Naast alle geheel nieuwe spullen uit de collectie van mijn oom is intussen ook zijn eigen modelbaan met alles erop en eraan meegekomen naar ons.
Het grootste deel van die baan is uit het midden tot eind van de jaren 1960 en gebaseerd op het systeem Barel Mehrzugsteuerung.
Documentatie en alles heb ik, de bijbehorende trafo's en alles wat nodig is ook, de locs zijn omgebouwd voor deze voorloper van de digitale techniek.
Per schakelkast kunnen 4 locs op een analoge baan rijden, de baan waar ik het over heb is voorzien van 4 van die kastjes met dus een maximum van 16 locs die onafhankelijk van elkaar aangestuurd kunnen worden. Het systeem kent de voordelen van digitale techniek zoals werkende verlichting en rookgenerator tijdens stilstand en onafhankelijke snelheidsinstelling per loc. Een druk op de knop van de bedoelde loc en je kunt deze meteen beïnvloeden.
Het systeem werkt ook tijdens stopsecties, dus stoppen voor een sein betekent dat er ook licht en stoom is. De ingebouwde locfluit van Märklin blijft ook dan werkbaar.

Ik ben even benieuwd wie van de met name oudere generatie het systeem van de firma Barel uit Frankenthal kent. Er is op het internet geen bron meer beschikbaar en ik denk dat de firma en het systeem niet meer bestaan. De verkoop was in handen van Elfriede Bach uit dezelfde plaats en was verkrijgbaar via de Vedes-winkels in de jaren 1960 tot midden jaren 1970 (de laatste aanschaf van een deel van dit systeem is van december 1974).

Bij belangstelling zal ik hier wat foto's van plaatsen en de handleiding.

Wat meer info:

Zeer interessant Richard. Eigenaardig dat dit systeem destijds niet echt heeft postgevat. Tenminste..?

Ik heb hier niet eerder van gehoord. Leuk om eens nader te onderzoeken.


mvg.Harry

...Wat werd er aan de locs omgebouwd?


mvg Harry

In de locs werd een weerstand ingebouwd. Eigenlijk is dat zo ongeveer het hele verhaal, simpel en toch geniaal.
De baanspanning werd verhoogd en wat precies ervoor zorgt dat de locs individueel reageerden was eigenlijk alleen de waarde van de weerstand.
Op het bedienpaneel (foto's volgen) zitten per unit 4 knoppen en het werkt verbluffend goed. De set was zijn tijd ver vooruit want eigenlijk doet het voor een deel wat we nu kennen van digitaal, alleen zonder gadgets als geluiden en lampjes die schakelbaar zijn.

Hoe meer ik ermee bezig ben, des te meer krijg ik er een zwak voor..

Hier in Nederland kennen we het inderdaad niet, of misschien enkelen. In Duitsland was het echter gewoon te koop (maar duur).

In de lok komt voor het relais en de motor 1 diode. Bij de tweede lok wordt de diode omgekeerd gemonteerd. Zo krijgt elke lok nog slechts de halve periode van een sinus te verwerken. Lok 1 de eerste periode en lok 2 de tweede periode van de sinus.
Aanvulling: Verlichting en rookgenerator van de lok die niet geselecteerd is, blijft branden door de halve periode van de andere lok. Hoe krijg je dan 4 loks werkend? Simpel, daar zijn twee stroomkringen voor nodig, en dan is bovenleiding dus noodzakelijk.
Op de regelaar zijn twee uitgangen, uitgang 1 kan lok 1 en 2 besturen en uitgang 2 kan lok 3 en 4 besturen. Per stroomkring kan je max 2 loks besturen.
Bedenk ook dat halfgeleiders (diode) toen nog relatief duur waren, iets wat we ons nu niet meer kunnen voorstellen.

