DEEL 2: Stuurstandrijtuig 4028
Tweede onderdeel van dit project is het stuurstandrijtuig. Wat het makkelijker maakt, is dat hier slechts aan één kant front- en sluitseinen zitten (de andere kant zit gewoon dichtgeplastict) en dat behalve deze front- en sluitseinen alleen de binnenverlichting geschakeld hoeft te worden.
Dus een simpele functiedecoder als de FD-4 van TAMS komt een heel eind. Deze heeft op F0 wisselende verlichting met de rijrichting, en daarnaast nog een F1 en F2.
Zoals helemaal bovenaan beschreven, is het nog niet zo simpel als het op het eerste gezicht lijkt. Als ik de functiedecoder op hetzelfde adres programmeer als de decoder in het motorrijtuig, kan ik weliswaar de verlichting van de stuurstand automatisch mee laten schakelen, maar wat als ik het motorrijtuig omdraai? Dan brandt in de stuurstand ineens vooraan de sluitseinverlichting (en andersom natuurlijk).
De oplossing die ik hiervoor heb gekozen is het plaatsen van een dubbelpolig relais ("2xUm"). Deze laat ik schakelen door de functie-uitgang F1. Het volgende schemaatje maakt dit duidelijk (ook hier worden weer alleen de betreffende decoderaansluitingen weergegeven):
Getoond wordt het relais in 'rust'. De verliching voor vóóruit zit aan pin 'A' van het relais. In russtand loopt de stroom naar pin 'B'. Deze is tevens verbonden met pin 'F' (kruiselings). Hierop zit dan de rode lamp aangesloten; immers als het motorrijtuig vooruit rijdt, ga ik er even vanuit dat in de standaard situatie het stuurstandrijtuig erachter hangt dus rode sluitseinen moet voeren. Als het motorrijtuig van richting verandert, schakelt de functiedecoder mee, dus krijgt pin 'D' via 'verlichting achteruit' stroom. Deze is standaard gekoppeld aan pin 'E' (en 'C') waarop de witte lamp zit.
Tot zover de standaard situatie. Nu zet ik het motorrijtuig 'verkeerd om'. Door nu het relais te bekrachtigen via functie F1, wordt pin 'A' verbonden aan pin 'C'. Pin 'D' wordt verbonden aan pin 'F' (het plaatje geeft dit niet helemaal duidelijk weer). De lampen zitten nu plotseling andersom verbonden aan de verlichtingsuitgangen van de decoder, dus het klopt weer met het motorrijtuig!
Ik heb ook een diode in het schema getekend; ik weet niet of deze per se noodzakelijk is maar deze fungeert als blusdiode. Ik heb hem wel gemonteerd maar ik vermoed dat hij niet heel erg nodig is (in bekrachtigde toestand trekt het relais slechts 6mA stroom).
Volgende stap: Hoe krijg ik de decoder en het relais netjes weggemoffeld in het rijtuig? De decoder is redelijk klein en het relais is - voor een relais dan - niet zo gek groot maar er is dan ook maar heeeel weinig ruimte:
Ik heb erover gedacht om het relais in het toilet te stoppen maar daar had ik toch net te weinig ruimte... Een oplossing zou zijn om een stuk uit de metalen bodem van het rijtuig weg te halen, zodat het geheel verzonken weggewerkt kan worden net zoals in het motorrijtuig. Ik vond
hier iemand die die methode heeft gebruikt. Maar dat durfde ik toch niet aan!
Als we dan toch met hak- en breekwerk moeten beginnen zaag ik liever een klein stukje weg uit het interieur, en wel een stukje dat je van buitenaf niet eens kunt zien: het middelste deel uit de afbeelding hierboven (in het rode vierkant). Op deze manier krijg ik een apart interieur voor vóórin en een apart deel voor achterin. Nu kan ik relais + decoder precies kwijt:
We gaan weer solderen! Het is nog een heel gepriegel maar uiteindelijk heb ik alles vast zitten. De decoder plak ik met dubbelzijdig tape op het relais, en dat zit op zijn beurt weer op de wagenbodem vastgeplakt. Je ziet hier ook de (rode) blusdiode tussen de bovenste pootjes van het relais. Deze diode komt uit een oude TV
Tijd om te testen... Altijd weer spannend! Hij moest het gewoon doen, want ik had alles nog gecontroleerd en echt geen fout gemaakt...
Maar je raadt het al, (digitale) stroom op de rails en er gebeurt van alles wat niet moet gebeuren. Het relais begint heen en weer te klepperen en ik zie geen lichtjes branden... Snel de stroom eraf, gelukkig nog geen rook (noch zwarte noch witte).
Nog een keer proberen, goede adres kiezen en function, F1 en F2 schakelen. Wat blijkt: alles functioneert op zich wel maar het knippert als een dolle! De lichtjes maar dus ook het relais. Toch een massaprobleem...?
Nog even alle verbindingen nagelopen en ja hoor, ik had alle verbruikers toch stiekem aan de wagenmassa hangen in plaats van de decodermassa / retourleiding. Ja dan is het niet zo gek dat alles gaat knipperen. Die fout snel weer ongedaan gemaakt en nogmaals getest. Hoera! Hij doet het! Zelfs met binnenverlichting, na het inschakelen van functie F2:
Rijrichting omschakelen OF functie F1 gebruiken voor het verwisselen van 'rood' en 'wit':
Net als bij het motorrijtuig heb ik de raampjes van de middelste deuren met crèmekleurig papier beplakt, zodat het lampje van de binnenverlichting niet direct naar buiten kan schijnen.
Verder nog een nieuwe sleper eronder gezet, ook hier was de oude alle veerkracht verloren. Al met al heb ik met superlage kosten toch weer een mooie digitale combinatie!