heren heren wat een teleurstellende reacties...
ik reageer op een correcte manier, zowel qua wijze als qua inhoud, ik praat niet in de ruimte en ik weet dondersgoed wat ik voorstel.
ik ga het proberen uit te leggen in klokhuistaal (Jip en Janneketaal vind ik te oubollig).
lees het even aandachtig door, probeer het te begrijpen, en als er dan kritiek of vragen zijn stel die dan op een gefundeerde manier.
er zijn verschillende manieren om tot een aanraakveilige installatie te komen, dit alles staat uitgebreid omschreven in de NEN1010, onder andere:
1. veiligheidsaarding
deze manier van beveiliging wordt erg vaak toegepast, en het komt er op neer dat metalen gestellen (behuizingen) met de veiligheidsaarde worden verbonden. de reden hiervan is om bij een gestelsluiting (kortsluiting fase met behuizing) te bewerkstelligen dat de zekering voldoende snel uitschakelt. deze beveiliging komt vaak voor in bijvoorbeeld wasmachines, broodroosters etc.
belangrijk hierbij is dat de aardverspreidingsweerstand voldoende laag is, zodat er een voldoende grote stroom gaat lopen om de zekering snel uit te doen schakelen.
2. dubbel geïsoleerd
hierbij is de constructie van het apparaat dusdanig dat het voor de gebruiker ervan (bijna) onmogelijk wordt om met spanning in aanraking te komen. de norm stelt dat dit soort apparaten niet geaard mogen worden. dit heeft ook geen zin, want ze zijn al veilig door hun dubbele isolatie.
maar stel nou dat je bv de schoen van een decoupeerzaag zou gaan aarden. daar is in eerste instantie -naast de nutteloosheid- helemaal niks mis mee, totdat er door een fout in de elektrische installatie of bv in het netsnoer spanning op het aardsysteem zou komen te staan. in dat geval komt dus ook de schoen onder spanning te staan.
deze kans is klein maar niet verwaarloosbaar, zeker niet op locaties waar veel dubbel geïsoleerd gereedschap wordt gebruikt zoals bijvoorbeeld op bouwplaatsen; daar voldoen voedingen vaak niet aan alle veiligheidsvoorschriften en ook snoeren hebben het daar zwaar te voorduren waardoor er zo'n fout (spanning op de aarde) zou kunnen ontstaan.
enerzijds de nutteloosheid van het aarden van een dubbel geïsoleerd apparaat en anderzijds de -geringe- kans op een aardfout (spanning op aarde) heeft de NEN-commissie doen besluiten dit te verbieden.
3. veilige spanning
een andere manier om aanraakveiligheid te bewerkstelligen is werken met een veilige spanning, dit is <50V voor wisselspanning en <120V voor gelijkspanning. deze spanning wordt verkregen mbv een veiligheidstrafo.
tegenwoordig zijn dit uit economisch oogpunt steeds vaker de schakelende voedingen (weinig koper, weinig gewicht).
Oké, terug naar de treinbaan van Northlander.
hij krijgt regelmatig een tik van de rails als hij ze aanraakt. hoogstwaarschijnlijk wordt dit veroorzaakt doordat er uit de schakelende voeding een zwevende spanning komt die weliswaar 18V tussen de - en + zal geven, maar doordat deze zwevend is een veel hogere spanning tov aarde kan hebben.
hijzelf staat op die aarde en als hij dan die rails aanraakt zullen deze hetzelfde potentiaal als hem willen krijgen, er gaat een stroompje lopen, et voila, het schokje.
met aarding van de rails ben je overigens geen dubbel geïsoleerd apparaat aan het aarden, de norm bedoeld daarmee echt de behuizing indien deze metalen delen zou bevatten.
de voeding is aanraakveilig gemaakt op basis van dubbele isolatie. de treinbaan zelf is aanraakveilig op basis van veilige spanning. de grens tussen beide beveiligingsprincipes ligt op de plaats waar de zwakstroomdraadjes (18V) worden aangesloten. er is hier dus geen sprake van het aarden van een dubbel geïsoleerd apparaat, want je aard alleen de veilige spanning.
tot voor kort viel deze veilige lage spanning buiten het toepassingsgebied van de NEN, maar sinds oktober is er weer een nieuwe en die geeft geen ondergrens meer maar alleen een bovengrens van de spanning voor wat betreft het toepassingsgebied. het met aarde verbinden van de veilige spanning viel hierdoor dus buiten de "oude" NEN1010, of er iets over dit soort situaties in de nieuwe staat heb ik (nog) niet gevonden.
de aarding van de rails zoals ik die voor ogen heb is geen directe veiligheidsaarde maar meer een potentiaalvereffening om het opzwiepen van de spanning door de schakelende voeding te vereffenen zodat alles hetzelfde potentiaal (spanning) heeft waarmee de schokjes voorkomen worden.
heb je geen last van dit soort schokjes, dan zou ik het aarden van de rails gewoon achterwege laten. reden hiervan is dat je op die manier zelfs de geringe kans dat er spanning op de aarde komt staan op het moment dat je ook toevallig de rails aanraakt voorkomt (zelfde reden dus waarom je dubbel geïsoleerd materiaal niet mag aarden). maar, zoals eerder gezegd, op dat moment (dat er spanning op aarde staat) wil je ook niet in bad zitten, of je broodrooster of radiator of kraan vastpakken.