Dat je hier steeds meer een zwak voor krijgt dat kan ik me goed voorstellen. Voor analoog geïnteresseerden is dit ook boeiend.
Simpel maar geniaal dat alléén de waarde van de weerstand een geadresseerde loc aanspreekt.

je hebt het over 4x4 schakelkastjes. Dus dan is de koek op?

mvg Harrry

..ohh..zit dat zo?. Bedankt Bassie.

mvg Harry

4 schakelkastjes met elk vier knoppen, dus totaal voor 16 locs.
De enige beperking was zijn treinbaan, mijn oom wilde hem kunnen opklappen dus 16 locs was al een hele opgave..

Het systeem is door het toepassen van bloksysteem bijna onbeperkt schaalbaar.

Edit: Bedankt Bassie, voor de diepere technische toelichting.

Da's zeker interessante techniek Richard!
Ik ben dan ook enorm benieuwd wat voor schakeling er in de regelkastjes zit . . .
Is daar achter te komen?

Groeten,

Erik.

Dan zou ik ze open moeten maken. Ze zitten gemonteerd op een paar multiplex platen (samen met schakelkastjes en lichttrafo's) en eigenlijk is het zonde om ze te openen. Vooral vanwege de zeldzaamheidswaarde. Ik ben net zo nieuwsgierig naar hoe het er van binnen uitziet, aan de andere kant is het juist iets heerlijk nostalgisch om weer even mee te stoeien met een speelbaantje.

In de bedieningskastjes zitten ook diodes.
Uitgangspunt van het systeem is dat er per stroomkring 2 loks te bedienen zijn.
Op de bedieningskastjes kan voor de eerste stroomkring dus gekozen worden uit diode 1 of diode 2, en voor de tweede stroomkring kan er gekozen worden voor diode 3 of 4.

Bassie, het klinkt bijna alsof het systeem een soort revival kan krijgen. Ik heb het als kind met verbazing in werking gezien en nu weer.
Voor analoge rijders kan het m.i. zeer interessant zijn: meer mogelijkheden tegen (thans) naar verhouding geringe kosten. Locs en besturing voor een demo heb ik dan zelfs nog wel beschikbaar als er veel interesse voor is.

Het systeem werkt volgens het principe van enkelzijdige gelijkrichting. Hierbij wordt slechts de positieve of de negatieve helft van de sinus doorgelaten, zie de halve groene sinus rechts in het plaatje.

Wikipediaplaatje is vrij te gebruiken.

Omdat de lok op wisselstroom moet rijden, hij heeft nu eenmaal een wisselstroommotor, wordt er niet zoals bij een gelijkstroomvoeding ook een condensator bijgeplaatst in het schema in het midden om de sinus af te vlakken. Nee, het moet een wisselspanning zijn. Hoewel de wisselspanning voor de diode gezien (links) veel mooier is, is het signaal na de diode (rechts) nog steeds een wisselspanning en zal de lok met zijn wisselstroommotor er gewoon op kunnen rijden!

Door nu de diode om te draaien wordt de andere periode van de sinus doorgelaten.

Vanuit de regelaar gezien: (en om het principe uit te leggen alleen één stroomkring, dus knop 1 en knop 2)
1) Bij geen knop ingedrukt kan er geen trein rijden, er zit geen diode in de stroomkring en de stroomkring is niet gesloten.
2) Bij alleen knop 1 ingedrukt wordt de diode uit de tekening in de voedingslijn geplaatst, de stroomkring is voor de helft van de periode gesloten, en bovenste periode van de sinus wordt doorgelaten naar de rails.
3) Bij alleen knop 2 ingedrukt wordt een omgekeerde diode uit de tekening in de voedingslijn geplaatst, de stroomkring is voor de andere helft van de periode gesloten, en onderste periode van de sinus wordt doorgelaten naar de rails.
4) Wanneer beide knoppen ingedrukt worden, is er geen sprake meer van enige vorm van gelijkrichting en worden beide periodes weer doorgelaten, de hele sinus dus. De stroomkring is gedurende de hele periode van de sinus gesloten.

Vanuit de lok gezien:
De stand van de diode in de lok bepaald of de bovenste of onderste periodehelft van de sinus wordt doorgelaten. Daarmee is dus automatisch de relatie met knop 1 OF knop 2 gelegd.
Worden beide knoppen ingedrukt, dan zullen beide treinen rijden.

