstand? ze zijn er van 1/20 W tot 1 W , zie link: http://www.hobby-hour.com/electronics/smdcalc.php
3 alle LED's verbruiken wat de centrale kan leveren (als er geen zekeringen tussen zitten)
je dient ten allen tijden de stroom te beperken, LED's zijn dus nooit geschikt voor een bepaald voltage, tenzij ze uitgerust zijn met een weerstand en dan moet je inderdaad oppassen dat je toegeleverd voltage niet te hoog wordt, anders wordt de stroomsterkte ook te hoog.

Ik heb hier een paar setjes van (ik dacht) 40 LED's, allemaal parallel aangesloten, met een batterijhouder voor 3 x 1,5 AA, 4,5 V dus.
Ook hier zit een weerstandje tussen (geen smd) en is zeker geen standaard 1/4 W type.
Met mijn lab voeding op 4,5V meet ik 0,2 A, dat zou dus ook neerkomen op 5 mA per LED.
Nou is volgens het boekje 40 LEDjes parallel zetten nou net iets wat je niet moet doen, gaat er een kapot, krijgt de rest meer mA voor z'n kiezen, waardoor ze een voor een kapot gaan. (en de laatste 10 in 1 keer).
Toch zie je vaak dit soort setjes en ze gaan helemaal niet zomaar kapot, ze branden dus op een laag pitje.  (5 mA?)
Het zou me niets verbazen als die LEDjes wel gewoon 20 mA kunnen hebben, moet je maar eens uitproberen.
Re: LED-Raadselen
Ben den Hollander
gast

Re: LED-Raadselen
Citaat van: peterzoetermeer op dinsdag 28 november 2017, 14:37:22

Nou is volgens het boekje 40 LEDjes parallel zetten nou net iets wat je niet moet doen, gaat er een kapot, krijgt de rest meer mA voor z'n kiezen,


Da's nieuw voor me...... :D :D
Re: LED-Raadselen
nobody
gast

Re: LED-Raadselen
 @citaat Voor mij óók :important:
Vraagje: Wat gebeurt er dan wanneer alle 40 ledjes stuk gaan? Kortsluiting?
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
kortsluiting? nee, juist niet, als alle LEDjes kapot zijn verbruiken ze ook geen stroom meer, kun je dus ook geen kortsluiting krijgen.
Als die dingen de enige verlichting waren zit je nu dus wel in het donker.
Re: LED-Raadselen
Ben den Hollander
gast

Re: LED-Raadselen
Ledjes parallel zetten en dan de hele bundel in serie met één serie weerstand is "not done". ;)
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
maar wel net waar de TS het over heeft en het gros van de goedkope setjes die je de komende weken overal voor 2 euro kunt kopen.
Ik bedoelde maar te zeggen, het kan wel, maar dan moet je ze op een laag pitje laten werken, dit zijn dus zeker geen low current LED's.
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
Citaat van: peterzoetermeer op dinsdag 28 november 2017, 15:22:51
de goedkope setjes die je de komende weken overal voor 2 euro kunt kopen.

1,49 bij de Action, hele jaar verkrijgbaar.  :P :D
Batterijen lopen alleen maar leeg, dus daarom lijkt me deze oplossing geen probleem.
Anders wordt het wanneer je een permanente voedings/stroombron gaat gebruiken
(transformator, centrale, etc.)
Het is sowieso de bedoeling de strips te slopen. Het zijn hele dunne, kleine plcc-tjes.
Aan de wet van Ohm twijfel ik niet, maar ja.... :help: 8o

Mvg, Willem
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
ik koop die setjes ook om te slopen (en hou dan batterijhoudertjes inclusief schakelaartjes en weerstanden over) en sluit die aan op een trafo of ander voedingsapparaat en ze gaan jaren mee.
Je moet ze alleen niet te veel belasten en hoeveel? weten we niet, misschien zijn het wel afgekeurde LEDjes, dus laat ze  ongeveer op hetzelfde lage pitje (of lager) werken zoals je ze hebt aangetroffen in het setje.
Re: LED-Raadselen
nobody
gast

Re: LED-Raadselen
 @citaat @citaat ? 1,00 bij Intratuin.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2008

graag een glaasje wijn

online
Re: LED-Raadselen
ali :  ledstrips 5 meter aan 60 leds per meter : 3.19 euro inclus verzend.Deelbaar per 3 leds en stuurbaar op 12 volt.Wil je ze minder fel laten branden gewoon een weerstandje extra.En leds in alle soorten en kleuren
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
gek is dat, de goedkoopste die ik bij Intratuin kan vinden is 3,49
Re: LED-Raadselen
nobody
gast

