Citaat van: danny84 op donderdag 14 februari 2019, 17:24:42
heb nou me schakelrail die soms wel 4 seinen/wissels moet schakelen via een relais laten schakelen
Verschillende wegen naar Rome dus, met verschillende soorten schakelaars en relais, en
dus met verschillende plekken waar je een eventuele CDU kunt hangen.
Als je een relais (met meerdere stroomkringen) gebruikt, dan splitst dat relais de schakeldraden, en heb je geen Analoge Dioden Truc nodig om toch en schakelrails en handschakelaars samen te gebruiken. En het resultaat van beide type schakelaars op het controle paneel weer te geven!
MomentschakelingenZelf heb ik tijdenlang gespeeld met schakelrails+ een monostabiel relais (met 4 stroomkringen).
Dat monostabiel relais splitst dan de schakeldraden in aparte strengen (1 per stroomkring), waardoor de drukknop-bediening (monostabiel) zonder dioden-truc de afzonderlijke wissels en seinen kan bedienen.
De schakelaars zijn monostabiel, en de relais dus ook.
Als je die stroomkringen voedt via een CDU (dat kan, maar is niet verplicht),
dan geeft de condensator een korte puls als het relais aantrekt.
Zodra de puls is afgegeven herlaadt de condensator zich.
Die CDU bevindt zich dan tussen trafo en de stroomkringen van het monostabiel relais.
Maak/verbreek schakelingenDe
CDU aanpak, 2e manier in de 3rail-wiki werkt anders.
Die schakeling werkt met een bistabiele schakelaar (een schakelaar met 2 vaste standen).
Elke stand is aangesloten op een CDU (condensator met weerstand). Dat moet, om een puls te genereren.
Zodra de schakelaar in een stand komt, ontlaadt de condensator (geeft een korte puls) en begint dan met heropladen.
Als je die schakeling wil nabouwen met een relais, dan moet je de bistabiele schakelaar vervangen door een bistabiel relais. Tussen relais-stroomkring en spoel moet zich een CDU bevinden, want je moet wissel- of seinspoel met een puls aansturen.
Probleem van de wiki-tekst: er staat niet in hoe je het nabouwt met een relais, en dat relais is noodzaak in verband met het gebruik van schakelrails.
Dus je ziet: elke keus voor een bepaald ding werkt door in de rest van de schakeling.
Kies je voor een bistabiele schakelaar (b.v. 7273) en/of een bistabiel relais om wissels en seinen aan te sturen, dan moet je een CDU gebruiken. Want anders kun je geen puls afvuren, en brandt de spoel door van sein of wissel.
Kies je voor een monostabiele schakelaar (b.v. 7272) en/of een monostabiel relais om wissels en seinen mee aan te sturen, dan kun je een CDU gebruiken, maar het hoeft niet.
2 Verschillende wegen naar Rome: parallel of serieel relaisDe oorspronkelijke opzet van het draadje begon met:
Een bistabiel relais schakelt parallel aan een wissel of sein, uitsluitend om de stand van dat wissel of sein vast te leggen. In dat geval gebruik je of de Analoge Dioden Truc of een serieel geschakeld monostabiel hulprelais om drukknoppen en schakelrails onafhankelijk van elkaar te kunnen mixen. En daarna een parallel bistabiel relais om de standen in (duo)leds weer te geven.
Als je kiest voor de weg van een maak/verbreek schakeling (dus verplicht met CDU), dan zet je het hulprelais in serie, in plaats van parallel: Dat wil zeggen dat de schakelrails of het knopje het hulprelais (met CDU) schakelt, en dat hulprelais schakelt dan (middels de CDU) wissel- of sein-spoel, en geeft de stand weer in (duo)leds. Je hebt dan geen parallel geschakeld bistabiel relais nodig voor de standweergave in (duo)leds. Dat is een totaal andere weg naar Rome.
Beide wegen kunnen goed, maar de tweede weg is niet waarmee dit draadje begon.
Voor- en nadelen van de seriële aanpakHet voordeel van
CDU, 2e aanpak is dat je dat parallel schakelende relais niet nodig hebt om de wisselstanden weer te geven.
Het nadeel is dat de wiki in het midden laat hoe de schakeling te bouwen met een bistabiel relais, en dat (serieel staande) relais is wel noodzakelijk om door schakelrails veranderde standen weer te kunnen geven in de (duo)leds. Dus als je die weg op gaat, moeten we daar nog even iets op vinden.
Schakelaars en relais typerenMärklin schakelkastjes kennen een onderscheiding tussen maak/verbreek schakelaars (=bistabiel) en moment-schakelaars (=monostabiel).
De wiki zegt daarover
Citeermomentcontacten, waarbij kortstondig een schakelpuls wordt gegeven door het contact waarna deze weer in de vrijstand komt.
en
Citeermaak/verbreek contacten voor het schakelen van een rijstroomkring of lichtstroomkring.
Ik noem dat zelf monostabiel (momentcontacten) en bistabiel (maak/verbreek contacten), omdat men die termen vaak bij relais zo gebruikt, behalve bij Märklin die bistabiele relais
universeel noemt, en gewone relais (monostabiel) niet los levert.
Viessmann levert overigens ook universele relais (b.v.
5221,
5222,
5551) en monostabiele relais (b.v.
5226,
5227), maar die zijn nogal prijzig.
Afijn, het is mijn vak niet, dus mijn benaming zal misschien niet deugen.