De verlichting kan branden omdat daar geen diode voor zit, en die krijgt zowel de bovenste als de onderste helft van de sinus te verwerken. Wanneer lok 1 of lok 2 rijdt, dan brandt bij beide loks de verlichting. Rijdt er geen lok, dan kunnen er dus ook geen lampen branden.

Dit hele systeem is twee maal in zo'n regelkastje ingebouwd, knop 1 en 2 hebben samen één uitgang en knop 3 en 4 hebben ook samen hun eigen uitgang. Op het kastje zitten dus twee uitgangen.

Volledig correct, Bassie. Nog met de toevoeging dat ook dingen als de rookgenerator actief blijft zolang er maar stroom op de baan staat maar ongeacht of de loc stil staat of niet.

Het verklaart overigens ook heel mooi dat Harlaar bij het testen vond dat de loc zo traag reed ondanks dat alles goed was. Sja, als je dan maar een halve puls krijgt als voeding...

Citaat van: Kermit65 op woensdag 11 december 2013, 22:16:08
Bassie, het klinkt bijna alsof het systeem een soort revival kan krijgen.

Dat zou zeker kunnen, het werkt supersimpel. Ik heb zo maar het vermoeden dat dit principe in het verleden vaker is opgedoken en mogelijk ook door menig hobbyist zelf in elkaar is gezet.

Maar ja, denk ik dan, als je toch in je lok gaat solderen, waarom dan niet gelijk een decoder plaatsen? Ik bedoel, kan je één draadje solderen, dan kan je er ook meer solderen.

Maar ik moet wel zeggen dat ik het erg leuk vond dat je de vondst hier meldde, met notabene een scan van de brochure. Helemaal natuurlijk als er nergens op het internet iets over te vinden is.

Richard,

Misschien dat je deze vraag ook bij onze oosterburen van het Stummiforum kunt stellen of er mensen zijn die het kennen? http://www.stummiforum.de/
Misschien dat er dan iets meer bekend wordt.

Succes met verder zoeken naar meer informatie en met het ontdekken en uitproberen van dit systeem.

Grappig om te zien dat dit idee ook hier wordt toegepast.
Ik zag een tijd terug een Amerikaanse dimmer die twee lampen kon aansturen over een verlengsnoer door er een blackbox tussen te zetten.
Daar zaten natuurlijk ook diodes in.
Ik vond het toen slim bedacht. Nooit geweten dat dat al een halve eeuw wordt toegepast in het klein.

Mvg Robin

Citaat van: Wilfried op woensdag 11 december 2013, 23:18:01
Richard,

Misschien dat je deze vraag ook bij onze oosterburen van het Stummiforum kunt stellen of er mensen zijn die het kennen? http://www.stummiforum.de/
Misschien dat er dan iets meer bekend wordt.

Daar zit ik ook op, inderdaad daar nog niet aan de (spoor)man gebracht. Ga ik binnenkort ook eens doen, de kans is groot dat daar meer mensen van Barel gehoord hebben. Het fabriekje schijnt wel meer aparte dingen op de markt gebracht te hebben destijds, zoals tijdschakelaars met willekeurige interval voor huisjesverlichting. Daar is helemaal niets meer over te vinden, alleen van mijn oom over gehoord.

..Nogmaals, echt een leuk onderwerp voor analoog geinteresseerden.

Dank Richard voor het tentoonstellen hiervan en Dank Bassie voor de heldere technische uitleg

mvg Harry

Prachtig om te zien en erover te kunnen lezen.

Bedankt voor het ingescande boekje.

Fijn dat er ook nog mensen zijn die het goed kunnen uitleggen.

Hamo fabriceerde een soortgelijk systeem in de zestiger jaren van de vorige eeuw.
Was oorspronkelijk ontworpen voor de Hamo trambanen.

