Beste mede-modelspoorders,
Gisteren ontving ik via de post een analoge Marklin 3106, tenderlok 78 355 van de Deutsche Bundesbahn. De onderdelen om deze lok om te bouwen naar hoogvermogen digitaal met een eerste type c90 decoder had ik al in huis. Dus toen de lok arriveerde kon de ombouw vrijwel direct beginnen! Van zo'n 'ombouwproject' maak ik eigenlijk nooit foto's, een goede reden om het eens een keer wel te doen en er een verslagje van te schrijven! (Wordt mijn informatieve inbreng in het forum ook weer ietsie groter.
)
Het begin
Nadat de lok uit de doos tevoorschijn kwam even 'gespeelt' dat de lok door de V100 2027 naar de werkplaats overgebracht werd met een aantal goederenwagens voor extra remvermogen. Het viel me op dat grote delen van de lok onder de dunne olie zat. Geen overbodige luxe om de lok helemaal te demonteren en van de grond af weer op te bouwen. Is de machine in ieder geval helemaal schoon als die in dienst komt.
Stap 1 Volledige demontage van de lok
De eerste stap is het volledig uit elkaar halen van de lok. Alleen de buffers en wielen laten we zitten. De kap is er zo af door de stoomdom eraf te halen en het schroefje los te draaien. 2 jaar terug werkte ik nog dagelijks met deze lok, maar in de tussentijd was ik vergeten dat er een kartonnetje om de achterverlichting heen zit. Die moet je goed bewaren. Als de kap eraf is kun je ook de luchttanks ter hoogte van de motor eraf halen.
Eerst maar eens de elektronica eruit halen. Die is niet meer nodig. Eerst de gloeilampjes een kwartslag draaien en eruit halen. Dan de stroomlipjes van de lampjes los halen. Volgende stap is de koolborstels eruit halen. Na de koolborstels het schroefje van het relais los draaien. Wat dan overblijft is de motor. Ook deze kan eruit. Slechts 2 schroefjes en de motor komt er uit. De plusdraad naar de sleper heb ik (heel destructief) doorgeknipt. De schroefjes van de motor moet je bewaren, deze moet je weer gebruiken voor de hoogvermogen motor. De rest lekker opzij leggen, heb je niet meer nodig.
Na de elektronica het drijfwerk eraf gehaald. Hier heb ik speciale dopschroevendraaiers voor van Marklin. Met het middelste maatje haal je de boutjes van het eerste en derde drijfwiel eraf. Voor het middelste drijfwiel heb je de grootste maat nodig. De boutjes zijn allemaal gelijk, dus je hoeft ze niet in een bepaalde volgorde weg te leggen. Je kan nu de koppelstangen afnemen. Om de schuifbeweging af te nemen hoef je alleen nog een schroefje bovenop het frame los te draaien. Er komt dan ook een rood plastic objectje mee. Dat zorgt ervoor dat de schuifbeweging op de goede plek terecht komt.
Na het drijfwerk het remwerk eraf gehaald. Het remwerk zit aan de onderzijde van het frame geklikt. In dit plastiek onderdeel zitten 4 openingen. Met een schroevendraaier druk je de klemmetjes iets naar buiten. Zo komt heel gemakkelijk het remwerk los. In mijn geval moest ik het draadje nog uit het frame trekken.
Als laatst moeten de draaistellen eraf. Deze bestaan uit een koppeling, een veer en het draaistel zelf. Een pennetje op het draaistel houdt de boel bij elkaar. Ik heb de draaistellen met veer en koppeling in z'n geheel even weg gezet zodat ik de volgorde niet kon vergeten.
De lok is nu geheel gedemonteerd. Als beloning hoef je nu alleen nog de slipbandjes eraf te halen.
Stap 2 Schoonmaken en monteren
Mijn lok zat onder de dunne olie, maar er zat geen aangekoekt vuil in of aan. De lok heeft de meeste tijd stil gestaan. Dus een grondige schoonmaak van het frame was absoluut niet nodig. Ik heb het frame daarom met wasbenzine overgoten en met een oude tandenborstel de boel schoongemaakt. Vervolgens het frame afgespoeld met wasbenzine. Het frame moet daarna wel even drogen. Geef ook aandacht aan de buffers. Bij mij waren ze dof en zat er een beetje roestachtige aanslag op. Met een droge doek wrijf je ze weer schitterend zwart.