Re: LED-Raadselen
 @citaat Excuus. Is tuincentrum Wolters te Overdinkel in Overijssel ===> klik
Merk: Lumineo. 20 warm witte Ledjes met 4,5 V batterij voeding en timer.
'k Kwam daar vorig weekend langs op de terugweg vanuit Duitsland naar Scheveningen.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
ondertussen even wat uitgeprobeerd.
Van een van mijn setjes 1 LEDje afgeknipt, draadjes verlengd en met 2 parallel geplaatste weerstanden van 270 ohm (is dus 135 ohm) aangesloten op een batterijtje van 9 V. (is niet helemaal nieuw meer)
De spanningsval over de weerstanden is 5,41 V, dit betekent dat er 40 mA door heen gaat. Gemeten 39,8 mA.
De spanningsval over het LEDje is 3,34 V .
In plaats van een gelig sfeerverlichterje is het nu een helder wit schijnwerpertje.
Maar hij staat nu al bijna 2 uur aan.
Als je zoiets op 5 mA of minder zet een prima oplossing die lang meegaat.

edit: @TS, je schreef: "stroom gemeten bij de batterijtjes 66 mA" hoe heb je dat gedaan? ik meet ook iets minder dan ik uitreken maar niet zo'n groot verschil.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2011

Meet (kijk, voel, luister) en weet

offline
Re: LED-Raadselen
Voor een leek bijna niet meer te volgen hier....  :(

groet
Harald
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
kun jij  er zelfs wat van leren?
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2011

Meet (kijk, voel, luister) en weet

offline
Re: LED-Raadselen
Het gaat er toch ook om dat anderen er ook wat van leren ?

groet
Harald
Re: LED-Raadselen
Ben den Hollander
gast

Re: LED-Raadselen
Citaat van: peterzoetermeer op dinsdag 28 november 2017, 17:24:00

De spanningsval over het LEDje is 3,34 V


Dat is regel bij een witte led. Ik reken altijd met 3,5V. Duw er 15 mA door en dan kun je de serieweerstand uitrekenen als je weet dat de spanningsval 9-3,5 = 5,5V is......
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
in zijn oorspronkelijke vorm (het setje op batterijtjes) zijn de LED's wat gelig en als je dan 2,75 V meet, weet je eigenlijk al dat het om witte LEDjes op een laag pitje gaat.
Gele LED's zijn meestal nominaal iets van 2,1 V.
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
@peter: ik heet gewoon Willem hoor. niet TS :P

Maaruh, om je vraag te beantwoorden: één batterijtje losgehaald, twee draadjes met kroko's,
één verbonden met de batterij, één op de klem waarop de batterij had moeten worden aangesloten,
en tussen de twee draadjes de multimeter. Vervolgens het batterijtje met z'n kontje tegen de andere
klem gedrukt. Het is provisorisch, maar 't lukt wel en steeds ongeveer dezelfde uitslagen.

Bij mij zijn bij 2,76 Volt de Ledjes gewoon warmwit, niet gelig!

@Harald: dat valt toch nog wel mee??? :O Als ik het zelfs nog redelijk kan volgen?  ;)

Mvg, Willem.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
als ik het goed begrijp meet je dus op een van de batterijtjes, ik ben bang dat je dan meet wat een van de batterijtjes aan stroom levert.
Je zou moeten meten tussen de batterijtjes en de rest, of tussen de weerstand en de rest of tussen de LED's en de rest.
Waar het dus om gaat is de stroom door het circuit en dat zit tussen de + van het eerste batterijtje en de - van het laatste batterijtje.
Re: LED-Raadselen
BlueTrain
gast

Re: LED-Raadselen
@peter:

Sorry, maar dat heb je dan verkeerd begrepen! Ik heb gemeten tussen de pluspool van de batterijhouder en de strip.
Handiger is natuurlijk meten tussen de lipjes van de AAN-UIT-schakelaar, als je daarbij kunt.
Een tekeningetje zou handiger zijn, maar deze computer heeft geen tekenprogramma  :( ...

Mvg, Willem.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2015

offline
Re: LED-Raadselen
na het nog een paar keer gelezen te hebben begrijp ik het denk ik, je meet dus tussen de + van het derde batterijtje en de strip waar die normaal tegen zit.
Dan zou je inderdaad goed moeten meten.
Toch maar eens op zoek naar een andere meter, zo'n groot verschil kan bijna niet.
Re: LED-Raadselen
Lid sinds: 2011

Meet (kijk, voel, luister) en weet

offline
Re: LED-Raadselen
Zoek dan naar een Universeelmeter met een hoge inwendige weerstand
20Meg ohm of hoger of zo.
Meestal hebben digitale meters al een hoge inw.weerstand, hoe hoger hoe beter.

groet
Harald