Het systeem "Hamo Multiplex" werd besproken in de nummers 5 t/m 7 van de eerste jaargang (1957) van het Nederlands talige
blad "Miniatuurbanen"


Edit nobody: tweede alinea toegevoegd.

Ik haak aan! Interessant draadje.

Citaat van: Kermit65 op donderdag 12 december 2013, 09:37:20

Citaat van: Wilfried op woensdag 11 december 2013, 23:18:01
Richard,

Misschien dat je deze vraag ook bij onze oosterburen van het Stummiforum kunt stellen of er mensen zijn die het kennen? http://www.stummiforum.de/
Misschien dat er dan iets meer bekend wordt.

Daar zit ik ook op, inderdaad daar nog niet aan de (spoor)man gebracht. Ga ik binnenkort ook eens doen, de kans is groot dat daar meer mensen van Barel gehoord hebben. Het fabriekje schijnt wel meer aparte dingen op de markt gebracht te hebben destijds, zoals tijdschakelaars met willekeurige interval voor huisjesverlichting. Daar is helemaal niets meer over te vinden, alleen van mijn oom over gehoord.

Wellicht ook op dit forum: http://alte-modellbahnen.xobor.de/ ?

Groeten,

Erik.

Mooie tip, Erik. Volgens een zoekopdracht kennen ze het daar ook niet.
Toch wel grappig dat ik dat nu zo in handen heb en bijna niemand heeft er iets van gehoord. Net als van de andere producten van Barel.

Ik krijg nu eerst een aantal zeer drukke dagen maar zal van alles wat ik heb wat foto's maken en posten zodra ik kan. Zowel hier als op Stummi en Alte-Modellbahnen.

Leuk om met dit materiaal in het achterhoofd Houten te bezoeken bijvoorbeeld en overal de vraag achter de laten: "Zeg, hebt u toevallig ook de laatste dingen van Barel?" 

had trix ook niet zoiets
was een trafo en een kast ernaast voor de 2e loc
was ook iets met halve spanning meen ik

Het basisidee stond ook wel in boeken uit die tijd beschreven.
Niet alleen Hamo, maar ook Faller had een soortgelijk commercieel systeem, maar dan voor de AMS autobaan.
In de kern is het twee treinen min of meer onafhankelijk van elkaar in één stroomkring kunnen besturen. Voor de rest is het gewoon meerdere stroomkringen, zoals standaard op de analoge baan.

De eerste echte onafhankelijke treinbesturing was op basis van toonbesturimg, zoals die ook bij het RC gebeuren bestond. Dan zat er in de loc een soort ontvanger met als kern een spoel met condensator die alleen stroom die met een bepaalde frequentie op de rails werd gezet, doorliet. In feite gewoon het principe van de radio. Als je een koptelefoon op het systeem aansloot, kon je de tonen ook horen. Onder de naam Salota bestond in de jaren zeventig een commercieel systeem voor vijf treinen.

Er zullen inderdaad nogal wat varianten op een thema zijn ja. Alleen zie je daar bar weinig van terug tegenwoordig en heb ik het geluk dat ik hier een compleet werkend systeem voor mij heb wat ik kan gebruiken. Plus de documentatie en zelfs de rekeningen nog (ombouw V60 naar Barel systeem DM 15,60 in 1969, wat dus een waanzinnig bedrag was, de loc zelf kostte destijds DM 35,00). In totaal zitten er12 locs bij die omgebouwd zijn en 2 locs die voor ombouw bedoeld waren (een BR53 en een E94).
Ik weet nog niet precies hoe ik het allemaal ga doen naast mijn bestaande (digitale) baan. Maar zeker is dat ik dit nimmer weg zal doen.