Als de lok droog is kan de montage beginnen. Ik heb alleen het frame met wasbenzine schoon hoeven te maken, de rest van de onderdelen heb ik met een droge doek schoon gemaakt.
Het eerste wat ik heb gedaan is het onderstel voorzien van anti-slipbandjes. Ik had gelukkig nog precies 2 nieuwe slipbandjes in die maat.
De tweede stap is het monteren van de draaistellen. Monteer (nadat je het hebt schoongemaakt) eerst de koppeling, dan het bladveertje (korte gedeelte moet naar je toe wijzen) en dan het draaistel. Bij het plaatsen van het draaistel moet je ervoor zorgen dat het pennetje door het bladveertje en de koppeling heen steekt. Als dat zo is dan kan je het schroefje plaatsen en aandraaien. Vast is vast!
Stap 3 Koppelstangen, motor, luchttanks en proefpassen van de decoder
Het is nu tijd om de schoongemaakte koppelstangen weer te plaatsen. Waarom niet de schuifbewegingen? Die plaats je nu nog niet omdat er zo dadelijk draden onder het rode onderdeel wat de schuifbeweging op de goede plek houdt op het frame. De schuifbeweging komt dus later. Plaats de koppelstangen met de uitsteeksels (de oliepotjes) naar boven toe. Ik heb het wel eens een paar keer gezien, koppelstangen met de oliepotjes naar beneden toe gericht. Aaargh... Wat een afgang! De boutjes zijn aan alle 4 de kanten gelijk, dus plaatsen en vastdraaien. Vast is vast!
Nu komt het moment van de motor! Ik moest de nieuwe motor eerst goed schoonmaken, want het was geen splinternieuwe motor maar een gebruikte motor uit 1 van mijn andere loks. Plaats eerst de magneet, vervolgens het anker (zorg ervoor dat het asje goed in het kunststof lager in het frame belandt) en sluit de motor met het motorschild. Koolborstelhouders aan de bovenkant! Aan de rechterbovenhoek en de linker onderhoek kun je de motor nu vastzetten in het frame met de oude motorschroeven. Onder het schroefje in de linker onderhoek moet een lipje om de decoder op te aarden. Ik had er nog een paar liggen, je kan ze ook maken van de bladveer van een oud sleepcontact.
Als de motor is gemonteerd kun je de luchttanks weer plaatsen. De motor hoeft nu nog niet persee van koolborstels te worden voorzien, maar het kan uiteraard wel!
Vervolgens heb ik de decoder alvast een beetje gepast of de draden goed uitkomen etc. Gelukkig was dit het geval, anders had ik nog meer soldeerwerk gehad.
Stap 4 Geïsoleerde lampenhouders
De 3106 heeft helaas geen geïsoleerde lampenhouders. Ik dacht van wel, dus dat was een kleine tegenvaller. De geïsoleerde lampenhouders die in de fitting van de oude lampenhouders geplaatst worden heb ik uit mijn 86 217 gestolen. Bestelnummer heb ik helaas niet voorhanden.
Deze lampenhouders voor steeklampjes hebben wel een beetje aanmoediging nodig om op hun plekje te komen. Ik heb ze er zachtjes in getikt met een klein hamertje. Ze passen dan precies. Lampje erin en klaar!
Stap 5 De meest complexe stap: het plaatsen van de decoder en schuifbeweging.
Het is nu tijd om het elektronische hart van deze lok in te bouwen. Ik heb de decoder met de potmeters en dipswitches naar boven geplaatst. Als je hem andersom plaatst heb je kans dat je niet meer bij de potmeters en dipswitches komt vanwege een stuk frame wat dan in de weg zit.
De eerste draad die gesoldeerd werd was de rode draad naar de sleper. Als deze netjes vast gesoldeerd zit kan het remwerk weer gemonteerd worden. De volgende draad is de aarde draad. Na deze twee draden was de verlichting aan de beurt. De grijze draad zit in mijn 78'er aan de voorkant en de gele aan de achterkant. Soldeer de draadjes voorzichtig aan de pennetjes die onderaan de lampenhouders uitsteken. De retourdraad moet je nieuw aanleggen. Gebruik hiervoor een dun draadje. Deze retourdraad (op de nieuwere 60901 decoders is dat het blauwe draadje) krijgt een plekje op de decoder. Maar dat doen we zo dadelijk. Want nu de verlichtingsdraden getrokken en geplaatst zijn kunnen de schuifbewegingen weer geplaatst worden. Eerst het rode onderdeel en vervolgens de schuifbewegingen. Het is een beetje friemelen voordat ze op hun plek vallen. Schroefje aandraaien en ze zitten vast. Monteer vervolgens de drijfstang en de schaarstang en zet ze vast met het moertje. Vast is vast! En niets meer aan doen
.
