Nieuws:

Heb je vragen over de werking van het Stichting 3rail Forum? Krijg deze beantwoord in de Forumtips.

Märklin koppelingen (2)

Gestart door aleva000 maandag 26 maart 2007, 23:00:20

0 leden en 1 gast bekijken dit board.
Märklin koppelingen (2)
Koppelingperikelen aangepakt

Al zo lang ik met Märklintreinen speel ? rijdend op mijn M rails ? moet ik beducht zijn op de wijze van aankoppelen. Vooral met mijn blikken rijtuigen, waarvan de koppelingen aan de draaistellen zijn bevestigd. Eén oneffenheid in de baan kan werkt direct door in de draaistellen en dus in de koppeling die er aan vast zit. Veel speling en hoogteverschillen tussen de aan elkaar gehaakte koppelingen is het gevolg. Met de koppelingmal van Märklin controleer (de) ik of de hoogte van de koppelingen conform de norm was. Daar begon het al mee.

De Märklin relex koppeling bestaat uit de volgende onderdelen:
-   de stootplaat (eigenlijk een soort middenbuffer);
-   de haak (aan de stootplaat);
-   het oog;
-   de klep.

Na enige tijd ontdekte ik dat het uit kon maken of het oog van de ene koppeling aan de haak van de andere zat en onderop lag, of andersom. En ik kwam erachter dat door oneffenheden het oog omhoog flipte en de koppelingen los lieten. Waar ik naar op zoek ben gegaan is een methode waarbij nog steeds voldoende speling tussen de koppelingen blijft, maar het onmogelijk is dat het oog van de haak los klapt.

De allereerste generatie blikken relex koppelingen hadden het niet, maar de meeste bij mij wel: een klein gaatje in de zijkanten van het oog. Zie foto.



Dat biedt perspectief: daar kan een borgpen doorheen. De wijze van aankoppelen moet zodanig zijn dat het oog met de borgpen over het andere oog ligt. Doordat dit bovenliggende oog geborgd is kan hij niet ver genoeg omhoog klappen om los te laten, alleen is ruimte voor de benodigde speling.

De vraag is nu: hoe maak ik de borgpen? Je zou hem in een hoek kunnen buigen en helemaal vast klemmen of solderen. Maar dan zijn de wagens permanent gekoppeld. Dat wilde ik niet: het aan en afhaken van wagens tbv. het spitsverkeer of het uitwisselen van materieel in het algemeen moet mogelijk blijven. Ik heb gezocht naar een vorm van een borgpen die ik zelf gemakkelijk los kon nemen, maar die niet onderweg verloren kon worden. Op deze foto van de kop van een loc serie 103 is naast de rails zo?n borgpen te zien. Het heeft de vorm van een soort haring. Het rechte deel ervan is ca 22 mm lang. Deze past door het gaatje aan beide kanten van de zijkant van het oog van de koppeling. Het omgebogen deel gaat langs één van de zijkanten naar de onderkant en het iets terug gebogen uiteinde komt terecht in de vierkande opening aan de onderkan van de relex-klep. Het klemt niet, maar in de praktijk zal dit uiteinde steeds in deze vierkante opening willen blijven zitten. Dus de borgpen is zelf ook geborgd.



Bij het afkoppelen hoeft alleen de borgpen uit de gaatjes te worden getrokken en alles is vrij om te ontkoppelen. Bij het aankoppelen is wel enige handigheid nodig ? en ruimte om met de vingers de borgpen aan de brengen ? en ook goed zicht omdat de gaatjes aan de zijkant soms lastig te zien zijn. Dit is één van de redenen waarom ik tegenwoordig een leesbril bij met draag! Op de volgende foto?s is aan twee kanten te zien hoe de borgpen zich bevindt in de gaatjes. Nog één tip: twee koppelingen hebben altijd een voorkeursstand: er is altijd één oog dat als eerste aan de haak wil; de andere gaat boven op. Test dit dus eerst uit en geef toe aan de voorkeur. Koppel aan en breng de borgpen aan in de gaatjes van het bovenliggende oog.








Nu we toch over koppelingen praten?

En passant nog een ander issue. Dit stamt uit mijn wens om met de echte DB een beetje mee te moderniseren: ik had de wens om dubbeldekker-trekduwtreinen op mijn baan te laten rijden. Geduwde treinen rijden bij uitstek goed met starre koppelingen. Kortkoppelingen zijn star, dus heel geschikt. De Märklin dubbeldekkers zijn daar inderdaad van voorzien. Mijn park aan locs serie 111 echter (op één na) niet. Ik besloot ze alle te voorzien van kortkoppelingen. Ik ging er van uit dat ze volstrekt uitwisselbaar waren met oudere koppelingen, zodat ik met een 111 nog steeds mijn blikken wagens kon blijven trekken.

Dit bleek niet goed uit te pakken. Ik weet niet of het ook weer met de oneffenheid van mijn baan te doen had, maar het bleek dat de speling in langsrichting tussen een kortkoppeling en een relexkoppeling (van blik) te groot was. Een kortkoppeling ontleent zijn goede starre eigenschappen aan de klauwen die links en rechts van de kleine stootplaat zijn aangebracht. Een oudere (relex) koppeling past met zijn stootplaat daar precies tussen en mag daar eigenlijk niet uit weg glippen. Nu ik ontdekte dat er grote langsspeling was, kon de kans groot worden dat de relexkoppeling wel even tussen de klauwen uit glipt. En vlak voor een (5100-) boog worden de koppelingen ook in een boogstand getrokken. Maar als de relexkoppeling buiten de klauwen van de kortkoppeling komt dan gaat alles vreselijk wrikken. Op volgende foto is goed te zien dat de relexkoppeling buiten de klauwen dreigt te gaan.




Dat wilde ik niet, en daarom ging ik op zoek naar een mogelijkheid om de langsspeling iets te verkleinen. Ik vond dit door een plastic kousje over de haak van de relexkoppeling de schuiven. Daarmee was de speling net voldoende verminderd en bleef genoeg speling over om normaal te kunnen bewegen. Hiermee heb ik alsnog de relexkoppeling compatibel gemaakt met de Märklin kortkoppeling. Zie fotos.





Op de laatste foto, tenslotte is de nieuwe situatie in een boog te zien: de relexkoppeling heeft voldoende bewegingsvrijheid, maar kan onmogelijk buiten de klauwen van de kortkoppeling komen.



Succes en groet,
Willem
Re: Märklin koppelingen (2)
Een heel verhaal, maar ik ga kijken wat ik er van kan maken.

bedankt,

wilfred