Drierailers, polariseren die wel eens? Marklinrijders op spoor I of Z krijgen daar mee te maken, 3-railers normaal gesproken niet. Bij 3-rail komt het meestal pas voor als laatste redmiddel bij wissels en kruisingen met een kleine hoek. Meestal zijn dat ook de digitaalrijders, en voor digitaal polariseren bestaan uiteenlopende oplossingen. Voor analoogrijders zijn die er ook (geweest in ieder geval).
Bij de buren staat er onder het kopje digitaal rijden een uitleg van wat het is, waarvoor het is, en hoe je het doet bij 2-rail.
Maar niet voor echte kruiswissels (de echte Hosentragers bedoel ik). Het draadje hangt onder
digitaal, en dat is vreemd, want er komt geen woord digitaal in voor. En het maakt gewag van een germanisme "hartstuk" voor een anglicisme "puntstuk", kortom de "frog".
Wij 3-railers spreken van wielen die in het hartstuk zakken, tegen het puntstuk botsen, of over het puntstuk heen klimmen. Ergo, er zijn twee verschillende benamingen voor twee verschillende dingen. Bij Marklin wissels zijn hartstuk en puntstuk van plastic. Bij de oude Roco-zonder-bedding van voor 1980 zaten hartstuk en puntstuk aan elkaar vast (als een stuk ge-etst, compleet met soldeerringetjes eraan vast).
Als je zo'n oude roco-wissel polariseert, dan polariseer je hartstuk+puntstuk (in een moeite door). Het draadje bij de buren spreekt van puntstuk-polarisatie; daarvoor heb je wissels nodig met een metalen puntstuk, de z.g.n. electrofrog wissels van bijvoorbeeld Peco. Zogenaamde insulfrog-wissels (bijvoorbeeld van Peco en Piko) hebben een geïsoleerd puntstuk, net als de Marklin 3-rail wissels, en daarbij speelt dit niet.
Iemand die het kan weten, Weichen Walter, verwijst naar de
Frog Juicers van Tam Valley voor digitale 2-rail rijders, en naar
MBTronic voor 3-rail rijders met wisselservo's. En zegt erbij dat Frog Juicers alleen werken voor digitale aansturing, en dat het een stuk lastiger wordt als je analoog rijdt.
Als 3-railers een wissel polariseren, bedoelen ze iets vergelijkbaars en toch wat anders. Een 2-rail rijder moet de polariteit van de stroom op het puntstuk mee laten schakelen met de wisselstand. Een 3-rail rijder laat bij zeer slanke wissels de binnenste twee spoorstaven omgekeerd mee schakelen met de wisselstand. Dat doet hij om de sleper gebruik te laten maken van de stroom op de spoorstaaf die overgestoken wordt, en kortsluiting te voorkomen tussen sleper en die overgestoken spoorstaaf.
Als je 2+3 rail rijdt, krijg je soms te maken met beide typen polarisatie: puntstuk(+hartstuk)-polarisatie en spoorstaaf polarisatie. Je moet dan weten hoe je beide methoden aan pakt.
Een aardige, analoge, schakeling voor het 2-rail probleem vond ik
Hier of als pdf:
http://www.bernd-raschdorf.de/herzstueck.pdfBij hartstuk-puntstuk polarisatie ( Doppelte Kreuzungsweichen) gaat gewoon om een heel simpele aanpak.
Er zijn drie mogelijke rijwegen toegestaan.
Eigen foto roco-oude-stijl Hosentrager (uitloopmodel 1980):
De "Hosentrager"wisselstanden worden eerst logisch gerangschikt, in toegestane wisselstanden.
Een dioden-matrix brengt het aantal wisselstanden terug tot een situatie die je met drie schakelaars kunt oplossen.
Vervang de schakelaars door een schakelcontact, en pas het aan aan de eigen situatie.
Het aardige van die aanpak is dat de logische stappen worden vermeld, die ten grondslag liggen aan de schakeling. Dat is eigenlijk wat het draadje bij de buren ook probeert te doen: duidelijk maken waarom iets zo moet. Bernd Raschdorf legt uit dat er bij een Hosentrager 6 puntstukken zijn die je moet polariseren, en 2 waarbij je dat niet hoeft te doen. En hij tekent de railstukken die ook gepolariseerd moeten zijn.
http://bernd-raschdorf.de/rueckmeldung.pdf geeft mogelijkheden voor een terugmeld systeem.
Nu klinkt Rückmeldung (Terugmelding) best wel digitaal. Al is hier in eerste instantie gedacht aan een schakeltableau.
Het gaat hier om een slimmere aanpak van de Hosentrager,
namelijk met twee (in plaats van 3) mogelijke rijwegen:
Alle wissels krom, of alle wissels recht.
Dan zijn er maar twee in plaats van drie schakelaars nodig om de diodenmatrix te schakelen.
Het nadeel van deze aanpak is ook duidelijk:
4 wisselrelais tegelijkertijd aanspreken kost misschien wel 4 ampere piekbelasting.
En inzetten van een CDU is wellicht onontkomelijk.
De aanpak van Bernd Raschdorf ben ik nergens anders tegen gekomen. Misschien kennen anderen soortgelijke links?