We solderen de groene draad aan de koolborstelhouder die het verst weg is van de decoder en de blauwe draad aan de koolborstelhouder die het dichtst bij is. Koolborstels plaatsen en een eerste kleine test kan gedaan worden. De eerste wielomwentelingen met een decoder zijn een feit!
Het laatste obstakel wat genomen moet worden is het solderen van de retourdraden van de verlichting op de 6090 decoder. Deze draad moet geplaatst worden op het componentje naast het componentje waar de massadraad aanvast gesoldeerd zit. Dit componentje heeft 2 kanten, soldeer de draad aan de binnenkant vast, niet aan de buitenkant. Het vereist geduld en precisie, maar het is goed te doen.
Ik heb het oppervlakje van dit componentje eerst ruw gemaakt met een look-a-like Dremel met slijpbitje. Door het ruw te maken pakt het soldeersel beter. Want nadat je het ruw hebt gemaakt is het verstandig er al een laagje soldeertin op aan te brengen. Het uiteinde van de retourdraad strip je voor 3 millimeter en vertin je vervolgens. Als je het draadje en het componentje hebt voorzien van een klein beetje soldeervloeistof en je zeker weet dat de bout goed heet is soldeer je in 1 keer het draadje op het componentje. Mislukt? Wacht dan even een minuut zodat de boel even kan afkoelen als dat nodig is. Als je te vaak achter elkaar probeert verhit je het plastic en dan is het einde decoder. Als je wacht tussen de pogingen door dan is de kans veel en veel kleiner.
Als het draadje erop gesoldeerd is en je hebt de decoder met een klein beetje wasbenzine ontdaan van de soldeervloeistof dan kan de stekker uit het stopcontact van de soldeerbout, want dan is het soldeerwerk klaar. Je lok heeft nu als het goed is flikkervrije verlichting.
Stap 6 Kap erop zetten, kap schoonmaken, lok smeren, decoder beschermen etc
Op de foto zie je dat ik de decoder graag in een speciaal plastic houdertje wilde plaatsen, maar helaas past dit houdertje niet in de lok. De kap past er dan namelijk niet meer op. Ik heb de decoder in teflontape gewikkeld. Dit geeft de decoder de bescherming die het nodig heeft, want het is geen pretje als je decoder onbeschermd in de lok zit en daarna kortsluiting maakt. Met een mesje heb ik in de tape openingen gemaakt voor de potmetertjes. De decoder kan je dan met dubbelzijdig plakband vastplakken op het frame op het punt waar eerst het schakelrelais vastgeschroefd zat.
De kap kan er als het goed is zo op. Je moet zorgen dat de extra gewichten op het onderstel links en rechts van de decoder vrij zijn van draden. Vergeet niet het kartonnetje terug te plaatsen rond de achterverlichting. Als de kap goed zit en er lekt geen licht (want de kap kan erop zonder lichtlekkage) dan is de ombouw/herbouw bijna voltooid. Om het onderstel af te ronden hoef je alleen nog alle draaipunten te smeren. Alle asjes en draaipunten hebben een drupje olie nodig. Tanden van tandwielen hoeven niet gesmeerd te worden.
In mijn geval moest de kap schoongemaakt worden, want dat was een smeerboel. Ik heb de kap onder lauw water met zeep en een tandenborstel schoongemaakt. Transfers en opdrukken heb ik niet schoongemaakt, daarmee zou je alleen maar extra risico nemen. Na het schoonmaken de kap afgedroogd en nog even laten drogen voor montage. De kap zag er weer als nieuw uit!
!!Op de foto zijn 2 kleine kabelbinders zichtbaar. Deze heb ik geplaatst om de draden in vorm te krijgen. Deze heb ik daarna weer verwijderd.!!
Het allerlaatste wat moet gebeuren is het instellen van de decoder. Maar dat is naar eigen inzicht!
Na deze ombouw/herbouw van je 3106 naar digitaal hoogvermogen heb je wel een schitterende lok tot je beschikking!!
Succes! Heb je nog vragen? Die kan je stellen door me een pb-tje te sturen of hier je vraag achter te laten.
Groetjes, Vincent