Halfgeleiders werden begin jaren zeventig opeens snel goedkoper. Daarvoor was een diode, laat staan een transistor, een hele aanschaf.
Dat het schaars is, kan goed kloppen. Dergelijke systemen zijn nooit heel lang geproduceerd. Waarom? Misschien blijkt het wel uit je verhaal. Mensen die zelf een diode inbouwden, waren ook wel in staat met wat diodes en schakelaars zelf het hele systeem in elkaar te zetten. De rest moest iedere loc laten ombouwen en dat was kennelijk niet goedkoop. En het resultaat was dan best beperkt. In feite kon je alleen een loc apart besturen terwijl de andere stilstond. Drukte je twee knoppen in, dan reageerden de twee locs ook weer gelijk op de regelaar, hooguit in een verschillende rijrichting. Het verschil met de traditionele manier met schakelaars en meerdere rijtrafo's was eigenlijk niet zo groot.

Ik ben benieuwd naar de apparaten. 

Citaat van: nero op donderdag 12 december 2013, 22:11:02
had trix ook niet zoiets

Je bedoelt Trix EMS?
EMS ===> klik

@ nobody
inderdaad

Citaat van: Bassie op woensdag 11 december 2013, 22:37:13
Omdat de lok op wisselstroom moet rijden, hij heeft nu eenmaal een wisselstroommotor, wordt er niet zoals bij een gelijkstroomvoeding ook een condensator bijgeplaatst in het schema in het midden om de sinus af te vlakken. Nee, het moet een wisselspanning zijn. Hoewel de wisselspanning voor de diode gezien (links) veel mooier is, is het signaal na de diode (rechts) nog steeds een wisselspanning en zal de lok met zijn wisselstroommotor er gewoon op kunnen rijden!

Dit stuk van het verhaal klopt niet:
1. Een ouderwetse Märklinmotor is een motor die zowel op wissel- als op gelijkspanning werkt.
2. Achter de diode staat wel degelijk gelijkspanning; die kan helemaal niet meer wisselen door de diode.
De spanning is geen constante gelijkspanning maar nog steeds een gelijkspanning.

grv Huub

Je hebt gelijk, het is een pulserende gelijkspanning. De polariteit wisselt inderdaad niet meer.

Oud topic omhoog schoppen.
Maar hier wordt zo'n kastje aangeboden.

https://link.marktplaats.nl/m1690030000?utm_source=ios_social&utm_medium=social&utm_campaign=socialbuttons&utm_content=app_ios

Dit wordt ook nog regelmatig aangeboden en daar kun je ipv met 2 treinen in 1 stroomkring zelfs met 8 treinen in 1 stroomkring rijden: http://lestrainsjouef.free.fr/pdf/alim/jouef-matic76.pdf
En als je een beetje handig bent kun je het nabouwen, je krijgt er de schema's zo bij 

En ziehier het gebruiksschema  .

Edit 09/04;... Van de Jouef-toestand

Hoi,
Het "jouef" systeem is wat anders dan van Barel. Bij het Jouef systeem word gebruik gemaakt van frequentie modulatie. Heb dit systeem eind jaren 70 zelf gebouwd. Stuurapparaat gaat nog wel maar de ontvangers zijn opgebouwd met een LC schakeling die het stuursignaal, dat gesuperponeerd is op het
50Hz signaal, van de trafo. De L bestaat uit twee ineen gewikkelde spoeltjes in een pot-core. Om in te bouwen in de lok moest dat klein zijn. De pot-core`s waren alleen in de Amerika te vinden en alleen per 50 te bestellen. Een "avontuur" in een tijd zonder internet, email en bestelsites!
Daarna ook nog een bedrijf gevonden die de spoeltjes kon wikkelen. Heeft een jaar of 8 prima gewerkt en toen kwam M digitaal met de mogelijk om 80 loks onafhankelijk te besturen. Ik zou zeggen niet meer aan beginnen. Voor de liefhebber heb nog wel de schema`s en print layouts.

groet digibert       

Citaat van: Ludo1957 op vrijdag 09 april 2021, 13:25:16
En ziehier het gebruiksschema  .

Dit heeft niets te maken met het multi trein systeem dat ik liet zijn.

Sorry Anton,

Niet bij stilgestaan

Maar 't was even goed iets waarmee de Fransen de Duitsers ver achter zich hielden, Jouef gebruikte al elektronica waar de Duitsers zich nog moesten behelpen met relais