We beginnen vandaag met de ombouw van een Mabartren Tm 232 rangeerloc van SBB Cargo met artikelnummer 81521. Dit is de 3-rail versie met digitale decoder, een ESU Lokpilot 5 Next18. Ik heb deze in 2022 gekocht toen die uit kwam. Er bestaan ook versies in 2-rail en met sound en ook in een rode en bruine variant. Er bestaat ook een versie met een ingebouwde Roco digitale koppeling. Deze ombouw werkt ook prima met al die modellen al heb je bij de sounds versie wel een uitdaging met vrije uitgangen op de decoder.
Mabartren heeft in mijn ogen een vreemde ontwerpkeuze gemaakt om alleen aan de achterzijde van de loc een koppeling met een NEM schacht te monteren. Aan de voorzijde is dus geen mogelijkheid om een koppeling te monteren. Nadat dit model uitkwam heeft Mabartren aangegeven in de toekomst de onderdelen mogelijk beschikbaar te maken om de ombouw zelf uit te voeren. Aangezien Mabartren niet meer bestaat zal dit helaas niet meer komen.
Ik zat al langer met het idee om de koppeling aan de voorzijde zelf te proberen in te bouwen. Als je het model bestudeerd lijkt dat daarop voorbereid te zijn. Het probleem is dat de reserveonderdelen er niet zijn.
Onlangs heb ik goedkoop een tweede Tm 232 op de kop kunnen tikken en heb ik gewoon geprobeerd of het zou lukken. Ik wilde meteen een set ESU digitale koppelingen (41002) inbouwen.
We beginnen met het grotendeels uit elkaar halen van beide modellen. De loc zit slim in elkaar, maar is grotendeels aan elkaar gelijmd en geschroefd met hele kleine schroefjes. Je hebt dus echt wat geduld, een vaste hand en goed gereedschap nodig om het model schadevrij te demonteren. Je houdt dan uiteindelijk zoiets als onderstaande over.
Ik werd trouwens blij verrast door de ontdekking dat het model een ingebouwde buffercondensator (supercondensator) heeft. Hierdoor zal de loc ook bij kleine stroomonderbrekingen soepel doorrijden. De decoder is een minuscule Lokpilot 5 Next18. Dit vooral vanwege de beperkte ruimte.
Leuk weetje dat de print van train-o-matic is en voorzien is van een SUSI chip voor de aansturing van de lichtfuncties. Daarover later meer.
Onderstaand de onderdelen die je nodig hebt van de tweede donor Tm 232. De schroefjes op de foto heb je trouwens niet nodig.
Na demontage bleek de ombouw nog simpeler dan gedacht. De voorzijde van de loc is volledig voorbereid voor een tweede NEM koppeling. De onderdelen van de achterzijde passen dus gewoon ook aan de voorzijde. Het enige destructieve wat nodig is voor de ombouw is het maken van een uitsparing in de bufferbalk. Dat heb ik gedaan met een vlijmscherp scalpel zoals hieronder te zien is. Dat ging eigenlijk ook heel simpel, zolang je het maar met geduld doet.
Je kan er voor kiezen om gewone koppelingen terug te plaatsen van elk merk die je wil, zolang het maar NEM koppelingen zijn. De loc weer in elkaar zetten en lijmen en je bent al klaar!
Ik heb er voor gekozen om meteen twee ESU digitale koppelingen in te bouwen. Het is toch een rangeerloc
Digitale koppelingen van andere merken zijn ook prima mogelijk om in te bouwen.
Aan de achterzijde is het simpel. Aangezien er ook een versie bestaat met een Roco digitale koppeling is er ruimte om de draden vanaf de koppeling naar de printplaat te brengen.
Ook aan de voorzijde lijkt de loc voorbereid voor bedrading vanaf de koppeling. Ik heb daarom geen moeite gehad om hier een plek voor te vinden. Het is wat gepriegel en een klein pincet met scherpe punt helpt enorm, maar met wat geduld is het resultaat zoiets als hieronder. De blauwe tape heb ik gebruikt om onderdelen tijdelijk op zijn plaats te houden. In het eindresultaat heb ik dit uiteraard weer verwijderd.
Hieronder met de koppeling aan de voorzijde gemonteerd. Je ziet ook meteen waarom je een uitsparing in de bufferbalk moet snijden.
Rest nog het elektrisch aansluiten van de koppelingen. Het is wat lastig om te laten zien en als er vragen over zijn beantwoord ik ze graag. Ik heb de print helemaal doorgemeten en heb plek gevonden om van beide koppelingen de draden kwijt te kunnen.
Kort gezegd zijn er op de print meerdere vrije soldeereilanden voor U+ (gemeenschappelijke + voor de digitale functies) en voor AUX1 (vrije versterkte functie uitgang - pool). Ik heb de voorste koppeling op AUX1 en U+ aangesloten.
De achterste koppeling was wat lastiger. U+ is beschikbaar, maar een vrije AUX uitgang niet. Ik wilde de koppelingen ook niet beide op AUX1 aansluiten. ESU raad dit af en ze zijn dan niet meer onafhankelijk van elkaar aan te bedienen.
Aangezien licht voor, licht achter en AUX2 bezet zijn voor respectievelijk lichtfuncties en powerpackcontrol en AUX3 en AUX4 niet functioneren omdat SUSI nodig is voor de lichtfuncties zijn er geen vrije functie uitgangen meer beschikbaar via de Next18 decoder interface (AUX5 en AUX6 worden niet door ESU gebruikt i.v.m. aansturing van de speaker in Loksound decoders). De decoder zelf heeft nog wel vrije versterkte uitgangen AUX5 en AUX6. Ik heb de achterste koppeling dus direct aan AUX5 op de decoder gesoldeerd. De decoder hoeft eigenlijk toch nooit meer los van de print en als dat toch een keer moet is de draad zo weer los gesoldeerd.
Als laatste moeten de functies nog gemapd worden in de decoder. Gelukkig heb ik een ESU Lokprogrammer die dat heel eenvoudig maakt. Ik heb beide koppelingen bestuurbaar gemaakt via F1, waarbij afhankelijk van de rijrichting óf de voorste óf de achterste koppeling geactiveerd wordt. Ik heb ook de ontkoppelingscyclus aangezet die de Lokpilot decoder heeft. Hiermee rijd de loc automatisch een klein stukje na activeren van de functie. Voor details verwijs ik naar de handleiding van de Lokpilot 5 decoder en de digitale koppelingen waar dit uitgebreid en duidelijk in omschreven staat
Het uiteindelijke resultaat zie je hieronder. Niet gek al zeg ik het zelf
Ik heb voor de volledigheid ook nog even de bijgeleverde 'V' stikker op de bovenste lamp aan de voorzijde geplakt. Hiermee is het een echte Zwitserse rangeerloc geworden.
Ik ben erg blij met het resultaat. De ombouw was vrij simpel al is het wel echt gepriegel en gepruts vanwege de constructie van de loc en de zeer beperkte ruimte in de loc.
